Jökull


Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 46

Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 46
Árni Hjartarson Rhyolite domes such as those described here (Table 4) are rare in Iceland. Only a few domes are known in the Neogene areas. G.P.L. Walker (1963) e.g. described small domes in the Breiðdalur Central Volcano. In the Quaternary areas the Hágöngur mountains in Cen- tral Iceland are the most prominent examples, but they might be subglacial formations. No such dome is known to have been formed in the Holocene time. The Skati lava dome is of an order of magnitude larger than other known rhyolite domes in the country. The reason for this is unknown. The magma cham- ber might have been located at an unusually shallow depth in the crust, allowing acid lavas an easy ac- cess to the surface. The low degree of alteration and lack of a geothermal aureole around the volcano sup- port this suggestion. But the absence of caldera for- mation along with the eruption, and the absence of a high-temperature area seem to argue against it. A shallow magma chamber, however, with a thin roof might be harder to identify than a deep-seated one. It might have collapsed contemporarily with the extru- sion of the dome, leaving the caldera unexposed be- low it. (The caldera near the Fossá river (Figure 1) was formed later, during the final stages of the vol- cano). Table 4: The acid domes of the Tinná Volcano – Súrir gúlar Tinnáreldstöðvar Name Thickness Volume SiO2 m km3 % Ágúll dome 100 0.5 Skati dome 100 8 75 Hvítárdalir dome 75 <0.1 75 Keldudalur dome 100 0.5 68 Geothermal activity and high-temperature areas are commonly associated with most of the rift-related central volcanoes of Iceland (Sæmundsson 1979, Guðmundsson 2000). No indications of such a high- temperature area are found near the Tinná Volcano. CONCLUSION The Tinná Central Volcano in the Skagafjörður Val- leys belongs to the Neogene succession of North Ice- land. It originated inside the North Iceland Volcanic Zone and was active during the period 6–5 Ma. The total volume of the volcano is at least 210 km3, com- prising four rhyolite lava domes (Table 4). Its volcanic products belong to the tholeiitic rock series. The ma- jor eruption of the Tinná volcano, the Skati eruption 5.5 Ma producing 18 km3 DRE, with a high fraction of lava, is outstanding among Icelandic acid eruptions. The tephra layer is correlated to an acid ash layer found at ODP site 907, 500 km NNE off Iceland’s coast and can serve as an important marker horizon for the late Miocene in the deep-sea sediments. A collapse caldera was formed during the final stage of the volcano. The Tinná Volcano was not a stratovol- cano but rather an irregularmassif of heaps and domes without anymajor summit crater. At times it rose high above the environment but while it was being formed, flood-basalts were issuing from fissures throughout its surroundings. Finally it was buried, or nearly buried, by them as the volcano drifted westwards, away from the active rift zone of North Iceland. Acknowledgements A thorough and constructive review by Asger Ken Pedersen, docent at the Geological museum in Copen- hagen and Kristján Sæmundsson, a geologist at ISOR (Iceland GeoSurvey) is gratefully acknowledged. I also wish to thank Guðmundur Ómar Friðleifsson and Þórólfur H. Hafstað, of ISOR, for their cooper- ation and companionship in the field work and Jeffrey Cosser for good advice, comments and corrections re- garding the English language. I wish to thank BHM (Association of University Graduates) and Hagþenkir for sponsoring travel expenses. ÁGRIP Tinnáreldstöðin í Skagafirði er ein af 40–50 meg- ineldstöðvum sem vitað er um í hinum tertíera berg- grunni landsins. Nafnið er nýnefni og er valiðmeð til- liti til þess að Tinná og mynni Tinnárdals eru í grennd viðmiðju eldstöðvarinnar. Tinnan í fyrsta lið þess vís- ar til hins súra bergs sem jafnan einkennir megineld- stöðvar. Eldstöðin var virk fyrir 5–6 milljónum ára. Hún einkennist af allstórum líparítgúlum sem orðið 46 JÖKULL No. 55
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.