Morgunblaðið - 23.05.2019, Blaðsíða 43

43
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. MAÍ 2019
Sjeik í sólinni Það er í lagi að verðlauna sig við og við og það gerðu þessir á leið heim úr skólanum.
Hari
Verkfræðingafélag
Íslands (VFÍ) er fé-
lag verkfræðinga,
tæknifræðinga og
fólks með menntun á
sviði raunvísinda. Fé-
lagið var stofnað árið
1912 og starfar nú
bæði sem fagfélag og
kjarafélag. Félagið
er stærsta og öfl-
ugasta félag tækni-
menntaðra á Íslandi
með um 4.500 félagsmenn. Starf-
semi Verkfræðingafélagsins er
mikilvæg, ekki aðeins fé-
lagsmönnum, heldur einnig ís-
lensku samfélagi sem farvegur og
skynsöm rödd tækniframfara sem
framtíðarlífsgæði okk-
ar byggjast á.
Vorið með birtu
sinni og gróanda er
tími nýsköpunar í
náttúrunni. Í sam-
félaginu þarf að ríkja
stöðugt vor, þ.e. ný-
sköpun þarf sífellt að
vera í öndvegi. Mik-
ilvægi hennar til að
takast á við stærstu
áskoranir samfélags-
ins verður seint ofmet-
ið. Árangursrík ný-
sköpun er blanda
hugvits, verkvits og siðvits.
Hin metnaðarfullu heimsmark-
mið Sameinuðu þjóðanna munu
ekki nást nema fólk sem býr yfir
víðtækri tækniþekkingu leggi sitt
af mörkum við þróun nýrra
lausna. Þær lausnir munu stuðla
að sjálfbæru lífi jarðarbúa og því
að núlifandi kynslóðir skili jörð-
inni í sama – og helst betra horfi
en þær tóku við henni. Hér leikur
tæknin aðalhlutverkið. Árangur
mun ekki nást á vettvangi stjórn-
mála, lagasetningar, viðskipta eða
alþjóðasamskipta án tæknilegrar
nýsköpunar. Verkefnin eru fjöl-
mörg og snúast t.d. um minna
hungur, bætt heilbrigði, betri
menntun, sjálfbærar borgir og
loftslagsmál. Tækniþróun og ný
viðskiptalíkön eru lykillinn að ár-
angri. Tæknimenntað fólk leikur
hér lykilhlutverk og Verkfræð-
ingafélag Íslands hefur þegar tek-
ið heimsmarkmiðin til skoðunar og
vill leggja sitt af mörkum.
Verkefnastjórn stjórnvalda um
heimsmarkmið Sameinuðu þjóð-
anna um sjálfbæra þróun óskaði
eftir umsögnum um svokallaða
landsrýniskýrslu um innleiðingu
Íslands á heimsmarkmiðunum.
VFÍ hefur skilað inn umsögn í
samráðsgátt stjórnvalda þar sem
athugasemdum er komið á fram-
færi og jafnframt gerð grein fyrir
nokkrum áherslumálum félagsins
sem tengjast heimsmarkmiðunum.
Í skýrslunni er m.a. fjallað um
mikilvægi félagasamtaka og
fræðasamfélags. Félagsmenn VFÍ
starfa víðs vegar í atvinnulífinu og
búa yfir mikilli þekkingu og
reynslu á fjölmörgum sviðum sem
m.a. ýta undir sjálfbærni. Félagið
myndar tengslanet þessara aðila
sem vinna fyrir ríki, sveitarfélög
og fyrirtæki og getur þannig stutt
við útbreiðslu þekkingar og stuðl-
að að þróun nýrra lausna.
Heimsmarkmiðin eru metnaðar-
full og krefjast lausna á mörgum
einföldum og flóknum verkefnum
sem blasa við heimsbyggðinni. Til
að árangur náist þarf samstarf
ríkis, sveitarfélaga, fyrirtækja og
félagasamtaka. Draga þarf að
borðinu þekkingu og reynslu
ólíkra aðila. Verkfræðingafélagið
er tilbúið til að leggja sitt af
mörkum.
