Jökull


Jökull - 01.01.2016, Blaðsíða 31

Jökull - 01.01.2016, Blaðsíða 31
First documented surge of Kverkjökull, central Iceland Figure 1. Location of Kverkfjöll in Iceland and sites mentioned in the text, detailing topography, large-scale geological structure: curved white dashed lines approximate the caldera rim (Jóhannesson and Sæmundsson, 1998) and straight white dashed lines depict major fissure lines – structural fault lines (Carrivick, 2004). The hill-shaded digital elevation model is that from September 2011 ALS data. – Kort sem sýnir Kverkfjöll og staði sem nefndir eru í greininni og gefur yfirlit um jarðfræðilegar aðstæður: bogin, slitin, hvít lína gefur til kynna brún Kverkfjallaöskjunnar (Jóhannesson og Sæmundsson, 1998), beinar, slitnar, hvítar línur sýna meginmis- gengi á svæðinu (Carrivick, 2004). Skyggingin er byggð á leysimælingu úr flugi í september 2011. The glacier Kverkjökull flows through an 800 m wide gap – the ‘Kverk’ – in the northern caldera rim. Kverkjökull is ∼10 km long, ∼18.5 km2 in area, and extends from ∼1880 to ∼950 m a.s.l.. Thus, the glacier is generally narrow and steep and ‘alpine’ in contrast to the other lobate outlets of northern Vatna- jökull. The terminus of Kverkjökull had several peri- ods of minor advances both in the 1970s and the 1980s (Sigurðsson, 1998) but retreated overall by 56 m from 1963 to 1971, 18 m from 1971 to 1993 and by 266 m between 1995 and 2012 (Sigurðsson and Einarsson, 2014), leaving a series of sub-parallel, small (∼1 m local relief) moraines that approximate annual termi- nus positions. It is now ∼1 km behind its Little Ice Age (LIA) position (Figure 1). The terminus supports an ice cave which remains open all year round be- cause the Volga river is partially fed by hydrother- mal outflow from Gengissig, a geothermal lake sit- uated on the western margin of the glacier accumu- lation area. An extensive area of ice-cored moraine lies within the proglacial area and immediately to the north of the contemporary outwash plain. This ice- cored moraine, a major part of which extends beyond the LIA moraines, is conspicuous for its areal extent, for its symmetric and sub-parallel ridges and for its high debris content in comparison to the contempo- rary surface of Kverkjökull. The wider proglacial area of Kverkfjöll; ‘Kverk- fjallarani’, holds abundant geomorphological and sed- imentological evidence of Holocene jökulhlaups (Car- rivick et al., 2004a,b; Carrivick and Twigg, 2005; Car- rivick, 2007; Carrivick et al., 2009). Historically, jökulhlaups from Kverkfjöll have occurred in 1959 (Jóhannsson, 1959), 1985, 1987, 1993, 1997, January 2002 (Sigurðsson and Jónsson, 1999; Sigurðsson et al., 2002; Sigurðsson and Einarsson, 2005; Rushmer, 2006; Guðmundsson and Högnadóttir, 2009) and Au- gust 2013 (Guðmundsson et al., 2013), and at least the more recent of these events have been due to the drainage of Gengissig (Rushmer, 2006; Guðmunds- son et al., 2013). In both the proglacial zone and in Kverkfjallarani there is no geomorphological or sedi- mentological evidence that has been attributed to pre- vious surges of Kverkjökull. METHODS Spot elevation measurements A Leica GPS500 differential Global Positioning Sys- tem (dGPS) was used to collect spot elevation mea- surements in August 2007 and in August 2008. Specifically, a base station receiver was set up on an arbitrary point, and continuously recorded its 3D po- sition at 1 s intervals for up to 8 hrs per day. These 3D positions were post-processed relative to data from permanent Icelandic geodetic dGPS receivers at Kárahnjúkar and Höfn and an average position, ac- curate to ±0.5 cm was computed for the base station. A rover receiver was used in Real Time Kinematic (RTK) mode to collect 3D positions of our points of interest; i.e. the 3D positions were calculated and differentially corrected in real time with base station data, the base and rover being linked by a radio. Rover 3D points include the 2007 and 2008 ice margin, tran- sects of elevation of the glacier across the terminus area, and some control points and transects along rel- atively stable terrain in the proglacial area. They all have a 3D accuracy of ±10 cm owing to the rover moving (mounted on a back pack) during the survey. Digital elevation models A Digital Elevation Model (DEM) was produced us- ing georeferenced Airborne Laser Scanning (ALS) JÖKULL No. 66, 2016 31
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.