Morgunblaðið - 23.11.2018, Blaðsíða 95

MENNING 95
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2018
Fáar plötur hafa í seinni tíðkomið mér eins skemmti-lega á óvart og Baldur,fyrsta breiðskífa víkinga-
málmbandsins Skálmaldar. Þar
kvað í senn við gamlan tón og nýj-
an. Ómengaður klassískur málmur í
óvæntum en fáránlega viðeigandi
búningi undir áhrifum frá norrænni
goðafræði, íslenskum þjóðsögum,
þjóðlögum, kvæðahefð og absúrd
ævintýrum. Svo rumdu menn brag-
inn af slíkri list að jörð skalf og
jöklar komust við. Já, Skálmöld ber
sína ábyrgð á hlýnun jarðar.
Bandið sýndi á Börnum Loka og
Með vættum að Baldur var ekkert
glópalán. Nóg
var á tankin-
um, ekki síst á
síðarnefndu
skífunni, þar
sem sveitin
hætti sér
lengra en áður
út fyrir þæg-
indarammann og fékk útrás fyrir
kraumandi listfengi sitt. Sjálfar
höfuðskepnurnar rumdu með af
velþóknun.
Vögguvísur Yggdrasils er líka fín
plata en þar var eigi að síður eins
og menn væru komnir í 4:0 og
þyrftu hvorki að taka áhættu né
sýna sínar bestu hliðar. En hvað
gera ekki stórliðin stundum? Þegar
sigur er í höfn, hvíla þau menn og
spara sig fyrir næsta leik.
Það á sannarlega við hér en
meiri sóknarhugur er í Skálmöld á
nýju plötunni, Sorgum, sem sver
sig sannarlega mest í ætt við Með
vættum af fyrri plötunum hvað
varðar áferð og yfirbragð. Hér er
allri værukærð sópað út af borðinu
og keyrt af ákefð og þunga að settu
marki. Yrkisefnið er líka dekkra og
drungalegra, sem hæfir málminum
alltaf betur. Eða eins og segir í
kvæðinu: „... stendur hagl og illska
mér í fang.“
Trymbillinn Jón Geir Jóhannsson
gefur tóninn strax í fyrsta lagi,
„Ljósinu“. Einhvers staðar heyrði
ég Skálmeldinga sjálfa segja að
hann trommaði lagið eins og vind-
urinn. Orð að sönnu.
Enn eru Skálmeldingar, með
Snæbjörn hirðskáld Ragnarsson í
broddi fylkingar, á konseptbuxun-
um og slá þannig sem fyrr skjald-
borg um formið sem slíkt, hljóm-
plötuna. Ekki veitir víst af á
þessum síðustu og verstu tímum;
auðvitað er hægt að slíta stök lög
úr samhengi, þau þola það alveg,
en hætt er við því að upplifunin
verði ekki sú sama.
Á Sorgum kallast lögin á, tvö og
tvö. Fyrst skoðum við voveiflega
atburði með augum okkar dauð-
legra manna en síðan frá sjónarhóli
afturgangna. Og það eru engir
venjulegir svipir, heldur sjálft
landsliðið í þeim heimum: Skotta,
Gangári, Móri og Mara. Sérstakar
þakkir kann ég Snæbirni fyrir að
dusta rykið af Gangára, alltof langt
síðan þann öðling bar á góma í
mínu lífi.
Tónlistarlega kasta Skálmeld-
ingar snurvoðinni á sömu miðum og
fyrr. Þeir kunna sín málmvísindi og
sækja áhrifin áfram til elítunnar;
Flóaþrassið er þarna, breska ný-
bylgjan og gott ef þeir kinka ekki á
einum stað kolli (í „Skottu“) til
þýska sprettmálmbandsins Hello-
ween sem hefur „költstatus“ í
ákveðnum kreðsum. Sem endranær
finnur maður mest fyrir sjálfri
Járnfrúnni sem gæti verið dulbúin
stuðningsyfirlýsing við Theresu
May enda þótt það sé ólíklegt. Auð-
veldlega mætti samt smygla Þráni
Árna Baldvinssyni upp á svið með
Iron Maiden án þess að nokkur
tæki eftir ef hann væri ekki fimm
höfðum hærri en þeir höfðingjar.
Hefur Kári látið kanna hvort sá
ágæti virtúós er sonur Daves
Murray eða Adrians Smith?
Fleiri verkefni bíða færustu vís-
indamanna; eins og hvar óhljóðin í
Baldri Ragnarssyni eiga upptök
sín. En djöfull eiga þau alltaf vel
við. Það er eins og lífið sjálft sé í
húfi þegar drengurinn hefur upp
raust sína. Annars er röddunin á
Sorgum sem fyrr upp á 10 (jafnvel
10,5) enda hefur Skálmöld það fram
yfir önnur málmbönd að búa að
starfandi kórstjóra, Gunnari Ben.
