Morgunblaðið - 01.09.2018, Blaðsíða 30

30 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. SEPTEMBER 2018
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
A
fkomutenging á veiðigjaldi
í sjávarútvegi og álagning
þess færð til rauntíma svo
það megi hækka og lækka
eftir því hvernig kaupin
gerast á eyrinni hverju sinni. Þetta
verður í deiglunni á Alþingi nú á
haustdögum, þegar frumvarp til
breytinga á veiðigjaldi verður tekið
til umræðu. Frumvarp um endur-
skoðun á gjöldunum kom fram á vor-
þingi en var þá frestað, enda þá
skammt til þingfrestunar auk þess
sem ekki náðist samstaða um málið.
„Ég vil nálgast þetta mál þannig
að hagur og staða minni útgerðarfyr-
irtækja sé tryggð sem best og þar
með nauðsynleg fjölbreytni útgerð-
arflokka í greininni. Slíkt er hægt að
gera með því að efla sérstaka af-
slætti til þeirra. Við þurfum að
standa með litlu útgerðunum sem
eru hryggjarstykkið í mörgum
byggðarlögum og skapa byggðafestu
og atvinnuöryggi . Fyrirtækin þurfa
að hafa tækifæri til að vaxa og
dafna,“ segir Lilja Rafney Magnús-
dóttir, þingmaður Vinstri grænna.
Hægt sé að mæta
samþjöppun
Morgunblaðið hitti þingkonuna á
dögunum í heimaslóðum hennar á
Suðureyri við Súgandafjörð. Margt
bar á góma, þó einkum sjávarútvegs-
málin sem eru til umfjöllunar í at-
vinnuveganefnd Alþingis þar sem
Lilja Rafney er formaður. Auk veiði-
gjaldanna segir hún að Alþingi muni
í vetur fjalla um breytingar á lögum
um stjórn fiskveiða sem lúta að meiri
byggðafestu veiðiheimilda. Í dag eru
sem kunnugt tekin 5,3% af heildar-
afla hvers árs í sérstakan pott sem
stjórnvöld ráðstafa úr skv. byggða-
sjónarmiðum. Má í þessu sambandi
nefna strandveiðar, línuívilnun sem
segir frá annars staðar hér í blaðinu
og byggðakvóta.
„Að stjórnvöld hafi þessi rúmu 5%
af heildaraflamarkinu til ráðstafana
hefur gefið góða raun. Þó mætti
þetta hlutfall vera hærra til að mæta
þeirri miklu samþjöppun aflaheim-
ilda sem verið hefur í greininni und-
anfarin ár. Reglurnar sem um þetta
gilda hafa verið til endurskoðaðar oft
á undanförnum árum, þá jafnan í
þeim tilgangi að þessi leið nýtist sem
best til dæmis ef kvóti er seldur eða
veigamiklar forsendur breytast,“
sagði Lilja Rafney.
Fjölbreytni sé tryggð
Í dag njóta um 30 staðir á landinu al-
menns byggðakvóta sem er úthlutað
eftir ákveðnum reglum sem Fiski-
stofa fylgir eftir. Byggðastofnun er
með 11 samninga um sérstakan
byggðakvóta við veikar sjáv-
arbyggðir þar sem miklir atvinnu-
hagsmunir eru undir eða sértækar
aðstæður sem þurfi að bregðast við.
Mjög góð reynsla sé þeirri aðgerð,
segir Lilja Rafney, sem telur sam-
stöðu vera meðal stjórnmálamanna
þvert á flokka um að afkomutengja
þurfi veiðigjöldin betur en þau skil-
uðu á síðasta ári 8,4 milljörðum
króna í ríkissjóð. Mikilvægt sé að
álagning þeirra taki mið af afkomu
líðandi stundar en ekki síðustu ára,
eins og verið hafi. Byggja verði
ákvörðun um álagningu veiðigjalda á
sem bestum upplýsingum um afkom-
una samkvæmt því reiknilíkani sem
sérfræðingar hafa hannað og unnið
með.
„Þegar við höfum allar forsendur
um afkomuna í greininni til að
ákvarða veiðigjöld eiga þau að vera
næm fyrir afkomu greinarinnar
hverju sinni. Einnig þarf að horfa til
þess að afkoman er misjöfn milli út-
gerðarflokka; minni fyrirtækin eru
sum í veikri stöðu sem þarf að taka
tillit til, en þau stóru standa yfirleitt
mjög vel og geta betur staðið undir
gjöldum í samræmi við góða af-
komu.. Þannig hafa um stærstu sjár-
varútvegsfyrirtækin á Íslandi yfir að
ráða rúmlega 80% aflaheimildanna
og hafa því náð að hagræða og bæta
afkomuna. Því finnst mér mikilvægt
að gefa litlum fyrirtækjunum vissan
afslátt af veiðigjöldum, svo fjöl-
breytni í íslenskum sjávarútvegi sé
tryggð og þar með hagsmunir litlu
þorpanna og atvinna þar.“
Tekur sinn toll
Staða sjávarbyggðanna í landinu er
afar breytileg. Á sunnanverðum
Vestfjörðum stendur útgerðin á Pat-
reksfirði vel, en í heild dafnar svæðið
ágætlega vegna vaxandi umsvifa í
fiskeldi. Á norðanverðum fjörðunum
er þokkalega öflug útgerð og fisk-
vinnsla á Suðureyri og í Bolungarvík
en í öðrum byggðum er breyttur
bragur frá því sem var.
„Hagræðing og samþjöppun í
sjávarútvegi hefur tekið sinn toll og
víða eru afleiðingar harkalegar. Það
Við þurfum að standa með litlu ú
Breytingar á veiðigjöld-
um og meiri byggða-
festa í kvótamálum.
Þetta verður til umfjöll-
unar á Alþingi í haust,
segir Lilja Rafney Magn-
úsdóttir, formaður at-
vinnuveganefndar
þingsins. Hún býr á Suð-
ureyri, sjávarþorpi þar
sem lífið snýst um fisk.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Suðureyri Byggð um allt land þarf að vera öflug og í því efni er sjávarútvegurinn mikilvæg undirstaða, segir Lilja Rafney.
G
U
N
N
A
R
JÚ
L
A
R
T