Morgunblaðið - 20.09.2018, Qupperneq 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. SEPTEMBER 2018
Mjólk ergóð
í nýjum fernum
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Fjöldi erlendra ferðamanna sem
komu í Rangárvallasýslu á síðasta
ári var sexfalt meiri en fyrir níu ár-
um. Þeim fjölgaði úr 230 þúsund í
1.381 þúsund á árunum 2008 til 2017.
Þessar tölur benda til að 69% er-
lendra ferðamanna sem koma til Ís-
lands með flugi eða ferju á síðasta
ári hafi komið í Rangárvallasýslu og
svæðið hafi aukið hlut sinn um 50% á
þessum árum.
Fyrirtækið „Rannsóknir og ráð-
gjöf ferðaþjónustunnar“ (RFF) hef-
ur tekið saman skýrslu um komur
ferðamanna í Rangárvallasýslu og
Rangárþing ytra sérstaklega fyrir
markaðs- og kynningarfulltrúa
sveitarfélagsins. Upplýsingarnar
eru unnar upp úr könnun fyrirtæk-
isins meðal brottfararfarþega í
Flugstöð Leifs Eiríkssonar og í
ferjuhöfninni á Seyðisfirði.
Meiri þjónusta að vetrinum
Samkvæmt niðurstöðum könn-
unarinnar hefur ferðamannatíminn
á svæðinu lengst mjög. Þannig fjölg-
aði erlendum ferðamönnum sem
koma yfir þrjá sumarmánuði úr 167
þúsund í 569 þúsund í fyrra eða um
3,4 falt. Hins vegar fjölgaði erlend-
um vetrargestum miklu meira, eða
úr 63 þúsund í um 812 þúsund, eða
13 falt. „Ferðaþjónustan er því orðin
öflug heilsársatvinnugrein á svæð-
inu,“ segir í skýrslu RFF. Ef fjöld-
anum er deilt niður á mánuði sést að
um 190 þúsund gestir koma í Rang-
árvallasýslu á mánuði á sumrin, að
meðaltali. Yfir hina 9 mánuði ársins,
vetur, vor og haust, koma að með-
altali 90 þúsund manns á mánuði.
Munurinn er mun minni en var fyrir
nokkrum árum þegar lítið var um að
vera að vetrinum.
Meirihluti erlendu ferðamann-
anna er svokallaðir dagsgestir því
aðeins 33% þeirra sem sækja lág-
lendi sýslunnar heim gista.
Eiríkur Vilhelm Sigurðarson,
markaðs- og upplýsingafulltrúi, seg-
ir að þessar breytingar skýrist af
stórauknu þjónustuframboði og
breyttri ferðahegðan þar sem fólk
ferðast meira á einkabílum en með
hópferðabifreiðum. Þá sé sveitarfé-
lagið í heppilegri fjarlægð frá höf-
uðborgarsvæðinu og það nýtist ekki
síst á veturna. Hins vegar staldri
margir þeirra sem þá koma stutt við.
Tækifæri við Heklu
Ef litið er á einstaka staði í Rang-
árþingi ytra sést að áætlað er að 433
þúsund erlendir ferðamenn hafi haft
einhverja viðkomu á Hellu sem er
4,6 sinnum meira en á árinu 2008.
Það þýðir að um 22% erlendra ferða-
manna sem koma til Íslands með
flugi eða ferju höfðu viðdvöl á Hellu
sem er heldur hærra hlutfall en
2008. Meirihlutinn, eða 63%
fjöldans, kemur vetur, vor og haust
en 37% ferðafólksins koma yfir þrjá
björtustu sumarmánuðina.
Áætlað er að 144 þúsund erlendir
ferðamenn hafi komið í Land-
mannalaugar sem er rúmlega tvö-
földun frá því sem var fyrir níu ár-
um. Hlutur Landmannalauga hefur
minnkað verulega eftir því sem
ferðamönnum fjölgar. Eigi að síður
fjölgar gestum sem sækja Laug-
arnar heim. Það rímar að sögn Ei-
ríks við tölur frá öðrum stöðum á há-
lendinu. Ástæðan fyrir breyttri
ferðahegðan er meðal annars sú að
dýrt er að leigja fjórhjóladrifsbíla til
að fara á þessa staði.
