Dagblaðið Vísir - DV - 29.06.2018, Qupperneq 16

16 29. júní 2018FRÉTTIR
sagði henni alla söguna af versta
kvöldi lífs míns og ég skammaðist
mín. Hún fór að hágráta. Ég sat við
hliðina á henni, algjörlega búin að
missa allar tilfinningar, leit á hana
og sagði henni að þetta væri ekki
svo alvarlegt. „Alexandra, hann
nauðgaði þér,“ sagði hún og það
var eins og að fá spark í magann.
Ég vissi að hún hafði rétt fyrir sér,
ég gat ekki verið í afneitun lengur
og ég brotnaði niður.“
Systir Alexöndru vissi að hún
væri í mikilli hættu á að ganga
alla leið og svipta sig lífi. Hún var
ekki tilbúin til að fylgja litlu systur
sinni til grafar þannig að hún fór
beint með hana upp á bráðamót-
töku geðdeildar. Hún fékk viðtal
hjá geðlækni en þar fékk hún hins
vegar ekki þær móttökur sem hún
þurfti eða átti von á.
„Læknirinn kynnti sig ekki
þegar hún kom inn og alveg frá
byrjun sá ég að hún nennti ekki
þessu viðtali. Ég reyndi að segja
henni sögu mína en hún hlustaði
ekki á mig. Allt viðtalið var hún
að spyrja mig um mína eiturlyf-
janeyslu og svo fór hún að reyna
að leiða mig. Hún var eiginlega
frekar að segja mér mína sögu en
ég henni, að ég hafi boðið upp á
þetta. Fyrirlitning hennar gagn-
vart mér leyndi sér ekki. Það er
næstum ár liðið síðan þetta gerð-
ist en ég man hvað hún niðurlægði
mig mikið og ég fór grátandi út úr
viðtalinu.“
Alexandra vildi komast inn á
Barna- og unglingageðdeildina,
BUGL, til að fá að ræða sín vanda-
mál við fagaðila þar og vinna úr
sínum málum. En geðlæknirinn
á bráðamóttökunni hafnaði þeirri
beiðni. Að lokum tókst henni að fá
innlögn en með því skilyrði að hún
færi fyrst inn á Vog, sem hún gerði,
en þar voru engir sálfræðingar
heldur aðeins ráðgjafar.
Geymsla en ekki hjálp á BUGL
Þegar hún komst loksins inn á
BUGL var reynslan allt önnur en
hún átti von á. Hún lýsir þeirri vist
sem geymslu og frelsissviptingu
til að hún myndi ekki gera sjálfri
sér skaða og leið eins og hún hefði
verið plötuð.
„Ég fékk engin viðtöl við fagað-
ila á neinu sviði. Ég var þarna alls
í fimmtán daga og gerði lítið ann-
að en að stara á vegginn. Það var
hvorki geðlæknir né sálfræðingur
á vakt þann tíma sem ég var þarna
og ég fékk heldur engin lyf. Þessi
vist hafði mjög slæm áhrif á mig,
bæði innilokunin og skorturinn á
mannlegum samskiptum.“
Það var eftir þessa reynslu,
framkomu starfsfólks og skort á
raunverulegri læknismeðferð sem
það fór að halla verulega undan
fæti í lífi Alexöndru. Hún átti að
keyra austur með móður sinni og
stjúpföður eftir veruna á BUGL
en fór ekki með, en fór í staðinn í
dópgreni í Keflavík. Þau efni sem
hún notaði helst voru amfetamín,
kókaín, MDMA og benzó kæru-
leysislyf.
Þegar hún var komin austur
batnaði ástandið ekki
„Þegar ég gekk út af BUGL fór ég
beint til baka í heim fíkniefnanna
og þá byrjuðu hlutir að verða ljót-
ir. Ég var deyjandi, í grimmri dag-
neyslu og að brjóta af mér, lög-
reglan á Fljótsdalshéraði sá að
afbrotin mín væru vegna andlegra
vandamála þannig að ég slapp við
allar kærur en ég svaf oft í fanga-
klefa eða var sprautuð niður. Eitt
kvöldið þegar ég var að fá mér í
glas fór ég í geðrof og réðist á alla
sem komu nálægt mér.“
Það kvöld fór lögreglan með
hana á heilsugæsluna og læknir
gaf henni róandi lyf í æð en síðan
var hún send heim til sín eins og
ekkert hefði í skorist. Líf hennar
var alveg úr skorðum.
Kærunni vísað frá
Alexandra hafði ekki kært nauðg-
unina strax eftir að hún átti sér
stað. Hún var hrædd við að segja
frá, hrædd við gerandann, hrædd
við að tapa málinu og vera sökuð
um að ljúga. Sjálfsálitið var alger-
lega á botninum.