Það hlýtur að vera einsdæmi í sög-
unni; alltént minnist ég þess ekki
að Ingólfur heitinn Guðbrandsson
hafi átt aðild að málmbandi.
Það er raunar einn helsti styrkur
Skálmaldar hvað innan bandsins
rúmast margar raddir enda þótt
tignarlegur sandpappírsbarki
Björgvins Sigurðssonar sé sem fyrr
í öndvegi. Og ekki eru gestasöngv-
ararnir af verra taginu fremur en
fyrri daginn, Ragnheiður Stein-
dórsdóttir og Óttarr Proppé.
Þegar allt er saman tekið er
Sorgir prýðisgóð plata og enn ein
rósin í hnappagat Skálmaldar.
Bandingjar halda áfram að finna
forvitnilegt tilbrigði við grunnstefið
og enda þótt hann standi á gömlum
merg hefur hljóðheimur sveitar-
innar afgerandi sérstöðu. Með
góðri samvisku má segja að hér sé í
reynd ekki málmur á borð borinn –
heldur skálmur!
... og jöklar komust við
Ljósmynd/Guðni Hannesson
Skálmeldingar Hér er allri værukærð sópað út af borðinu og keyrt af ákefð og þunga að settu marki. Yrkisefnið er líka dekkra og drungalegra.
Málmur
Skálmöld – Sorgir bbb Skálmöld er: Baldur Ragnarsson gítar
og söngur; Björgvin Sigurðsson söngur
og gítar; Gunnar Ben hljómborð, óbó og
söngur; Jón Geir Jóhannsson trommur
og söngur; Snæbjörn Ragnarsson bassi
og söngur; Þráinn Árni Baldvinsson gít-
ar og söngur. Napalm Records. 2018.
ORRI PÁLL
ORMARSSON
TÓNLIST
Byrði hismisins nefnist myndröð
Ng Hui Hsien sem sýningar hefjast
á í dag í Skotinu í Ljósmyndasafni
Reykjavíkur. Hún er sögð tilraun
listamannsins til að fanga tilfinn-
ingar sem kviknuðu í undirmeðvit-
und hennar við náttúruskoðun á Ís-
landi. Ng Hui Hsien dvaldi á
Húsavík árið 2015, fór reglulega
ein í gönguferðir í leit að hugarró,
vopnuð myndavél og varð fyrir
sterkum áhrifum af íslenskri nátt-
úru og kyrrðinni sem hún upplifði,
segir á vef safnsins. Hsien vinnur
sem listamaður og rithöfundur og
kannar ýmis þemu, s.s. meðvitund,
raunveruleika og tengsl milli lif-
andi vera.
Ng Hui Hsien sýnir
Byrði hismisins
Dulúð Ljósmynd eftir Ng Hui Hsien.
Widows
Sögusvið þessarar spennumyndar
er Chicago og segir af fjórum
konum sem eiga fátt sameiginlegt.
Þær þurfa að greiða skuldir eigin-
manna sinna sem eru glæpamenn
og taka málin í sínar hendur.
Leikstjóri er Steve McQueen og
með aðalhlutverk fara Viola Dav-
is, Michelle Rodriguez, Elizabeth
Debicki, Liam Neeson og Colin
Farrell.
Metacritic: 84/100
Las Herederas
Paragvæsk kvikmynd sem hlaut
tvenn verðlaun á kvikmyndahátíð-
inni í Berlín á þessu ári, Silfur-
björninn fyrir bestu leikkonu í að-
alhlutverki og
gagnrýnenda-
verðlaun sem
besta kvikmynd-
in. Í henni segir
af Chelu og Chi-
quita sem eru af
auðugum ættum
og hafa verið
saman í 30 ár.
Chiquita gerist
sek um glæp og
hlýtur fangelsisdóm. Chela þarf að
bjarga sér og þá gjörbreytist allt.
Leikstjóri er Marcelo Martinessi
og með aðalhlutverk fara Ana
Brun, Margarita Irun og Ana
Ivanova.Metacritic: 82/100
Ekkjur og erfingjar
Bíófrumsýningar
Leikstjórinn
Steve McQueen
Framleiðum allar gerðir
límmiða af mismunandi
stærðum og gerðum
Thermal
Hvítir miðar
Litamiðar
Forprentaðir
Athyglismiðar
Tilboðsmiðar
Vogamiðar
Lyfsölumiðar
Varúðarmiðar
Endurskinsmiðar
Flöskumiðar
Verðmer
Selhellu 13 • 221 Hafnarfirði • Sími 554 0500 • bodtaekni.is
kimiðar
Límmiðar
ICQC 2018-20