Morgunblaðið - 01.09.2018, Blaðsíða 17

Tvenns konar freistnivandi
Að sama skapi bendir hann á að til
séu annars konar lausnir.
„Þetta myndavélaeftirlit snýst
náttúrlega að tvenns konar
freistnivanda. Annars vegar þegar
sjómaður í umboði útgerð-
armannsins stendur frammi fyrir
því að vera með verðlítinn afla, og
finnur þá fyrir freistingu til að
kasta þeim verðlitla afla í sjóinn,
eins og ítrekað hefur verið fjallað
um.
Hins vegar er um að ræða vigt-
armálin, þar sem sú undarlega
ráðstöfun er uppi að fyrirtæki sem
bæði veiða og vinna aflann hafa í
mörgum tilfellum heimild til þess
að vigta eigin afla án aðkomu ann-
ars eða þriðja aðila. Freistingin í
þeim tilfellum er rík til að minnka
magnið og þar með spara kostnað
í formi launa, hafnargjalda og
veiðiheimilda,“ segir Arnar.
Þá bendir hann á að til langs
tíma hafi verið uppi hugmyndir
um fasta ísprósentu. „Í því fælist
gríðarlega mikill sparnaður fyrir
hið opinbera, að hreinlega losna
við eftirlit og eftirfylgni með allri
þessari endurvigtun, sem hefur
verið mjög umdeild. Í stað þess
kæmi föst ísprósenta að sumri,
föst ísprósenta að vetri, föst íspró-
senta á dagróðrarbáta og föst
ísprósenta á útilegubáta.“
Margfalt betri leið en hin
„Þetta er mönnum í lófa lagið og
þá hefur útgerðarmaðurinn í raun
um tvennt að velja, annars vegar
að ísa nóg og fá gott verð fyrir
aflann, eða ísa ekki nóg og fá lak-
ara verð fyrir aflann, en spara sér
þá að einhverju leyti veiðiheimild-
irnar. Að okkar viti er þetta marg-
falt betri leið að þessu markmiði,
heldur en að auka endalaust eft-
irlitsiðnaðinn. Tilhugsunin um
mögulegt myndavélaeftirlit vekur
mig að minnsta kosti til umhugs-
unar um það, hvert við erum kom-
in í allri þessari umræðu.“
Hvað brottkastið varðar segir
Arnar að oft hafi gleymst það til-
raunaverkefni sem farið var af
stað með fyrir fáeinum árum, sem
nefnist VS-afli, sem gildir til að
mynda um veiðar á ufsa hjá
strandveiðibátum. Það verkefni
segir hann hafa gengið langt fram-
ar væntingum. Heimild skipa til
að koma með verðlítinn afla að
landi með þessum hætti snarm-
innki líkur á brottkasti í stórum
stíl eins og dæmi séu um.
Hentu skötuselnum áður fyrr
„Útgerðum var þá gert heimilt að
landa þeim afla sem þær gætu
hugsanlega ellegar hafa hent, þar
sem ekki hefði svarað kostnaði að
landa honum. Fullur afsláttur af
kvóta var veittur af þessum afla
en á móti kom að þær fengu auð-
vitað afskaplega lítið greitt fyrir
aflann. Eftir stóð að þær töpuðu
þó ekki á að koma með hann að
landi,“ segir Arnar.
„Snilldin í þessu öllu var sú að
verðmæti þessa afla rann beint til
Hafrannsóknastofnunar, og hefur
stóraukið tekjur stofnunarinnar.
Þetta mætti útvíkka enn þá frekar
og það myndi klárlega verða til
þess að brottkast myndi minnka.
Það er auðvitað alltaf eitthvert
verðmæti fólgið í öllum afla. Þú
getur farið fjörutíu ár aftur í tím-
ann og séð hvar menn hentu
skötusel. Slíkt þætti fásinna í dag.
Það sama gildir eflaust um þann
afla sem einhverjum þykir sjálf-
sagt að kasta á brott nú á dögum.“
Sátt um að hlutir séu í ólagi
Að lokum segir Arnar samtökin
hafa í áraraðir bent á skakka sam-
keppnisstöðu sjávarútvegsfyr-
irtækja á Íslandi.
„Það hefur ítrekað komið fram
og felst fyrst og fremst í tvöfaldri
verðmyndun, en sjómönnum í
landinu eru enn þann dag í dag
greidd mismunandi laun fyrir
sömu vinnu. Þetta hefur að okkar
viti, í öll þessi ár, unnið á móti ís-
lenskri fiskvinnslu, og er og verð-
ur eitt af okkar helstu áherslu-
málum. Og þegar ég lít yfir
fiskveiðiárið þá finnst mér athygl-
isvert hversu lítil umræða hefur
verið um þessa óumdeilanlegu
staðreynd. Mér sýnist ríkja mikil
sátt um að hlutirnir séu hreinlega
í ólagi.“
Þá bendir hann á að ferðamála-,
iðnaðar- og nýsköpunarráðherra,
Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir,
hafi ákveðið að framkvæma í sam-
starfi við OECD svokallað sam-
keppnismat á rekstarumhverfi
ferðaþjónustu og byggingariðn-
aðar. „Það væri fagnaðarefni ef
slíkt væri jafnframt gert í sjávar-
útvegi, enda hefur samkeppniseft-
irlitið ítrekað bent á samkeppn-
ishamlandi þætti innan hans.“
Morgunblaðið/Arnþór Birkisso
Bátar Samkepnisstaða sjávarútvegsfyrirtækja er skökk í ýmsu, segir formaður Samtaka fiskframleiðenda og útflytjenda.
LAUGARDAGUR 1. SEPTEMBER 2018 MORGUNBLAÐIÐ 17
Vissir þú að svefnskortur eykur hættu á að
menn geri mistök sem geta leitt til slysa.
Láttu ekki þreytu og svefnleysi sigla með
þig í strand. Vökum yfir öryggi okkar.
EKKI SOFNA
Á VERÐINUM!