Áætlað er að 60-70 þúsund erlend-
ir ferðamenn hafi lagt leið sína nærri
Heklu á síðasta ári. Flestir þeirra
fóru um Landveg en aðrir fram og til
baka um vegi austan Ytri-Rangár.
Þá er áætlað að 30 þúsund erlendir
ferðamenn hafi komið við í hálend-
ismiðstöðinni í Hrauneyjum á síð-
asta ári, 11 þúsund í Nýjadal sum-
arið 2017 og 4 þúsund í Veiðivötnum.
Hann segir að sá fjöldi sem segist
hafa farið að Heklu komi á óvart.
Þótt ekki sé hægt að fullyrða að allir
hafi farið þangað, heldur séð fjallið
úr fjarlægð, séu það vísbendingar
um að sóknarfæri séu í ferða-
mennsku á Heklusvæðinu og ástæða
til að stýra aðgengi og veita betri
þjónustu.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Á bökkum Rangár Hella á Rangárvöllum er stærsti þéttbýlisstaður Rangárþings ytra. Þangað sækja sífellt fleiri.
Ferðaþjónustan orðin öfl-
ug heilsársatvinnugrein
 Ferðafólki fjölgar mikið í Rangárþingi utan háannar
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
„Það er stefnt að því að frumvarpið
verði lagt fram í haust og gerð verði
breyting á lyfjalögum hvað þetta
varðar,“ segir
Birgir Jakobsson,
aðstoðarmaður
Svandísar Svav-
arsdóttur heil-
brigðisráðherra
og fyrrverandi
landlæknir. Ráðu-
neytið hefur nú
birt til umsagnar
á samráðsgátt
stjórnvalda drög
að lagafrumvarpi
sem veitir hjúkrunarfræðingum og
ljósmæðrum heimild til að ávísa
hormónatengdum getnaðarvörnum
verði frumvarpið að lögum. Heimildin
er þó bundin því skilyrði að viðkom-
andi starfi á heilbrigðisstofnun þar
sem heilsugæsla, kvenlækninga- eða
fæðingarþjónusta er veitt.
Birgir bendir á að í nágrannalönd-
um hafi ljósmæður og hjúkrunar-
fræðingar takmarkaðan rétt til lyfja-
ávísana og einnig sé talin ástæða til að
minnka álag á læknum í þessu sam-
bandi þar sem bæði hjúkrunarfræð-
ingar og ljósmæður geti sinnt þessu.
Markmiðið er samkvæmt frumvarps-
drögunum að stuðla að betra aðgengi
kvenna að kynheilbrigðisþjónustu
hér á landi ásamt því að efla þessa
þjónustu og styrkja og hins vegar að
nýta betur fagþekkingu hjúkrunar-
fræðinga og ljósmæðra innan heil-
brigðisþjónustunnar á sviði kynheil-
brigðisþjónustu.
Mótmæltu áformunum
Umdeilt hefur verið hvort rétt sé
að heimila hjúkrunarfræðingum og
ljósmæðrum að ávísa getnaðarvarna-
pillunni. Félag fæðingar- og kven-
sjúkdómalækna mótmælti þeim
áformum árið 2007 að hjúkrunar-
fræðingar og ljósmæður fengju rétt-
indi til að skrifa lyfseðla fyrir getn-
aðarvörnum og andstaða kom einnig
fram árið 2012 þegar þáverandi heil-
brigðiráðherra lagði fyrir Alþingi
sambærilegt frumvarp og það sem nú
er í farvatninu en það frumvarp var
ekki afgreitt á þinginu.
Í frumvarpsdrögunum sem nú
liggja fyrir er á það bent að skv. lög-
um skal gefa fólki kost á fræðslu og
ráðgjöf um notkun getnaðarvarna og
útvegun þeirra og hana beri að veita á
heilsugæslustöðvum og sjúkrahúsum.
Að henni skulu starfa meðal annars
hjúkrunarfræðingar og ljósmæður.
