Morgunblaðið - 11.10.2018, Blaðsíða 55

MINNINGAR 55
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. OKTÓBER 2018
Sumar ákvarð-
anir sem við tökum
í lífinu geta verið
afdrifaríkar. Lítil ákvörðun
sem nokkrar konur tóku þegar
þær flettu kennsluskrá HÍ fyrir
tæpum 40 árum hefur gætt líf
þeirra merkingu sem aldrei
verður tekin frá þeim. Nám-
skeiðið sem þær völdu sér
veitti þeim nýja sýn á heiminn í
gegnum kvennabókmennta-
fræði. Þær eignuðust í raun ný
gleraugu til að skoða heiminn
með.
Þau gleraugu höfum við
haldið áfram að pússa og horft
á heiminn í femínísku ljósi
ásamt því að styrkja vinkvenn-
aböndin. Ragnheiður Margrét
var ein okkar og hennar fallega
fas og skemmtilegi húmor lífg-
aði upp á okkar hóp. Hnyttnar
setningar, ákveðnar skoðanir á
málefnum, hjálpsemi og sam-
líðan með öðru fólki eru allt
þættir sem einkenndu Ragn-
heiði Margréti. Við höfum allar
notið góðs af hlýjum orðum
hennar, smá hrósi og hvatningu
og börnin okkar einnig, líkt og
margir samferðamenn hennar.
Ragnheiður Margrét mátti
ekki vamm sitt vita og ígrund-
aði vel það sem hún lét frá sér,
bæði munnlega og skriflega og
fór ekki með fleipur. En hún
þorði líka að synda á móti
straumnum, yfirgefa öryggið
og ganga til móts við óvissuna.
Hún barðist gegn karlveld-
inu án þess að skammast sín
fyrir hinar kvenlegu dyggðir
sem prýddu hana í miklum
mæli, að setja upp varalit,
stússa í matargerð og hann-
yrðum, að spila á píanó og jafn-
vel harmóníku ef svo bar undir.
Hún vissi að hið hversdagslega,
ósýnilega bardús kvenna í
gegnum aldirnar er ekki síður
merkilegt en stóra karlasagan
um öll afrekin sem þeir hafa
unnið. Hún naut þess að vera
partur af kvennasögu og draga
fram sérkenni og mikilvægi
kvenlegra dyggða.
Hún tók þátt í samtökum um
kvennaathvarf og vann hjá
Stígamótum um tíma. Tilurð
Stígamóta er nátengd kven-
frelsisbaráttu íslenskra kvenna
og þær sem þar hófu starf rufu
þögnina um andlegt og líkam-
legt ofbeldi sem konur sættu á
heimilum sínum og stofnuðu
Kvennaathvarfið 1982. Dvöl
Ragnheiðar Margrétar í
Bandaríkjum upp úr 1980
styrkti hana í þeim störfum, því
þar fékk hún reynslu af vinnu
með kynferðisbrotamál, löngu
áður en þessi málaflokkur varð
sýnilegur hér á landi. Þöggun
og feluleikur ríkti hérlendis og
virðing fyrir konum og börnum
var svo lítil að ekki þótti mik-
ilvægt að setja þessi málefni í
forgang. Hún var ein þeirra
kvenna sem ruddu þá braut
sem enn er verið að ryðja hvað
varðar kynbundið ofbeldi, en þó
karlveldið virðist á stundum
hafa hopað þá er eins og það
ætli seint að láta alveg undan.
Baráttunni er ekki lokið.
Ragnheiður Margrét var
hirðskáld leshringsins og orti
undir dróttkvæðum hætti,
skemmtivísur um karlveldið,
okkur og lífið. Við höfum hlegið
mikið saman, hneykslast á karl-
veldinu, ferðast og lesið saman
fjöldann allan af bókum. Við
systur munum áfram „laumast í
Ragnheiður Margrét
Guðmundsdóttir
✝ RagnheiðurMargrét Guð-
mundsdóttir fædd-
ist 17. október
1953. Hún lést 1.
október 2018.