Eftir Svönu Helen
Björnsdóttur »Heimsmarkmið
Sameinuðu þjóðanna
munu ekki nást án tækni-
legrar nýsköpunar.
Svana Helen
Björnsdóttir
Höfundur er formaður
Verkfræðingafélags Íslands.
svana@stiki.eu
Tæknin er lykill að árangri
„Stærsti sigurinn
er að vera með.“
Þannig hljóðaði
fyrsta kjörorð
Íþróttasambands fatl-
aðra (ÍF) sem fagn-
aði 40 ára afmæli um
nýliðna helgi. Það er
óhætt að segja að ÍF
hafi sannarlega lagt
sitt af mörkum til
þess að efla íþrótta-
starf fatlaðs fólks í
samfélaginu og skapa því þann
virðingarsess sem það hefur í dag.
Við stofnun félagsins voru það
ekki viðtekin viðhorf
að fatlað fólk ætti er-
indi í íþróttir. Áhugi
almennings var tak-
markaður og fátt fatl-
að fólk stundaði íþrótt-
ir. Með tilkomu ÍF átti
þetta eftir að breytast
og þegar litið er til
baka þá hafa afrek
fatlaðs fólks á íþrótta-
vellinum vakið einlæga
aðdáun og virðingu.
Íslenskir keppendur
tóku fyrst þátt í Ól-
ympíumóti fatlaðra ár-
ið 1980 og síðan hefur Ísland átt
keppendur á slíkum mótum og
sent þátttakendur til keppni í Evr-
ópu og á heimsmeistaramót. For-
svarsmenn ÍF sýndu einnig mikla
framsýni og skilning á mikilvægi
íþrótta fyrir alla.
Ekki geta þó allir orðið afreks-
menn og sumir vilja einungis vera
með því að þeir finna það á líkama
og sál að iðkun íþrótta hefur góð
áhrif. Þá eru áherslur ÍF á hreyfi-
og félagsfærni barna á tímum
snjallvæðingar aðdáunarverðar og
til eftirbreytni. Það er vitað að ein-
angrun og skortur á félagsfærni
getur dregið úr möguleikum ein-
staklinga til þess að eiga innihalds-
ríkt og sjálfstætt líf. ÍF hefur
brugðist við þessum áskorunum
samtímans af virðingu og skilningi
og lagt sig sérstaklega fram við að
bjóða upp á góða leiðsögn og leið-
beiningar varðandi iðkun íþrótta.
Um leið hefur verið hlúð að fé-
lagslegum tengslum sem styrkt
hafa sjálfsvirðingu og sjálfsmynd
þátttakenda. Foreldrar, systkini,
afar og ömmur hafa einnig fengið
hvatningu til þess að taka þátt og
hefur það haft uppbyggjandi og já-
kvæð áhrif á alla í fjölskyldum við-
komandi.
ÍF hefur alltaf verið vakandi
fyrir straumum samfélagsins á
hverjum tíma. Aukin samvinna
milli almennra íþróttafélaga og ÍF
hefur leitt af sér áhugaverða og
skemmtilega þróun þar sem fatl-
aðir og ófatlaðir eiga samleið í
íþróttum. Allt gerir þetta sam-
félagið betra.
Ég vil þakka ÍF hjartanlega fyr-
ir samvinnuna og framlag þess til
að styrkja íslenskt samfélag á liðn-
um árum. Ég hlakka til að fylgjast
með iðkendum ganga á vit nýrra
ævintýra, minni á kjörorðið og
hvet sem flesta til að vera með.
Eftir Ásmund
Einar Daðason » Þegar litið er til baka
þá hafa afrek fatlaðs
fólks á íþróttavellinum
vakið einlæga aðdáun
og virðingu.
Ásmundur Einar
Daðason
Höfundur er félags-
og barnamálaráðherra.
