SSFblaðið - des. 2015, Blaðsíða 19

19
banka í eigu ríkisins“, sem að einkabankar, sparisjóðir og aðrir aðilar
kjarasamninga SÍB höfðu gerst aðilar að með sérstöku samkomulagi.
„Stjórnendur nýju einkabankanna vildu losna undan þessum lögum
og margir þeirra töldu algjöran óþarfa að allir starfsmenn yrðu áfram í
einu sameinuðu stéttarfélagi. Þarna hófst því enn og aftur mikil barátta
stjórnar SÍB að ná samkomulagi við öll fjármálafyrirtækin um að SÍB
væri áfram samningsaðili og stéttarfélag allra starfsmanna og koma
þannig í veg fyrir að félagsmönnum yrði tvístrað í 5-10 stéttarfélög
sérstakra starfsstétta“ segir Friðbert. Aðspurður um hörkuna í þeirri
baráttu segir hann það ekkert leyndarmál að þessi barátta hafi verið
hörð, en sem betur fer átti SÍB stuðning meðal meirihluta eigenda
fyrirtækjanna, sem tókst með aðstoð SÍB að koma mönnum í skilning
um „hve mikilvægt það er fyrir báða aðila að hafa einungis einn
samræmdan kjarasamning fyrir alla starfsmenn. Sem betur fer tókst
að semja og var skrifað undir nýtt samkomulag um kjarasamninga
bankamanna þann 14. október 2004. Þetta samkomulag gildir enn.“
ÁRIN 2007- 2015
SÍB verður SSF
Nafnabreytingin úr Sambandi íslenskra bankamanna (SÍB) yfir í
Samtök starfsmanna fjármálafyrirtækja (SSF) átti sér stað árið 2007
eftir að félagsmönnum í fjármálageiranum, utan bankanna, hafði
fjölgað mjög og þótti nýtt nafn gefa betri mynd af eðli og hlutverki
stéttarfélagsins.
Óvissuskeið og fjármálakreppa
Strax árið 2007 voru blikur á lofti varðandi rekstur og framtíð
bankanna, þó engan hafi órað fyrir þeirri atburðarás sem hófst haustið
2008. „Um haustið árið 2007 vorum við formenn SSF boðuð til
fundar í Íslandsbanka og tjáð að bankinn hefði áhuga á að aðlaga betur
starfsmannafjölda að rekstri, en að það yrði gert að mestu án uppsagna.
Vorið 2008 var engu að síður ljóst að bankinn ætlaði að segja upp um
100 starfsmönnum á öllum sviðum bankans. Sömu skilaboð komu
frá öðrum bönkum og sparisjóðum, nauðsynlegt væri að draga saman
starfsemi og fækka starfsmönnum. Að þessu var unnið um sumarið
og fram eftir hausti 2008.“
Í lok september árið 2008 lá fyrir yfirtaka ríkisins á Íslandsbanka og
í byrjun október féllu einnig Landsbanki og Kaupþing. „Krafa ríkisins
var skýr við stofnun nýju bankanna þriggja í október 2008. Þeim var
uppálagt að fækka starfsmönnum um 30-40%, eða um 1500 störf,
sem átti að leggja niður strax í október. Í upphafi snérist öll vinna
stjórnar SSF og stjórna starfsmannafélaga bankanna að því að tryggja
sem flestum áframhaldandi starf, að fækka uppsögnum eins og unnt
væri. Þar mættum við kjörnir fulltrúar félaganna, lögfræðingum á
vegum FME ásamt stjórnendum fyrirtækjanna á löngum og ströngum
fundum. Með mikilli baráttu tókst að koma fyrirhuguðum uppsögnum
úr 40% niður í rúm 20% þetta fyrsta ár, en síðar bættust því miður
við fjöldi uppsagna“ segir Friðbert. Samhliða þessari baráttu var unnið
að því að tryggja öllum starfsmönnum greiddan uppsagnarfrest, en
ætlun ríkisvaldsins var að senda þá starfsmenn sem misstu starfið
á Tryggingarsjóð launagreiðenda, sem aðeins hefði greitt hluta af
kjarasamningsbundnum uppsagnarfresti. Hann segir að þessi barátta
hafi sem betur fer skilað sér því allir fengu sinn uppsagnarfrest greiddan
án vinnuframlags.
Aðstoð í áfallinu
„SSF vann mikið og öflugt starf víða við að draga sem mest úr áfalli
þeirra sem misstu vinnuna með ýmis konar aðstoð“ segir Friðbert sem
segir þennan tíma og til dagsins í dag hafa verið annasaman. Hann
segir að þetta tímabil hafi að mörgu leyti runnið í eitt skeið þar sem
afleiðingar kreppunnar væru enn að koma fram.