„Þessum fagstéttum hefur þó ekki
verið heimilt að ávísa hormónatengd-
um getnaðarvörnum sem er talið eiga
þátt í að árangur ráðgjafarþjónust-
unnar, er varðar notkun getnaðar-
varna, hefur verið undir væntingum,“
segir þar.
Birgir segir aðspurður að hann hafi
verið erlendis þegar á þetta mál
reyndi fyrir nokkrum árum. Svo virð-
ist sem það hafi ekki komist í gegn að-
allega vegna andstöðu lækna og sér-
fræðinga á þeim tíma. Hann kveðst
ekki vita hvaða undirtektir það fær í
dag en kveðst geta ímyndað sér að um
það séu skiptar skoðanir. ,,En það er
búið að skoða þetta mikið í nágranna-
löndunum og víðar,“ segir hann. ,,Við
erum svolítið að feta í fótspor ná-
grannalandanna sem hafa af þessu
góða reynslu.“
Fái að ávísa getnaðarvörnum
Morgunblaðið/Kristinn
Lyf Nýta á betur fagþekkingu hjúkrunarfræðinga og ljósmæðra.
 Hjúkrunarfræðingar og ljósmæður geti ávísað hormónatengdum getnaðarvörnum skv. frumvarpi
 Mætti andstöðu lækna 2007 og 2012  Góð reynsla í nágrannalöndum, segir Birgir Jakobsson
Birgir
Jakobsson
Verkalýðsfélög víða um land vinna
hörðum höndum þessa dagana að
mótun kröfugerðar fyrir viðræðurnar
sem framundan
eru um endurnýj-
un kjarasamn-
inga. Mikil samtöl
eiga sér einnig
stað um að félög
taki höndum sam-
an og standi sam-
an í viðræðum við
atvinnurekendur
en þau mál eru þó
hvergi nærri til
lykta leidd.
Verkalýðsfélagið Framsýn á Húsa-
vík hvetur til samstöðu með VR í
kjaraviðræðunum. Er það óvenjulegt
á síðari árum að stéttarfélag innan
Starfsgreinasambandsins hvetji til
samstarfs með svo beinum hætti með
verslunarmönnum þegar viðræður
standa fyrir dyrum um launalið
kjarasamninga.
Í fyrradag samþykkti félagsfundur
Framsýnar að fela stjórn félagsins að
leita allra leiða til að sameina aðild-
arfélög Starfsgreinasambandsins í
komandi kjaraviðræðum við Samtök
atvinnulífsins. Samstaðan er forsend-
an fyrir árangri að sögn
Aðalsteins Á. Baldurssonar, for-
manns Framsýnar, í samtali við
Morgunblaðið. Hann segir það vilja
sinna félagsmanna að ná breiðri sam-
stöðu í hreyfingunni. Ef það takist
ekki þá eigi þau stéttarfélög verslun-
armanna og innan Starfsgreinasam-
bandsins sem vilja harðari verkalýðs-
baráttu að fara fram saman og skilja
þá hina eftir sem ekki vilja það.
Hefur verið klofið
„Greinilegt var á fundunum að
menn leggja mikið upp úr góðu sam-
starfi við VR og Eflingu enda öflug-
ustu stéttarfélögin innan Alþýðusam-
bands Íslands hvað stærð varðar,“
segir í fréttatilkynningu Framsýnar.
„Fram að þessu hefur sambandið
verið klofið þegar komið hefur að
gerð kjarasamninga á almenna
vinnumarkaðinum. Stéttarfélögin á
höfuðborgarsvæðinu hafa farið fram
undir merkjum Flóabandalagsins
meðan önnur stéttarfélög innan sam-
bandsins, svo kölluð landsbyggðar-
félög, hafa unnið saman í kjaravið-
ræðum.
Framsýn stéttarfélag hefur lengi
haldið því fram að klofningurinn hafi
komið niður á baráttu verkafólks fyr-
ir bættum kjörum,“ segir í ályktun
sem samþykkt var í félaginu.
omfr@mbl.is
Reyna að ná
breiðri samstöðu
 VR og SGS-félög taki höndum saman
Aðalsteinn Á.
Baldursson