„Ég var skítug, aumingi, notuð
og ónýt. Þrátt fyrir það ákvað ég
að skila skömminni heim og lagði
fram kæru.“
Þetta var um haustið 2017 og
Alexandra var boðuð í skýrslutöku
hjá lögreglunni á Eskifirði. Þann
19. janúar fékk hún bréf heim til
sín þar sem stóð að kæran hefði
verið felld niður. Ástæðurnar sem
gefnar voru voru þær að skortur
væri á sönnunargögnum og ekki
samræmi milli vitna. Alexandra
segist hafa verið í molum eftir að
hafa fengið þetta bréf. Andleg líð-
an hennar versnaði og versnaði og
loks ákvað hún að binda enda á
þetta allt saman þann 6. apríl síð-
astliðinn.
„Ég bjó vel um mig, tók alls
konar lyf, nokkra sopa af bjór, setti
heyrnartól á mig og tók upp eld-
húshnífinn sem ég hafði valið í
verkið. En þá gekk bróðir minn inn
á mig og tók hnífinn af mér. Ég var
í geðrofi og reiddist honum og ætl-
aði að stökkva í á sem liggur rétt
utan við bæinn.“
Bróðir hennar hringdi á lög-
reglumenn sem komu og færðu
Alexöndru í fangaklefa en þá var
hún í mjög annarlegu ástandi.
Hún var sprautuð niður og flutt á
meðferðarstöð barna og unglinga
að Stuðlum. Eftir þetta fór hún
í meðferð á Vogi og síðan á Vík á
Kjalarnesi.
„Aldrei á þessum tíma var það
rætt sérstaklega að ég hafi ver-
ið að reyna að svipta mig lífi með
eldhúshníf. Eins og það væri bara
eðlilegur hlutur. En ég var búin
að vera að reyna að kalla á hjálp í
langan tíma.“
Fordómar gegn fólki með fíkni-
sjúkdóma
Alexandra, sem býr nú með móð-
ur sinni, segir að þrátt fyrir allt hafi
hún getað verið í vinnu og gert
flesta hluti sem ætlast var til af
henni.
„Þegar ég var í þessu ástandi þá
forðaðist ég samskipti við móður
mína eins og heitan eldinn. Ég vil
ekki að hún sjái mig svona. Hún
hefur auðvitað séð að það hef-
ur mikið gengið á og hefur haft
miklar áhyggjur. Svaf lítið og með
krampa. Ég er búin að valda henni
miklum erfiðleikum í gegnum árin
en hún vissi ekki að ég hefði verið í
eiturlyfjaneyslu.“
Alexandra hefur nú verið alls-
gáð í þrjá mánuði en andleg líð-
an hennar er ekki góð. Þar sem
hún hefur ekki náð átján ára aldri
eru úrræði fullorðinna lokuð fyr-
ir hana. Eftir veru sína á BUGL þá
treystir hún ekki því starfi sem þar
er unnið.
„Af sautján árum mínum hef
ég lifað átta til tíu af þeim í kvöl og
pínu. Ég hef leitað til allra fagað-
ila og stofnana en alltaf hefur mér
verið sagt að vandamál mín gætu
ekki verið raunveruleg vegna ungs
aldurs. Í gegnum allt þetta þróaði
ég með mér fíknisjúkdóm og þegar
við „dópistar“ biðjum um hjálp hjá
fagaðilum þá erum við lægra sett
en aðrir því að við eigum að hafa
valið okkur líf fíkniefnaheims-
ins. En það er svo sannarlega ekki
raunin. Hjá flestum eiga fíknisjúk-
dómar rætur að rekja til andlegra
vandamála sem aldrei hafa ver-
ið meðhöndluð og verða stærri og
fleiri vegna neyslunnar.“
Tifandi tímasprengja
Alexandra hafði reynt að segja
sögu sína áður en aðstæður og
umrót í lífi hennar leyfðu það ekki.
Minningin um Kristján frænda
hennar, sem líkt og hún sjálf, þurfti
að kljást við kerfið sjálft þegar
hann leitaði aðstoðar, hvatti hana
áfram til þess að segja sína sögu í
von um að breytingar verði og tillit
verði tekið til ungmenna í þessari
stöðu.
„Hvað verður til þess að
einstaklingur þarf að berjast af öll-
um kröftum fyrir hjálp og þegar
hann fellur fyrir eigin hendi lítur
almenningur í hina áttina? Kæra
Ísland, ég er bara sautján ára
stelpa en það eru mörg ár síðan
ég missti alla virðingu fyrir kerf-
inu ykkar. Ég skammast mín fyrir
þennan hlut þjóðar minnar. Þeirra
sem horfa upp á allt þetta fólk
kveðja heiminn og láta sem ekkert
sé. Þið sem sitjið við stjórnvölinn
og það hvarflar ekki að ykkur að
laga kerfið. Andleg vandamál eru
bráðsmitandi og þegar einn kveð-
ur heiminn eru allir ástvinir með
sár sem aldrei munu gróa. Þannig
að ég spyr nú: Hvað er að stoppa
ykkur?“
Hún verður hugsi þegar hún er
spurð um hvað taki við.
„Ég vona að ég fái aðstoð. Ég er
búin að koma mér á endastöð það
oft að ég er eins og tifandi tíma-
sprengja.“ n
„Ég var skítug,
aumingi, notuð
og ónýt. Þrátt fyrir
það ákvað ég að skila
skömminni heim og
lagði fram ákæru.