SSF útvegaði lögmenn þar sem ágreiningur var, greiddi fyrir
sálfræðiaðstoð og aðstoð ráðningastofa (Capacent og Hagvang) vegna
undirbúnings fyrir launaviðtöl og gerð ferilskráa og ótal margt fleira.
„Hundruðir félagsmanna fóru á námskeið, m.a. hjá „Nýttu kraftinn“
til að undirbúa sig fyrir atvinnu hjá nýjum vinnuveitanda og á tímabili
var starfandi nokkurs konar neyðarmóttaka hjá Rauða krossinum á
vegum SSF“ segir Friðbert en margir félagsmenn urðu fyrir miklu áfalli
á þessum tíma. „Afleiðingar efnahagskreppunnar komu fram á ýmsa
vegu og mikill tími og orka fór í það að takast á við það verkefni sem
var meira eða minna í gangi fram á árið 2013 þar sem í kjölfar hruns
bankanna þriggja lentu önnur fjármálafyrirtæki einnig í hruni og
lokun. Allir sem hafa tjáð sig við okkur forsvarsmenn og starfsmenn
telja að SSF hafi staðið sig afar vel í þessu „björgunarstarfi“ og að við
hefðum veitt alla þá aðstoð sem mögulegt var að veita félagsmönnum
við þessar erfiðu aðstæður.“
Baráttunni er ekki lokið
Í dag eru félagsmenn SSF um 4000 talsins en voru um 6000 þegar
mest var. Þrátt fyrir þessa miklu fækkun félagsmanna og starfsmanna
í fjármálageiranum er „enn skýr krafa yfirvalda og ýmissa álitsgjafa í
þjóðfélaginu um að enn þurfi að „hagræða“ og fækka starfsmönnum
íslenskra fjármálafyrirtækja. Undir þessa kröfu um hagræðingu taka
stjórnendur banka og sparisjóða einnig í öllum viðtölum.
Framtíðin
Friðbert telur að enn sé mikil barátta framundan við að tryggja atvinnu
og tryggja réttindi og kjör félagsmanna SSF. Krafan um hagræðingu
heldur áfram og einnig er að renna í garð mikill umbreytingatími í
íslensku fjármálalífi og því telur Friðbert að það sé mikilvægt að innan
SSF sé „reynslumikið baráttufólk til að stýra þeirri réttindabaráttu á
vegum SSF nú sem áður.“
Að því sögðu liggur beinast við að spyrja hvort hann hyggist gefa
áfram kost á sér til formennsku SSF á næsta þingi sem haldið verður
í mars á næsta ári. „Ég hef starfað að félagsmálum allt frá því ég gekk í
skátahreyfinguna á Flateyri þegar ég var 10 ára. Ég hef setið í stjórnum
skólafélaga, íþróttafélaga, starfsmannafélaga, húsfélaga, stéttarfélaga
bæði á Íslandi og erlendis, lífeyrissjóða og samtaka lífeyrissjóða og
þannig má lengi telja. Ég tel mig vera á besta aldri, rétt sextugur
og með mikla starfsorku. Síðastliðin 15 ár hef ég unnið á skrifstofu
SSF sem formaður og framkvæmdastjóri. Allan þann tíma hef ég
fengið gífurlegan stuðning frá félagsmönnum SSF, sem ítrekað tjá
okkur starfmönnum SSF ánægju sína með þjónustu og frábært starf
stéttarfélagsins. Ég er því ákveðinn í að bjóða mig áfram til starfa
fyrir okkar frábæra stéttarfélag á þingi samtakanna í mars 2016“
segir Friðbert.
Hann segist eiga nóg inni þrátt fyrir að hafa verið formaður SSF
í þennan tíma. „Ég hef þannig aflað mér mikillar reynslu á öllum
þessum sviðum undanfarna áratugi. Ég er menntaður hagfræðingur
frá Háskóla Íslands sem hefur hjálpað mér mikið í öllum þeim
samningamálum sem ég hef sinnt fyrir hönd félagsmanna SSF.“ Á
þeim tíma sem Friðbert hefur gegnt formennsku hefur SSF gert
níu kjarasamninga og að hans mati þá er enginn vafi á því að „í flest
öllum tilfellum hefur SSF gert betri kjarasamning, eða í það minnsta
sambærilegan við önnur stéttarfélög á íslenskum vinnumarkaði. Þegar
rauntölur launahækkana (Hagstofan) eru skoðaðar undanfarin ár
er ljóst að til viðbótar umsömdum launahækkunum hafa margir
félagsmenn SSF einnig fengið það launaskrið sem viðvarandi var flest
árin. Kjarasamningur SSF þykir einn sá albesti á markaðnum hvað
varðar starfstengd réttindi og kjör, og þannig viljum við hafa hann
áfram um alla framtíð“ segir Friðbert að lokum.