Morgunblaðið - 23.11.2018, Blaðsíða 55

Morgunblaðið - 23.11.2018, Blaðsíða 55
UMRÆÐAN 55 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 23. NÓVEMBER 2018 www.nordicstore.is CanadaGoose fæst í Lækjargötu Í Nordic Store Lækjargötu 2 er mesta úrval af Canada Goose vörum fyrir herra og dömur á landinu. Opið til kl. 22.00 alla daga. 40% afsláttur Hátúni 6a | Sími 577 7740 | carat.is | acredo.is facebook.com/caratskartgripir instagram.com/carat.acredo BLACK FRIDAY Afsláttarkóði í netverslun: blackfriday af Carat skartgripum í silfri og gulli Öðru hvoru heyr- ast raddir þar sem gagnrýnd er sú áhersla sem lögð er á að takmarka út- blástur gróðurhúsa- lofttegunda og gefið í skyn að um eins kon- ar „náttúru- verndarfasisma“ sé að ræða. Engin rök séu fyrir því að stór- aukin losun koltvísýr- ings hafi skaðleg áhrif og aukin orkunotkun sé forsenda þess að jarðarbúar geti bætt hag sinn og hagvöxtur haldið áfram. Síðustu áratugi hefur orku- notkun ekki aukist hægt og ró- lega í samræmi við fjölgun mann- kyns heldur hefur hún margfaldast á hvert mannsbarn. Bent hefur verið á að tölvubylt- ingin sem byggist á stöðugt hrað- virkari örgjörvum spari orku en reyndin er allt önnur þar sem tölvutæknin er notuð til að stýra búnaði sem er orkufrekur svo sem í samgöngum, afþreyingar- iðnaði og á heimilum. Afleiðingar þessarar þróunar eru stöðugt vaxandi sorphaugar sem samanstanda af umbúðum, tækjum og tólum, sem fólk hendir til þess að fá ennþá nýrri og full- komnari búnað, og afgangar frá rekstri heimila og fyrirtækja eins og pappírshaugarnir sem allir kannast við. Þannig að neyslu- aukning samtímans og þá einkum vestrænna samfélaga er megin- orsök aukinnar orkunotkunar. Fyrir u.þ.b. 40 árum, þegar undirritaður var í námi í umhverfisvernd, beindust áhyggj- ur manna að því að við óbreytt ástand myndu olíubirgðir heims- ins endast í um 30 ár og birgðir af helstu nytjamálmum okkar einnig klárast á svipuðum tíma. Á síðari áratugum hafa sjónir manna hins vegar beinst meira að áhrifum hækkandi magns koltví- sýrings og annarra lofttegunda á endurkast sólarljóss frá jörðu. Gufuhvolf jarðar hegðar sér eins og gróðurhús og lokar inni varma en það er ein af forsendum þess að lífvænlegt er á jörðinni. Vegna gífurlegrar aukningar brunagass frá mannlegri starfsemi hefur hitastig jarðar hækkað skv. mæl- ingum um 1°C á síðustu 100 árum og síðustu fjögur ár hafa verið þau heitustu frá því mælingar hófust. Frá árinu 1975 hefur með- alhækkun á áratug verið á bilinu 0,15-0,20°C og með sama áfram- haldi gæti hitastig jarðar hækkað um 4°C fram að næstu aldamót- um. Þessi mikla aukning skýrist fyrst og fremst af aukinni notkun jarðefnaeldsneytis sem hefur tí- faldast frá árinu 1930 og dugir al- menn skynsemi til þess að draga þá ályktun að það hljóti að hafa áhrif á nánasta umhverfi okkar. Þær miklu breytingar sem hafa orðið í framleiðsluháttum okkar og auðveldað okkur lífið hafa því ekki orðið til góðs sé litið til lengri tíma. Skýringin er fyrst og fremst sú að með auknum tækni- framförum höfum við margfaldað neysluna og orkusparandi tækni hefur ekki dugað til að halda los- uninni í skefjum. Hvað er til ráða? Að stinga hausnum í sandinn eins og strúturinn og segja „þetta reddast“ er versta leiðin. Jafnvel þótt heimsenda- spárnar væru ekki réttar værum við mun betur sett með því að takmarka auð- lindanotkun okkar og draga stórlega úr neyslu og hætta bruna jarðefnaelds- neytis. Einhvern að- draganda þarf að sjálfsögðu en miðað við verstu spár