Breiðfirðingur - 01.04.1966, Blaðsíða 20

18
BREIÐFIRÐINGUR
við bónda sinn, enda stunduðu þær þar sjó og gengu til
annarra verka við hlið manna sinna.
Það var Auður sem úthlutaði löndum til förunauta sinna
— og bera Dalirnir enn nöfn þeirra manna. „Auður gaf
land skipverjum sínum og leysingjum“, segir í Landnámu.
„Leysingjar“ voru menn er hnepptir höfðu verið í ánauð,
og verður vart ályktað annað en leysingjar Auðar hafi verið
írskir menn, sem maður hennar og sonur hnepptu í ánauð
meðan þeir drottnuðu í Dýflinni og á Suðureyjum. Segir
Laxdæla m.a. svo eftir Auði: „Yður er það kunnugt, að
ég hef frelsi gefið þeim manni er Erpur heitir, syni Mel-
duns jarls; fór það fjarri um svo stórættaðan mann, að ég
vildi að hann bæri þræls nafn. Síðan gaf Unnur honum
Sauðafellslönd“. Þannig var „írskur þræll“ fyrsti eigandi
„Sauðafellslanda“, þess Sauðafells er síðar kom við sögu
fégjarnra höfðingja.
Að sjálfsögðu hafa ekki allir leysingjar Auðar verið
„jarlssynir“ og því minni virðing að halda uppi nöfnum
þeirra. Skammt frá Hvammi er jörð sem ber slíkum nafn-
lausum manni vitni og heitir einfaldlega Leysingjastaðir.
Það væri með ólíkindum að þar sem írskir menn voru
hafi ekki einnig verið írskar konur, — auk þess sem nor-
rænir víkingar höfðu þá hræsnislaust og opinskátt ambáttir
og fylgikonur sér til lífsfyllingar. Er því erfitt að trúa
öðru en að í föruneyti Auðar, sem gekk á land í Hvammi
fyrir nær 1100 árum hafi verið írskar konur.
Svo segir í Landnámu: „Auður var vegskona mikil. Þá
er hún var ellimóð bauð hún til sín frændum sínum og
mágum og bjó dýrlega veizlu. En er þrjár nœtur hafði
veizlan staðið, þá valdi hún gjafir vinum sínum og réð