Útför Ragnheið-
ar fór fram 9. októ-
ber 2018.
lestri og liti vara
lita“, því við eigum
dróttkvæðin og
minningarnar
innra með okkur,
lútum höfði og
þökkum gæskuna,
samfylgdina og
gleðina með kærri
lessystur. Við
sendum móður
hennar, dætrum og
öðrum ástvinum
okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Edda, Hrefna, Hrund,
Ragna, Ragnheiður,
Ragnhildur, Sigurrós,
Soffía Auður og Þórunn.
Nú hefur kær vinkona,
Ragnheiður Margrét Guð-
mundsdóttir, kvatt, snögglega,
alltof snemma. Okkar samvera,
í göngutúrum, hjólatúrum, við
prjónaskap, lestur, glaum og
gleði, eða grát, eru liðnar
stundir og verða það héðan af,
aðeins minningabrot og mynd-
ir. Ég mun ekki þiggja framar
af henni góð ráð, hlusta á hana
flytja frumsamin dróttkvæði,
dást að glæsileika hennar, gáf-
um og reisn, fagna með henni,
heyra uppörvandi orð, fallega
róminn þýða, hógværan og yf-
irlætislausan sem naut sín svo
vel í útvarpinu, þar sem hún
starfaði í allnokkur undanfarin
ár. Hún hafði ástríðu fyrir móð-
urmálinu og kunni líka sjálf vel
með það að fara. Hlúði að því,
ræktaði og kenndi.
Hún bar með sér reisn sem
var af þeirri gerðinni sem lyfti
öðrum. Í henni voru mótsagnir
sem gerðu hana að svo áhuga-
verðri manneskju. Hún heklaði
milliverk, samdi ljóð í drótt-
kvæðu formi, iðkaði trú sína af
einlægni. Hefðin var henni
inngróin og eðlileg. En það var
líka grunnt á uppreisninni og
hún lagði öflugt lið baráttunni
gegn því sem njörvaði konur
niður, saumaði að þeim, hefti
og stakk. Hún var íslensku- og
bókmenntafræðingur að mennt,
sérhæfði sig í kvennabók-
menntum, var í hópi þeirra
kvenna sem stofnuðu Stígamót,
frumkvöðull í því að stofna
vettvang til að styrkja konur
sem höfðu orðið fyrir kynferð-
islegu ofbeldi. Hvatti konur til
að opna sig um þá alvarlegu
glæpi löngu á undan „metoo“.
Mér þótti óendanlega vænt
um Ragnheiði Margréti, mér
fannst hún sjá eitthvað í mér
sem ég kom varla auga á sjálf.
Ég kannaðist líka svo vel við
allar mótsagnirnar í henni. Hún
batt sig ung, varð ung móðir,
fetaði hefðbundna slóð framan
af en það blundaði alltaf í henni
sterk frelsisþrá sem tíðarand-
inn gaf byr en sjálf var hún aft-
ur á móti sterkt mótuð af hefð-
inni og vildi gera allt bæði vel
og rétt, líka í uppreisninni. Ná-
kvæm, með snert af fullkomn-
unaráráttu, en það kom niður á
henni sjálfri, ekki öðrum. Fjöl-
hæfnin gerði henni flóknara
fyrir að finna sig í einhverju
einu.
Hún var mér sálusorgari á
erfiðum tímum, hlustaði og
miðlaði af eigin reynslu, dæmdi
ekki. Hún hefði getað orðið frá-
bær prestur, hafði allt í það;
mannskilning, hlýju, mælsku og
stílgáfu, brennandi áhuga á að
bæta heiminn. Einmitt allt það
sem góður kennari þarf líka
helst að hafa til að bera, enda
var það hennar starf lengst af.
Henni var treyst fyrir mörgum
vandasömum verkefnum, áreið-
anleg sem hún var, skipulögð,
skýr, regluviss. Starfaði undir
lokin allt í senn sem kennari,
þýðandi og málfarsráðunautur.
Við áttum þráð okkar á milli
sem hvergi var annars staðar
spunninn. Við vorum sam-
starfskonur um tíma í mennta-
skólakennslu, kynntumst örlítið
á háskólaárunum, vorum saman
í vinkvennahópi frá námsárun-
um, en urðum sífellt nánari
með árunum, kannski vegna
þess að hún var ekki hrædd við
að fella grímuna, og gefa beint
frá hjartanu, vera öðrum ljós á
vegi. Heil og traust vinkona.
