Jökull


Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 88

Jökull - 01.01.2005, Blaðsíða 88
Heidi Soosalu and Páll Einarsson The 1991 and 2000 Hekla eruptions are the first for which digital seismic data exist, facilitating quan- titative research on patterns of the eruption-related seismicity. Eruptions in 1970 and 1980–1981 were similar in size and behaviour (Einarsson and Björns- son 1976; Grönvold et al. 1983; Brandsdóttir and Ein- arsson 1992). Qualitative research based on analogue seismograms conducted on these eruptions point to very similar seismic characteristics. In order to make a comparison of seismicity during eruptive and non- eruptive times we conducted a study of the back- ground seismicity at Hekla and its vicinity during a non-eruptive period in 1991-1996 (Soosalu and Ein- arsson 1997). Together with Hekla, the study area (63◦42’–64◦18’N and 18◦30’–20◦12’W) covered the neighbouring volcanoes, Torfajökull to the east and Vatnafjöll to the south, and the eastern end of the South Iceland seismic zone, a transform zone of the mid-Atlantic plate boundary (Figure 1). In this paper we draw general conclusions about the seismic nature of the Hekla volcano and its im- mediate surroundings, based on digital and analogue data from June 1990 until mid-August 2005. We de- fine the characteristics related to the relatively small Hekla eruptions that have been occurring during re- cent decades. We also describe the nature of seismic- ity at Hekla during non-eruptive times, which appears to be unrelated to Hekla as a volcano but rather fol- lows the pattern of the transform zone to the west. GEOLOGICAL SETTING OF THE HEKLA AREA The central volcano Hekla in south Iceland is a ridge elongated in the ENE-WSW direction, formed by re- peated eruptions and reaching an altitude of 1500 m above sea level. Recent eruptions have had a tendency to take place along a radial fracture system, as well as along the main Hekla fissure that splits the vol- cano lengthwise. Hekla’s fissure swarm extends NE and SW of the summit. The central volcanoes next to Hekla, also discussed in this study, are Torfajökull in the east and Vatnafjöll in the south (Figure 2). Hekla is located in a tectonically complex area, at the junction between the transform-like South Iceland seismic zone and the Eastern volcanic zone, the east branch of the chain of active volcanic systems cross- ing the middle of Iceland (Figure 1). North of Hekla and Torfajökull, the volcanic zone is characterized by rifting activity, whereas to the south it has the nature of a non-rifting flank zone. At the location of Torfa- jökull, rifting is propagating to the southwest (Óskars- son et al. 1982). Hekla is not a typical rift zone volcano, due to its tectonic setting and peculiar petrology. The prod- ucts of the Hekla volcanic system range from basalts through basaltic andesites to dacites and rhyolites (Jakobsson 1979). The more acidic products are is- sued from the volcanic edifice, while the basaltic products come from the fissure swarm. Petrologically, Hekla is more akin to the group of volcanoes in the volcanic flank zone to the south-east. Hekla is one of the most active volcanoes in Ice- land and has erupted at least 18 times since Iceland was colonized in the ninth century (Guðmundsson et al. 1992). Since the major eruption of 1104 AD until the 1947–1948 eruption, the activity was char- acterized by relatively large eruptions about twice a century (Þórarinsson 1967). Within the last decades Hekla has changed its eruptive pattern. Smaller erup- tions with volumes of about 0.2–0.3 km3 have oc- curred about every ten years, in 1970, 1980–1981, 1991, and 2000. Torfajökull is a major rhyolitic complexwith a 12- km-diameter caldera (Sæmundsson 1972, 1982), an outstanding high-temperature geothermal field (Mc- Garvie 1984), and fissure swarms stretching both NE and SW of the central volcano. The latest eruption in the Torfajökull area occurred at the end of the fif- teenth century (Larsen 1984). The Vatnafjöll central volcano, south of Hekla, does not have any caldera or geothermal areas. The fissure swarm of Vatnafjöll is elongated in the NE-SW direction, parallel to the fissure swarm of Hekla. No eruptions are known to have occurred in Vatnafjöll during the last 1100 years (Bjarnason and Einarsson 1991). The South Iceland seismic zone is a 70–80 km long and 10–15 km wide zone in the South Iceland lowland. It acts as an E-W transform, but is char- acterized by abundant seismicity on N-S right-lateral 88 JÖKULL No. 55
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.