Morgunblaðið - 17.08.2019, Blaðsíða 23

FRÉTTIR 23Erlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. ÁGÚST 2019
Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Grænlenska landstjórnin og stjórn-
málamenn í Kaupmannahöfn sögðu í
gær að Grænland væri ekki til sölu,
eftir að bandarískir fjölmiðlar skýrðu
frá því að Donald Trump Bandaríkja-
forseti hefði rætt við ráðgjafa sína
um hvort hægt væri að kaupa Græn-
land og sagt þeim að kanna þann
möguleika.
„Grænland er ríkt af náttúru-
auðlindum á borð við málma, hreint
vatn og ís, fiskstofna, sjávarfang,
endurnýjanlega orku og er nú nýr
kostur í ævintýraferðaþjónustu. Við
erum opin fyrir viðskiptum, en ekki
til sölu,“ sagði í yfirlýsingu frá ráð-
herra utanríkismála í grænlensku
landstjórninni.
Nivi Olsen, formaður Demókrata-
flokksins á Grænlandi, telur að ekki
sé hægt að taka ummæli Trumps al-
varlega og þau feli í sér virðingar-
leysi gagnvart landinu, að sögn
grænlenska fréttamiðilsins Sermitsi-
aq. „Ég segi nei, takk,“ sagði Aaja
Chemnitz Larsen, önnur af tveimur
þingmönnum Grænlands á danska
þinginu og félagi í vinstriflokknum
Inuit Ataqatigiit. „Það er líka mikil-
vægt að taka fram að Grænland er
ekki verslunarvara.“
Rætt af mismikilli alvöru
Dagblaðið The Wall Street Journ-
al skýrði frá því að Trump hefði
ítrekað látið í ljós áhuga á því að
Bandaríkin keyptu Grænland á fund-
um með ráðgjöfum sínum, í kvöld-
verðarboðum og óformlegum sam-
tölum. The Washington Post og fleiri
bandarískir fjölmiðlar staðfestu
fréttina.
The Wall Street Journal sagði að
forsetinn hefði rætt málið af mismik-
illi alvöru við ráðgjafa sína og hafði
eftir tveimur þeirra að hann hefði
óskað eftir því að hugmyndin yrði
könnuð frekar. Nokkrir ráðgjafa
hans hefðu stutt hugmyndina og sagt
að hún væri „gott efnahagslegt út-
spil“ en aðrir hefðu litið á hana sem
„skammvinna hrifningu“ sem ekki
yrði fylgt eftir. Blaðið sagði að
Trump hefði sýnt Grænlandi mikinn
áhuga á fundum sínum með ráðgjöf-
unum vegna náttúruauðlinda og
hernaðarlegs mikilvægis landsins.
Hann mun fyrst hafa rætt hugmynd-
ina eftir að honum var sagt að Dan-
mörk þyrfti að veita Grænlandi mikla
fjárhagslega aðstoð. Trump er að
undirbúa heimsókn til Danmerkur
2.-3. september og ræðir þá við
Mette Frederiksen, forsætisráð-
herra Danmerkur, og Kim Kielsen,
formann grænlensku landstjórnar-
innar. Ekkert bendir þó til þess að
möguleg kaup á Grænlandi verði á
meðal fundarefnanna.
„Fáránleg hugmynd“
Stjórnmálamönnum í Danmörku
svelgdist á morgunkaffinu þegar þeir
lásu fréttir um þennan áhuga Banda-
ríkjaforseta á Grænlandi. Þeir virt-
ust vera á einu máli um að þetta væri
„slæmur brandari“, að sögn frétta-
vefjar danska ríkisútvarpsins.
„Ég vona að þetta sé spaug því að
þetta er hræðileg og fáránleg hug-
mynd. Ég er viss um að þetta myndi
baka bæði Danmörku og Grænlandi
mikið tjón,“ hafði vefurinn eftir
Martin Lidegaard, formanni
utanríkisnefndar danska þingsins og
talsmanni Radikale Venstre í utan-
ríkismálum.
„Þetta hlýtur að vera 1. apríl-gabb
… en á alröngum tíma,“ sagði Lars
Løkke Rasmussen, formaður
Venstre og fyrrverandi forsætisráð-
herra. Marcus Knuth, talsmaður
Venstre í málefnum Grænlands,
sagði að Grænland væri ekki versl-
unarvara. „Hvorki Grænland, Lá-
land, Bornholm né aðrir hlutar Dan-
merkur eru til sölu. Við höfum haft
náið samstarf við Bandaríkin í ör-
yggismálum á norðurslóðum en það
er algerlega út í hött að viðra þá hug-
mynd að kaupa Grænland,“ sagði
hann.
Karsten Hønge, talsmaður Sósíal-
íska þjóðarflokksins í utanríkis-
málum, sagði að hjá Trump væru
mörkin á milli „raunverulegra stjórn-
mála og sýruheimsins“ mjög óskýr.
