Jökull


Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 83

Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 83
A late Holocene jökulhlaup, Markarfljót, Iceland: nature and impacts abandoned flood channels and back into the gorge further downstream. As it reached the Markarfljót sandur, at the end of the gorge system by Þórsmörk, the flow was focussed in the centre of the valley, not spreading out to the low slopes along the valley mar- gins at Langanes or the northern Markarfljót banks. This flood became channelled as it reached Fljótshlíð, with tephra-rich flows following the general line of the Þverá, swamping the trees at Drumbabót. It seems likely that over Landeyjar the flow was confined to the main river channels and if any flow extended over the wider areas it was at a lower velocity, mainly wa- ter, carrying only finer sediment. Haraldsson (1981; 43) gives a maximum age of 1350±65 14C yr BP (U- 4298, 1390–1130 cal BP) close to river channels in Landeyjar which may have been deposited by over- bank flow or wind displacement of fine material from channel deposits. This date compares well with the Drumbabót tree date presented here (1230±35 14C yr BP, AA-48027, 1270–1060 cal BP, Smith 2004) and suggests that both of these deposits may have been emplaced during the same flood event. IMPLICATIONS Consideration of the Drumbabót story presents impli- cations for understanding the environmental impact of medium/small scale flood events and the scale of floods reflected in the Holocene sedimentary record. This flood at 1230±35 14C yr BP (Smith 2004) deposited multiple metres of flood sediment within the channel of the Þverá covering much of the sandur area with a thin coating of silt and sand. Woodland was swamped and killed and there is no evidence of reestablishment of similar mature woods. Recovery of vegetation on mudflow and pyroclastic surfaces is related to substrate stability, presence of sufficient or- ganic content and nutrients in the sediment and avail- ability of soil moisture in the period of seedling es- tablishment (Frenzen et al. 1986). Although the main tephra-rich sand and gravel deposits would be free- draining and less suitable for colonisation, silt-rich low-flow or windblown deposits outside of the main channels may have been nutrient rich and thus have rapidly become revegetated and stable. Despite causing a major influx of sediment into the drainage network of the lowlands the Drumba- bót c. 1230 14C yr BP flood did not cause any ma- jor channel changes. Major changes in the drainage pattern in the lower part of the region did not occur until 500 years later, around 1200 AD (Haraldsson 1981). Then, probably in a single event, the exist- ing pattern with numerous (at least seven) relatively small courses on the plain was abruptly changedwhen all courses were combined in a single channel on the eastern part, and peat deposition started in the aban- doned courses. The cause of this event is unknown, but may be related to a climate change and increased glaciofluvial activity. So far no sedimentary or his- torical records have been found for a volcanogenic jökulhlaup at this time. The majority of the Holocene floods identified in the Markarfljót valley left traces of sediment along the valley margins, filled the approximately 5 km wide valley in the sandur area and filled and over- topped the gorge upstream (Smith 2004, Larsen et al. 2005). Gröndal et al. (2005) state that such floods had a discharge, if water-dominated, of over around 100–300,000 m3/sec. Since the Drumbabót flood has mainly been identified based on evidence found in the sandur area and did not seem to extend so far up the valley sides we infer that it was significantly smaller than other floods recorded (less than 100,000 m3/sec if expressed in the same terms), and has only been recognised because it is a relatively recent event. Such medium and small scale events are not repre- sented in the older Holocene sedimentary records, since their deposits have either been scoured away or buried by subsequent fluvial and flood activity. This lack of evidence however cannot be interpreted as a lack of jökulhlaup activity in the Markarfljót between the biggest Holocene events, meaning that frequen- cies calculated based on sedimentary records must be understood as minimum estimates only. As can be seen from the Drumbabót story presented here, even smaller scale flood events have overtopped the gorge, washed over the banks of the main river channels on Landeyjar and been catastrophic enough to destroy an entire mature birch wood. Indeed, neither Haraldsson (1981, 40; 1993) nor Påhlsson (1981; 60) found any signs of organic deposits older than around 2000 14C JÖKULL No. 55 83
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.