Breiðfirðingur - 01.04.1996, Page 143

VERND BREIÐAFJARÐAR
141
matar og spik til lýsingar. Á þessari öld hafa einkum verið
veiddir landselskópar eftir að skinn þeirra urðu eftirsóknar-
verð útflutningsvara. Aðeins skinnið er hirt af kópum og lítils
háttar af kjöti og.spiki ef hræjunum er ekki sökkt þegar búið
er að hirða kjálka úr þeim. Á annan áratug hafa selskinn verið
mikið til verðlaus vegna áróðurs erlendra friðunarsinna og dró
úr selveiðum þess vegna. Hins vegar hóf svonefnd hringorma-
nefnd, sem saman stendur af hagsmunaaðilum í sjávarútvegi,
að greiða verðlaun fyrir drepna seli árið 1982. Það varð til
þess að laða gamalgróna hlunnindabændur, svo og fjölmarga
skotmenn úr þéttbýli og sveitum, til að drepa seli vegna verð-
launanna þrátt fyrir bann við skotveiðum á innanverðum
Breiðafirði, sbr. lög um selaskot frá 1925. Segja sumir að það
sé af sem áður var þegar forfeður hlunnindabænda börðust
fyrir friðun sela í látrum, enda skotveiðar álitnar vís leið til að
fæla þá frá.
Æðardúnstekja var víða í Breiðafjarðareyjum og er enn.
Þetta eru einu hlunnindin sem nokkurn veginn jafnmikil rækt
er lögð við nú og áður. Verð á æðardúni hefur lengi verið hátt
og dúntekja þess vegna haldist við. Allra seinustu ár hefur þó
komið afturkippur í sölu á æðardúni. Æðarrækt er í raun talin
vera grundvöllur áframhaldandi búsetu í eyjunum nema annað
komi í staðinn.
Lundatekja var víða fyrrum og er enn stunduð töluvert sem
háfveiði á fullvöxnum fuglum. Áður var kofan yfirleitt tekin í
holu. Háfveiði er nú meira stunduð sem sport en af brýnni
nauðsyn. Skelfisks- og hrognkelsaveiðar voru áður taldar til
hlunninda á um 20% býlanna. Sá veiðiskapur hefur þróast í
arðbærar atvinnugreinar sem ekki eru síður stundaðar af þétt-
býlisfólki en til sveita. Önnur hlunnindi voru minna stunduð í
tíð Áma og Páls, álftaveiðar aðeins á einu býli og hvannatekja
á tveimur. Það er nokkuð ljóst að hlunnindi býla voru talsvert
meiri en Árni og Páll greina frá í Jarðabók sinni. Þeir hafa
reynt að draga úr þýðingu þeirra fyrir býlin, enda hætta á
aukinni skattlagningu.