Stærsti sigurinn að vera með
Hinn 21. maí s.l. gekk í
Hæstarétti dómur í máli,
þar sem reyndi á heimild
til endurupptöku á saka-
máli sem Hæstiréttur
hafði hafnað að vísa frá
dómi haustið 2010 og
kveðið svo upp efnisdóm
í snemma árs 2013. Efn-
islega snerist málið um
hvort heimilt hafi verið
að ákveða hinum ákærðu
refsingu fyrir undanskot
frá skatti með dómi, þegar fyrir lægi að
skattayfirvöld hefðu áður lagt sektir á
ákærðu vegna sama undanskots. Hinn
18. maí 2017 hafði Mannréttinda-
dómstóll Evrópu kveðið upp dóm í máli
ákærðu um að óheimilt hefði verið að
gera þeim á þennan hátt refsingu tví-
vegis vegna sama brots. Að svo búnu
féllst endurupptökunefnd á að dóms-
málið skyldi endurupptekið. Gekk dóm-
ur Hæstaréttar, eins og áður sagði 21.
maí s.l. (mál nr. 12/2018). Með dóm-
inum var kröfu sakborninga um endur-
upptöku synjað og málinu vísað frá
Hæstarétti.
Í forsendum dómsins segir m.a. svo:
„Mannréttindasáttmálanum hefur
eins og áður er fram komið verið veitt
lagagildi hér á landi, [...] og hefur stöðu
almennrar löggjafar. Í 2. gr. laga nr.
62/1994 er tekið fram að úrlausnir
mannréttindanefndar Evrópu, Mann-
réttindadómstóls Evrópu og ráðherra-
nefndar Evrópuráðsins séu ekki bind-
andi að íslenskum landsrétti. Leggja
verður til grundvallar að með þessu
hafi íslenski löggjafinn áréttað að þrátt
fyrir lögfestingu mannréttinda-
sáttmálans sé hér á landi byggt á
grunnreglunni um tvíeðli landsréttar og
þjóðaréttar. Þótt íslenskir dómstólar
líti til dóma mannréttindadómstólsins
við skýringu mannréttindasáttmálans,
þegar reynir á ákvæði hans
sem hluta af landsrétti, leið-
ir af framangreindri skipan
að það er hlutverk Alþingis,
innan valdmarka sinna sam-
kvæmt 2. gr. stjórnarskrár-
innar, að gera þær breyt-
ingar á lögum sem þarf til
að virða þjóðréttarlegar
skuldbindingar íslenska rík-
isins samkvæmt mannrétt-
indasáttmálanum. Fælist í
niðurstöðu dómstóla að þeir
hefðu með lögskýringu í
reynd mælt fyrir um laga-
breytingar í þeim tilgangi færu þeir út
fyrir þau mörk sem stjórnlög setja
valdheimildum þeirra, sbr. 2. gr. og 1.
málslið 61. gr. stjórnarskrárinnar.“
Hér er í reynd staðfest sú afstaða
sem fram hafði komið áður í dómum
Hæstaréttar um réttaráhrif dóma
MDE hér innanlands. Þeir hafa einfald-
lega ekki bein réttaráhrif.
Að fenginni þeirri staðfestingu ættu
yfirvöld dómsmála í landinu að láta nú
af undirgefni sinni við gersamlega
ótækan dóm MDE á dögunum. Þar
hafði verið komist að þeirri niðurstöðu,
að einn hinna fjögurra dómara í Lands-
rétti sem ráðherra hafði sjálfur gert til-
lögu um til Alþingis og Alþingi staðfest,
hefði ekki réttilega verið skipaður dóm-
ari samkvæmt 6. gr. Mannréttinda-
sáttmálans. Sá dómur hefur einfaldlega
engin réttaráhrif á Íslandi. Viðbrögðin
hljóta að verða þau að setja nú þegar
dómarana fjóra til starfa sinna í Lands-
rétti.
Dómara til
starfa á ný
Eftir Jón Steinar
Gunnlaugsson
Jón Steinar
Gunnlaugsson
» „Viðbrögðin hljóta að
verða þau að setja nú
þegar dómarana fjóra til
starfa sinna í Landsrétti.“
Höfundur er lögmaður.