er tíminn naumur og bregðast þarf hratt við. Þetta mun óneitanlega hafa áhrif á lífskjör okkar jarðarbúa og þá einkum þess hluta mann- kyns sem lifir lífi neysluóhófs þar sem nánast ekkert er sparað til þess að fylla upp í tómarúm neyslusamfélagsins. Í stað þess kemur líf þar sem mælikvarðinn byggist á lífsgæðum í stað hag- vaxtar. Hægt er að nefna ótal dæmi þar sem skipt væri yfir í líf þar sem neysla er ekki í fyrirrúmi en lífsgæðin hins vegar meiri. Í stað þess að kaupa okkur ný tæki til heimilis, t.d. bíl, húsgögn og sjónvarp þegar það gamla bilar, getum við dregið fram gömlu tækin sem við eigum í geymslunni og haldið gamla bílnum gangandi eitthvað lengur. Getum við ekki ræktað garðinn okkar frekar en hendast heimshorna á milli í frí- tímanum? Þarf maður að sitja í endalausum bílaröðum tvisvar á dag til þess að komast til og frá vinnu í stað þess að taka fram reiðhjólið eða einfaldlega tvo jafn- fljóta? Það rifjast upp fyrir mér að þegar faðir minn var ungur og bjó í Hafnarfirði en vann í Reykjavík gekk hann á milli bæj- anna daglega og þótti ekki til- tökumál! Sem drengur var ég í sveit mörg sumur á bæ þar sem eina samgöngutækið var gamall traktor. Ég minnist þess alltaf hvílík tilhlökkun það var þegar við fórum tvisvar á sumri eitthvað af bæ. Það sem ég er að segja myndu margir kalla afturhvarf til for- tíðar eða „nostalgíu“. Vissulega, en er það ekki einmitt það sem við þurfum að gera án þess að skerða raunveruleg lífsgæði okk- ar? Erum við ekki búin að gera þessa tilraun og komast að því að hún hefur mistekist? Það þarf að snúa við og gefa sér nýjar for- sendur og markmið. T.d. þær að minnka neysluna í nokkrum skrefum en gera það hratt. Eftir 20 ár getum við metið árangurinn af þeirri tilraun og svarað því hvort hún hafi tekist. Hvernig hagkerfi heimsins taka á þessum breytingum er annað mál en til þess höfum við næga þekkingu og tæknibúnað. Ákveðin öfl stefna heiminum óðfluga á heljarþröm með stríðsrekstri, kúgun og of- nýtingu náttúruauðlinda þar sem umhverfi og fólk er aldrei í fyrir- rúmi. Hvernig við tökum á um- hverfisvanda heimsins er stærsta mál samtímans þótt það fari vel saman við ýmis önnur baráttumál. Er heimurinn á heljarþröm? Eftir Egil Þóri Einarsson Egill Þórir Einarsson » Fjallað er um þá hættu sem steðjar að mannkyni vegna gróðurhúsaáhrifa og mikilvægi þess að minnka orkunotkun og neysluhyggju. Höfundur er efnaverkfræðingur. Móttaka aðsendra greina Morgunblaðið er vettvangur lifandi umræðu í landinu og birtir aðsendar greinar alla útgáfudaga. Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsam- lega beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Kerfið er auð- velt í notkun og tryggir öryggi í samskiptum milli starfs- fólks Morgunblaðsins og höfunda. Morgunblaðið birtir ekki greinar sem einnig eru sendar á aðra miðla. Kerfið er aðgengilegt undir Morgunblaðslógóinu efst í hægra horni forsíðu mbl.is. Þegar smellt er á lógóið birtist felligluggi þar sem liðurinn „Senda inn grein“ er valinn. Í fyrsta skipti sem innsendikerfið er notað þarf notand- inn að nýskrá sig inn í kerfið. Ítarlegar leiðbeiningar fylgja hverju þrepi í skráningarferlinu. Eftir að viðkomandi hefur skráð sig sem notanda í kerfið er nóg að slá inn kennitölu notanda og lykilorð til að opna svæðið. Hægt er að senda greinar allan sólarhringinn. Nánari upplýsingar veitir starfsfólk Morgunblaðsins alla virka daga í síma 569-1100 frá kl. 8-18. Viðskipti
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.