Jökull


Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 57

Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 57
Holocene tephra stratigraphy and eruption frequency of Katla, S-Iceland A principal difference between the activity in his- torical and prehistoric times is that in the latter pe- riod the Katla volcano produced dacitic (SILK) tephra along with the typical basaltic activity. These SILK layers were produced over a period of ∼6000 years, extending from∼7600 to∼1600 years ago and corre- sponding to∼6600 to∼1680 14C years BP (Larsen et al., 2001). METHODS Field methods and criteria In order to obtain a representative composite tephra section, selection of suitable soil profiles is critical. Firstly, such profiles have to be located at an appropri- ate distance from the source volcano. Close to a vol- cano the tephra is often deposited on barren ground, increasing the likelihood of erosion and reworking of the primary fall. This decreases the preservation po- tential of individual layers and may also result in sig- nificant contamination between adjacent tephra lay- ers. On the other hand, a soil section too far from the source volcano will not include tephra fall from low- intensity eruptions due to their limited dispersal. Sec- ondly, the topography has to be favourable. Tephra layers are best preserved in topographic lows which commonly act as sediment traps ensuring rapid burial of the tephra. Thirdly, the sections should contain tephra layers that show minimal post-depositional re- working and disturbance, i.e. contain the primary fa- cies of the tephra fall. The macroscopic characteristics that are used to distinguish individual tephra layers are a function of several factors. The colour of the tephra is a di- rect function of chemical composition, changing from black to white with increasing silica. Properties such as grain size and size distribution, sorting and clast shapes are symptomatic of the nature of the explosive activity that produced the layer. The type and content of crystals and lithics are also diagnostic features in some tephra layers (Table 2a, 2b). Felsic tephra layers are readily identified in Icelandic soils by their light colour and are therefore ideal key marker horizons for correlation between outcrops. The soils of the study area include over 20 felsic tephra layers formed by ex- plosive eruptions at the Katla, Hekla, Torfajökull, and Öræfajökull volcanoes. Table 2a: Criteria used during field measurements. a) Grain size classification. – Einkenni notuð við grein- ingu gjóskulaga á vettvangi. a) Kornastærðir. Grain size (mm) Nomenclature >64 Blocks and bombs 32–64 Coarse lapilli 16–32 Medium lapilli 2–16 Fine lapilli 1–2 Coarse ash 0,064–1 Medium ash <0,064 Fine ash The principal historical marker tephra layers found in the study area east of Katla volcano (Figure 1) originate fromHekla (H), Veiðivötn (V), Öræfajök- ull (Ö) and Eldgjá (E). The historical part of the tephra stratigraphy includes 7 key marker layers. From the youngest to the oldest, these are: H-1845, a brown andesite tephra consisting of very coarse ash; H- 1597, an andesite layer composed of bluish-black fine ash; V-1477, a distinct basaltic tephra layer made up of greyish-green to greyish-brown fine ash; H- 1389, a brown andesite layer comprised of coarse ash; Ö-1362, a yellow-white (rhyolite) very-fine to fine ash that is present as a sub-centimetre-thick discon- tinuous layer; H-1206 is olive-grey fine ash of an- desitic/dacitic composition; and finally the basaltic tephra of E-934, a black to brown bedded layer of lapilli and ash (Thordarson et al., 1998; Larsen, 2000). The Vatnaöldur tephra, the basaltic compo- nent of the Settlement Layer, formed in a phreatomag- matic fissure eruption in the Veiðivötn volcanic sys- tem around 870 AD (Larsen, 1984; Grönvold et al., 1995; Zielinski et al., 1997), is a prominent marker layer that marks the transition from historical to pre- historic times. It is readily distinguished in soil profiles of the area studied by its greenish-grey to greenish-black colour and its relatively high propor- tion of plagioclase crystal fragments. In all, seven prehistoric tephra layers found in the study area have been dated by the radiocarbon method, six felsic and one basaltic (RF4), and five ad- JÖKULL No. 55 57
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.