Bókasafnið - 01.07.2018, Qupperneq 9

Bókasafnið 42. árg – 2018 9
Þjóðbókasöfn eru stofnanir sem eru gjarnan í virðuleg-
um húsum sem eiga sér mikla sögu og það er ekki verið
að gera miklar breytingar á þeim. Þó er verið að breyta,
meðal annars vegna nýrra starfshátta og nýrrar þjónustu. Í
háskólabókasöfnum í Evrópu, Bandaríkjunum og víðar er
einnig verið að gera tilraunir með nýjungar.
Þú minntist á Miðstöð munnlegrar sögu, er það
eitt af þeim verkefnum sem hafa komið hingað
inn?
Það var samstarfsverkefni með Sagnfræðideild Háskóla
Íslands og fleiri aðilum. Munnleg saga er aðferð innan
sagnfræðinnar þar sem tekin eru viðtöl við fólk sem þekkir
til atburða sem verið er að rannsaka og það hafði safnast
töluvert efni hjá þeim. Þau vildu gera efnið aðgengilegt
til frekari rannsókna og halda á lofti þessari aðferðafræði,
með fræðslu og námskeiðum. Verkefnið var upphaflega
fjármagnað með styrkjum, en eftir hrunið var enga styrki
að hafa og niðurstaðan varð sú að Miðstöðin kæmi hingað
inn. Við gátum lagt til húsnæði og starfshlutfall til að halda
utan um starfsemina og passa upp á að gögnin færu ekki
forgörðum.
En hvað með þjónustu við nemendur?
Nemendur eru stærsti hópurinn sem kemur í safnið.
Undanfarið hefur verið bryddað upp á ýmsum nýjungum
í þjónustu við þá og sérstaklega nemendur við Háskóla
Íslands. Alltaf hefur verið boðið upp á safnfræðslu, en
hún er síbreytileg, ráðgjöf vegna skila lokaritgerða í varð-
veislusafnið Skemmuna er veitt, auk þess að þróa Skemm-
una áfram. Samstarf komst á við ritverin, sem er nýleg
þjónusta á vegum Menntavísindasviðs og Hugvísindasviðs
HÍ, og þjónustuborð frá þeim hefur verið mjög vinsælt. Það
er oft biðröð eftir að komast að hjá sérhæfðu starfsfólki sem
leiðbeinir nemendum í gegnum ritgerðasmíðina, tilvitn-
anir, heimildalista og allt sem þessu tengist. Það er alveg
frá nýnemum til elstu nemenda, hér er til dæmis níræður
doktorsnemi sem fær aðstoð þarna. Við höfum einnig hýst
verkefnavöku ritveranna og fólk er ánægt með hvernig hún
hefur þróast.
Áttavitinn er rafrænt safn leiðarvísa, sem var sett upp fyrir
nokkrum árum og kemur í stað umfangsmikillar bæklinga-
útgáfu fyrri ára. Sífellt er verið að þróa framsetningu efni-
sins. Nýtt verkefni sem safninu var falið á síðasta ári er
samningagerð, rekstur og umsjón með ritstuldarforritinu
Turnitin fyrir alla háskóla og framhaldsskóla landsins. Nú
er þjónustusviðið að kanna möguleika á samstarfi við ýmsar
einingar í HÍ, til þess að bæta þjónustu við meistaranema og
sístækkandi hóp doktorsnema.
Hvað með þjónustu við háskólakennarana, eru
einhverjir nýir hlutir að gerast þar?
Undanfarið hefur verið lögð áhersla á að efla starf tengiliða
við svið og deildir Háskóla Íslands varðandi innkaup og
annað slíkt, auk námskeiða og kynninga. Við erum komin
með nokkuð þétt net, en samt ekki alveg allar greinar, við
þyrftum að fá fleiri tengiliði.
Er ekki samt verið að kalla eftir þjónustu eins og
aðstoð við birtingu greina sem bæði doktorsnem-
ar og kennarar eru að hugsa um?
Við erum einnig að skoða þetta. Opinn aðgangur og Opin
vísindi eru hluti af stefnu safnsins og Háskóli Íslands hefur
einnig sett sér stefnu um opinn aðgang. Talsvert samstarf
hefur verið við Vísindasvið HÍ til að ýta þessum málum
áfram, sérstaklega eftir að varðveislusafnið Opin vísindi
komu til. Þetta er aukin þjónusta, ekki bara við HÍ, heldur
alla háskólana í landinu og byggist á samstarfi háskóla-
bókasafnanna. Það hófst með samstarfinu um Skemmuna
en hún var upprunalega sett upp á Akureyri en var síðan
flutt til Kennaraháskólans. Svo var tekin sú ákvörðun að
í stað þess að hver háskóli væri með eigið stafrænt safn,
myndu allir háskólarnir setja lokaritgerðir nemenda og
einnig efni frá kennurum í Skemmuna og að Lbs-Hbs
myndi sjá um reksturinn. Samstarf í verkefnisstjórn hefur
gengið mjög vel og notkunin er mikil. Efnið er oft það
nýjasta og framsæknasta sem völ er á og nemendur leita
þar að fyrirmyndum við ritgerðasmíð. Oft er ekki til neitt
annað á íslensku um helstu nýjungar í fræðunum, þannig að
Flutt úr Safnahúsinu
Flutt úr Safnahúsinu