„Þótt hann komi úr heimi þar sem
allt er falt tel ég að hann verði fyrir
vonbrigðum að þessu sinni.“
„Ef rétt er að hann vinni að þessari
hugmynd þá er það óhrekjanleg
sönnun þess að hann sé orðinn gal-
inn,“ sagði Søren Espersen, tals-
maður Danska þjóðarflokksins í
utanríkismálum. „Sú hugmynd að
Danmörk eigi að selja 50.000 ríkis-
borgara til Bandaríkjanna er alger-
lega galin.“
„Snjall leikur“
Mike Gallagher, repúblikani í full-
trúadeild Bandaríkaþings, sagði að
hugmynd Trumps væri „snjall leik-
ur“ vegna hernaðarlegs mikilvægis
landsins. „Bandaríkin hafa mikilla
hagsmuna að gæta á Grænlandi og
þess vegna ætti þetta að vera á borð-
inu,“ sagði hann.
Jon Rahbek-Clemmensen, lektor
við Varnarmálaakademíu Danmerk-
ur, segir að stjórnvöld í Bandaríkj-
unum hafi haft vaxandi áhuga á
Grænlandi á síðustu árum vegna
hernaðarlega mikilvægrar legu
landsins. Hann bendir á að Thule-
stöðin á Grænlandi gegnir mikilvægu
hlutverki í eldflaugavörnum Banda-
ríkjanna vegna ratsjárkerfis sem sett
var upp til að geta brugðist sem fyrst
við hugsanlegri eldflaugarárás. Hann
segir að bandarísk stjórnvöld hafi
áhyggjur af auknum umsvifum rúss-
neska hersins á norðurslóðum og
telji þau geta gert Rússum kleift að
gera árás á Thule-stöðina. Banda-
ríkjamenn hafa einnig áhyggjur af
áformum Kínverja um fjárfestingar í
námum og samgöngumannvirkjum á
Grænlandi til auka áhrif sín á norður-
slóðum, að því er Sermitsiaq hefur
eftir Rahbek-Clemmensen.
„Grænland er ekki verslunarvara“
 Grænlendingar segja að land sitt sé ekki til sölu eftir að Trump viðraði þá hugmynd að Bandaríkin
keyptu það  Bandarísk stjórnvöld hafa áhyggjur af umsvifum Kínverja og Rússa á norðurslóðum
Morgunblaðið/RAX
Ekki falt Segja má að það sé hundur í sumum Grænlendingum eftir að þeir fréttu af því að Donald Trump Bandaríkjaforseti vildi kaupa landið þeirra.
Truman vildi kaupa
Grænland
» Fram hafa komið vísbend-
ingar að undanförnu um að
stjórnvöld í Bandaríkjunum og
Kína stefni að auknum um-
svifum á Grænlandi og líti svo
á að vægi landsins sé að
aukast.
» Áhugi Bandaríkjamanna á
Grænlandi er ekki nýtilkom-
inn. Harry Truman, þáverandi
forseti, vildi að Bandaríkin
keyptu landið fyrir 100 millj-
ónir dala árið 1946 en Danir
höfnuðu tilboðinu.
» Þáverandi utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna kann-
aði þann möguleika að kaupa
Grænland og Ísland árið 1867
en lítill stuðningar var við þá
hugmynd á bandaríska
þinginu.
Einræðisstjórnin í
Norður-Kóreu
hélt áfram eld-
flaugatilraunum
sínum í gær og
kvaðst hafa
ákveðið að hafna
hvers konar við-
ræðum við stjórn-
völd í Suður--
Kóreu.
Einræðisstjórnin kenndi leiðtogum
Suður-Kóreu um þessa ákvörðun.
Daginn áður hafði Moon Jae-in,
forseti Suður-Kóreu, flutt ræðu og
lofað að stefna að því að Kóreuríkin
sameinuðust ekki síðar en árið 2045.
Hann hvatti einnig til þess að ríkin
hæfu að nýju viðræður um kjarnorku-
afvopnun og friðarsamning milli
ríkjanna til að binda formlega enda á
Kóreustríðið sem lauk með vopnahléi
árið 1953.
Stjórn Kims Jong-uns, einræðis-
herra Norður-Kóreu, gagnrýndi sam-
eiginlegar heræfingar Bandaríkjanna
og Suður-Kóreu. Hún sagði að það
væri „heimskulegt“ af Moon Jae-in að
tala um frið en halda áfram heræfing-
um til að búa sig undir hernað sem
miðaði að því að eyða meginhluta hers
N-Kóreu á þremur mánuðum. Hún
gagnrýndi hins vegar ekki Bandarík-
in fyrir að taka þátt í heræfingunum.
Sjötta eldflaugatilraunin
Norður-Kóreuher skaut tveimur
skammdrægum eldflaugum í gær og
þær lentu í Japanshafi. Þar með hefur
hann skotið sex eldflaugum í tilrauna-
skyni á tæpum mánuði. Stjórn Don-
alds Trumps Bandaríkjaforseta hefur
gert lítið úr þýðingu tilraunanna
vegna þess að flaugarnar ógna ekki
borgum á meginlandi Bandaríkjanna.
Trump hefur einnig gert lítið úr ógn-
inni sem stafar af kjarnorkuherafla
Norður-Kóreu.
Hafnar viðræðum
við S-Kóreustjórn
Kim Jong-un
GRÆNT ALLA LEIÐ