Fyrir það er ég óendanlega
þakklát. Dætrum hennar, Birni
og barnabörnum votta ég mína
dýpstu samúð.
Halla Kjartansdóttir.
Það ríkir sorg í lífi okkar
vinkvenna og skólasystra
Ragnheiðar Margrétar Guð-
mundsdóttur. Fornmáladeildin,
6. bekkur A, stúdentar frá MR
vorið bjarta 1973.
Við höfum haldið hópinn,
staðið saman og treyst vina-
böndin, hist reglulega og búið
til dýrmætar minningar. Vin-
átta Göggu og nærvera var
áhrifarík í þessum hópi.
Bernskan mótar okkur og
þau gildi sem ungur nemur eru
ætíð nærri. Æskuheimili
Göggu, Reynistaður í Skerja-
firði, var samastaður í tilveru
okkar bekkjarsystranna. For-
eldrar hennar Kristín og Guð-
mundur opnuðu faðminn mót
okkur, kenndu okkur og leið-
beindu. Þau voru sannir höfð-
ingjar heim að sækja. Þar
kynntumst við einnig nánum
systkinahópi Göggu. Og gleði-
rík var stundin með Kristínu á
Reynistað þegar við fögnuðum
stúdentsafmæli áratugum síðar.
Gagga var einstök kona. Hún
bar sterk persónueinkenni sem
höfðu mikil áhrif á alla sem
kynntust henni. Mannkostirnir
voru miklir og það sem öðru
fremur einkenndi hana voru
góðar gáfur, rík réttlætis-
kennd, traust gildismat, ein-
lægni og hlýja. Hún var falleg
kona og örlát á þekkingu sína
og tíma. Og þar var sannarlega
af nógu að taka þó að íslensk
tunga og mikilvægi hennar fyr-
ir framtíð okkar þjóðar væri
sannarlega í öndvegi. Hún var
sjálf vel máli farin og talaði
aldrei tæpitungu. Orð Snorra
Hjartarsonar „Land, þjóð og
tunga, þrenning sönn og ein“
voru henni hugleikin og mikil-
vægi þess að bera arfleifðina
áfram.
Gagga var hafsjór af fróðleik
um bókmenntir og listir – og
heilbrigða lífshætti. Henni
fannst það skipta máli fyrir vel-
ferð okkar og hamingju. Saman
gengum við um borgina, frædd-
umst um sögu hennar og dýr-
mæt er minningin um göngu-
ferðina sem lauk með kjötsúpu
heima hjá Göggu.
Hún Gagga var svo sönn.
Hún var sjálfri sér trú og allt
prjál og tildur voru víðs fjarri.
Önnur og æðri gildi voru henni
hugleiknari. Samt kunni hún
svo vel listina að gleðjast og
njóta stundarinnar. Hún naut
lífsins og var gæfusöm.
Eiginleikar Göggu og hennar
góðu gildi fylgja dætrum henn-
ar og afkomendum öllum ævi-
langt.
Við vottum Birni, Kristínu
móður hennar, dætrum Birnu
Önnu og Láru Björgu, systk-
inum og fjölskyldu allri einlæga
samúð.
Fyrir hönd 6. bekkjar A
1973,
Ragnhildur Hjaltadóttir,
Guðríður Guðmundsdóttir,
Margrét G. Ormslev.
Elskuleg vinkona mín er lát-
in. Skrítið til þess að hugsa að
geta ekki hringt í hana eða
knúsað. Man einu sinni þegar
við hittumst, báðar í grænum
kjólum. „Við erum eins og vor-
ið,“ sagði hún og breiddi út
faðminn. Eitt af hennar uppá-
haldslögum var „Vorið kemur
heimur hlýnar hjartað mitt“.
Kannski hún syngi það núna í
paradís? Kannski hún sé að
kenna útlenskum englum ís-
lensku, prjóna á þá peysu eða
baka hjónabandssælu? Hún er
án efa búin að spotta út bestu
berjalöndin og ekki er nú verra
að geta knúsað pabba. Langt
síðan síðast og gott að hittast
aftur. Þú varst svo mikil pabba-
stelpa.
