Jökull


Jökull - 01.01.2005, Síða 46

Jökull - 01.01.2005, Síða 46
Árni Hjartarson Rhyolite domes such as those described here (Table 4) are rare in Iceland. Only a few domes are known in the Neogene areas. G.P.L. Walker (1963) e.g. described small domes in the Breiðdalur Central Volcano. In the Quaternary areas the Hágöngur mountains in Cen- tral Iceland are the most prominent examples, but they might be subglacial formations. No such dome is known to have been formed in the Holocene time. The Skati lava dome is of an order of magnitude larger than other known rhyolite domes in the country. The reason for this is unknown. The magma cham- ber might have been located at an unusually shallow depth in the crust, allowing acid lavas an easy ac- cess to the surface. The low degree of alteration and lack of a geothermal aureole around the volcano sup- port this suggestion. But the absence of caldera for- mation along with the eruption, and the absence of a high-temperature area seem to argue against it. A shallow magma chamber, however, with a thin roof might be harder to identify than a deep-seated one. It might have collapsed contemporarily with the extru- sion of the dome, leaving the caldera unexposed be- low it. (The caldera near the Fossá river (Figure 1) was formed later, during the final stages of the vol- cano). Table 4: The acid domes of the Tinná Volcano – Súrir gúlar Tinnáreldstöðvar Name Thickness Volume SiO2 m km3 % Ágúll dome 100 0.5 Skati dome 100 8 75 Hvítárdalir dome 75 <0.1 75 Keldudalur dome 100 0.5 68 Geothermal activity and high-temperature areas are commonly associated with most of the rift-related central volcanoes of Iceland (Sæmundsson 1979, Guðmundsson 2000). No indications of such a high- temperature area are found near the Tinná Volcano. CONCLUSION The Tinná Central Volcano in the Skagafjörður Val- leys belongs to the Neogene succession of North Ice- land. It originated inside the North Iceland Volcanic Zone and was active during the period 6–5 Ma. The total volume of the volcano is at least 210 km3, com- prising four rhyolite lava domes (Table 4). Its volcanic products belong to the tholeiitic rock series. The ma- jor eruption of the Tinná volcano, the Skati eruption 5.5 Ma producing 18 km3 DRE, with a high fraction of lava, is outstanding among Icelandic acid eruptions. The tephra layer is correlated to an acid ash layer found at ODP site 907, 500 km NNE off Iceland’s coast and can serve as an important marker horizon for the late Miocene in the deep-sea sediments. A collapse caldera was formed during the final stage of the volcano. The Tinná Volcano was not a stratovol- cano but rather an irregularmassif of heaps and domes without anymajor summit crater. At times it rose high above the environment but while it was being formed, flood-basalts were issuing from fissures throughout its surroundings. Finally it was buried, or nearly buried, by them as the volcano drifted westwards, away from the active rift zone of North Iceland. Acknowledgements A thorough and constructive review by Asger Ken Pedersen, docent at the Geological museum in Copen- hagen and Kristján Sæmundsson, a geologist at ISOR (Iceland GeoSurvey) is gratefully acknowledged. I also wish to thank Guðmundur Ómar Friðleifsson and Þórólfur H. Hafstað, of ISOR, for their cooper- ation and companionship in the field work and Jeffrey Cosser for good advice, comments and corrections re- garding the English language. I wish to thank BHM (Association of University Graduates) and Hagþenkir for sponsoring travel expenses. ÁGRIP Tinnáreldstöðin í Skagafirði er ein af 40–50 meg- ineldstöðvum sem vitað er um í hinum tertíera berg- grunni landsins. Nafnið er nýnefni og er valiðmeð til- liti til þess að Tinná og mynni Tinnárdals eru í grennd viðmiðju eldstöðvarinnar. Tinnan í fyrsta lið þess vís- ar til hins súra bergs sem jafnan einkennir megineld- stöðvar. Eldstöðin var virk fyrir 5–6 milljónum ára. Hún einkennist af allstórum líparítgúlum sem orðið 46 JÖKULL No. 55
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.