Það er erfitt að hugsa til
þess að heimur og hjarta eigi
eftir upplifa vorið aftur. Að
grænir kjólar kalli fram bros
og söng, en ég ætla að muna
allt. Ég ætla að muna samtölin
okkar, leyndarmálin, samveru-
stundirnar, ferðalögin og æv-
intýrin. Ég ætla að sjá þig fyrir
mér og muna að þú ert aldrei
lengra frá mér en hugur og
hjarta. Þegar ég geng um bláan
berjamó gengur þú með mér.
Þegar ég panta extra heitan
latte, skála ég við þig og skipti
sítrónubollakökunni í tvennt.
Og þegar ég græt yfir væmnu
bíómyndunum, sýg upp í nefið
og hakka í mig Ben & Jerr’ys,
veit ég að þú ert þar.
Þú varst svo mikill nagli.
Með geislaðan haus stóðst þú
vaktina þína í RÚV. Þú gekkst,
hjólaðir og syntir. Þú notaðir
varla bílinn nema þú ætlaðir
þér lengra en austur yfir El-
liðaár. Þú ókst norður í Dýra-
fjörð og Skutulsfjörð til þess að
kenna útlendingum íslensku.
Þú fórst langar leiðir til að tína
ber. Þú elskaðir ber með
rjóma. Þú last heilu bílhlössin
af bókum og þýddir þær nokkr-
ar. Þú prófarkalast heilu skóg-
ana af örkum og leiddir okkur
mörg til betri vegar í móður-
málinu. Hvað þú elskaðir ís-
lenskuna. Og þú elskaðir líka
sólina, sjóinn og sundlaugina
þína. Þú varst alltaf orðin svo
fallega brún löngu á undan öll-
um öðrum.
Prjónarnir þínir fylgdu þér
hvert sem þú fórst. Stórfjöl-
skyldan naut góðs af því og sér
í lagi elsku bestu ömmugullin
þín. Ekkert var nógu gott fyrir
þau enda auðvitað bestu og fal-
legustu börn í heimi. Þú gladd-
ist yfir lífi þeirra og fylgdist vel
með öllu því sem þau tóku sér
fyrir hendur. Hvað þú varst
alltaf stolt af þeim og stelp-
unum þínum.
Hjarta þitt sló með öllum
þeim sem nutu ekki réttlætis
og kærleika. Þú varst baráttu-
kona og lést ekki orðin nægja
heldur tókst þátt í að bæta
samfélag okkar og greiða götu
flóttafólks, þolenda ofbeldis,
kvenna og barna. Þú opnaðir
heimilið þitt fyrir útlendingum
og kenndir þeim íslensku við
fallega borðstofuborðið þitt.
Einhver börn úti í heimi ganga
nú um í fallegu prjónasokkun-
um þínum og listilega prjónaðir
vettlingar hlýja köldum hönd-
um. Svona varstu og ég naut
góðs af því að vera vinkona þín.
Þegar ég fór í ferðalag
kvaddir þú mig alltaf með því
að segja: „Láttu þér þykja
gaman.“ Nú segi ég það sama
við þig elsku hjartagullið mitt.
Láttu þér þykja gaman og svo
hlakka ég til að hitta þig aftur
þegar minn tími kemur. Guð
geymi þig elsku besta mín.
Þúsund kossar, þín G.
Guðný Hallgrímsdóttir.
Í dag kveð ég æskuvinkonu
mína Ragnheiði Margréti.
Mæður okkar voru bekkjar-
systur í MR og áttu samleið
alla ævi. Við Gagga vorum því
vinkonur frá því áður en ég
fæddist því mamma mín fékk
stundum að passa hana á með-
an hún gekk með mig. Hún
sagði mér frá því þegar hún
taldi sig hafa týnt henni því að
hún renndi sér afturábak undir
sófa áður en hún lærði að
skríða áfram.
Foreldrar mínir fluttu í
Skerjafjörð áður en ég fæddist
og ólst ég upp við að vera au-
fúsugestur á Reynistað og það
rausnarheimili munaði lítið um
að taka við einni stelpu í viðbót
við góðan systrahóp. Þar
bjuggu þrjár systur sem voru
bestu vinkonur ásamt foreldr-
um sínum og bróður en amma
þeirra Soffía var líka á heim-
ilinu til dauðadags. Áttum við
endalausar minningar um leik í
hólunum sumar sem vetur,
uppskerutíma í rabarbaranum
og fjöruferðir. Kýr voru í fjós-
inu og voru þær hafðar á beit á
túninu við hliðina á æskuheimili
mínu. Við fórum í skíðaferðir
að Kolviðarhól og sumarbúðir
að Kleppjárnsreykjum og í
Menntaskólaselið og oft kom
hún með okkur í bústaðinn við
Laxfoss. Við vorum líka nánar
á unglingsárum og fannst mér
mikið til um að hún dvaldi sum-
arlangt í Bath á Englandi og
kom forfrömuð til baka með
flíkur úr tískunni í Carnaby
Street. Ég geymi ennþá bréfin
sem hún skrifaði mér þaðan,
mikið þykir mér vænt um að
eiga þau í dag.
Leiðir okkar lágu saman
þegar við fluttum aftur á æsku-
slóðirnar og hittumst í Vest-
urbæjarlaug eða annars staðar
í Vesturbænum. Mikill er miss-
ir dætra hennar og móður sem
lifir elsta barnið sitt, en einnig
systkina því tengslin voru sterk
á milli þeirra.
Innilegar samúðarkveðjur til
Kristínar Claessen, Soffu, Löllu
og Benda, og einnig Láru
Bjargar og Birnu Önnu og fjöl-
skyldna þeirra. Með vinar-
kveðju, Sísú.
Sigrún Ása Sturludóttir.
FALLEGIR LEGSTEINAR
Auðbrekku 4, 200 Kópavogi, sími: 537-1029, www.bergsteinar.is
Á góðu verði
Verið velkomin
Opið: 10-17 alla virka daga
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi
og langafi,
SIGURÐUR KARLSSON,
Leikskálum 4, Hellu,
lést á Landspítalanum við Hringbraut
sunnudaginn 30. september.
Útförin verður í Oddakirkju laugardaginn 13. október
klukkan 13.30. Þeim sem vilja minnast hans er bent á
dvalarheimilið Lund á Hellu, 0308-13-300709, kt. 440375-0149.
Hrefna Sigurðardóttir Kristinn Garðarsson
Erna Sigurðardóttir Guðmundur Skúlason
Karl Sigurðsson Helga Hjaltadóttir
Nói Sigurðsson Kristborg Hafsteinsdóttir
Ólafur Sigurðsson
Garðar Sigurðsson Sigrún Sigurðardóttir
Ómar Sigurðsson Linda Þorsteinsdóttir
Jóna Björk Sigurðardóttir
Þröstur Sigurðsson Hrafnhildur Andrésdóttir
Sigurður Ingi Sigurðsson Þórhildur Hjaltadóttir
afabörn og langafabörn
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
AÐALHEIÐUR ÍSLEIFS
HAFLIÐADÓTTIR,
áður til heimilis í Bólstaðarhlíð 46,
Reykjavík,
lést á Hrafnistu í Reykjavík mánudaginn 24. september.
Útförin fer fram frá Háteigskirkju mánudaginn 15. október
klukkan 13.
Bergsteinn Baldursson Edda Pétursdóttir
Ingvar Júlíus Baldursson Sigurrós Kristjánsdóttir
Ingibjörg Margrét Baldursd. Magnús Ingi Ásgeirsson
ömmu- og langömmubörn
Okkar ástkæra,
ÁRDÍS JÓNA FREYMÓÐSDÓTTIR,
Jonna,
lést á heimili sínu í Santa Barbara,
Kaliforníu, fimmtudaginn 27. september.
Erla Helgadóttir Tómas Guðmarsson
Fríða Ósk Tómasdóttir Sara Rós Tómasdóttir
Steinunn Freyja Danley Howard E. Green
Stephen Bragi Danley
James Mixen Danley
Sarah Sigrid Danley
Ásdís K. Molvik
Árdís Bjarnþórsdóttir Saga Einarsdóttir
Aðalsteinn Bjarnþórsson
Emil Aðalsteinsson Elísa Aðalsteinsdóttir