SSFblaðið - des. 2015, Blaðsíða 5

5
Fjórði áraTugurinn var mikið vakningarTímabil í íslensku þjóðlíFi.
Gróska ríkti á menningarsviðinu og efnahagur landsins tók að reisa
við í kjölfar heimskreppunnar. Samfara aukinni velmegun bast
launafólk fastari böndum og sótti fram til aukinna réttinda. Íslenskir
bankamenn voru þar engin undantekning.
Það var í þessum frjóa jarðvegi sem Samband íslenskra bankamanna
skaut rótum í ársbyrjun 1935. Stofnunin átti sér nokkurn aðdraganda
því forráðamenn starfsmannafélags Landsbanka Íslands og
Útvegsbanka Íslands komu saman til tveggja funda haustið 1934.
Sjálfur stofnfundurinn var svo haldinn 30. janúar 1935. Forseti var
kjörinn Haraldur Johannessen og með honum í stjórn þeir Franz
E. Andersen, Baldur Sveinsson, Einvarður Hallvarðsson og Elís
Halldórsson. Stofnfélagar voru 75 starfsmenn Landsbankans og 53
starfsmenn Útvegsbankans.
Hafist handa
Rúmlega viku eftir stofnfundinn
kom nýkjörin stjórn saman til
síns fyrsta fundar. Þar var nánari
verkaskipting ákveðin og markmið
sett. Var m.a. fastmælum bundið að
birta frétt um stofnun sambandsins
í útvarpinu og að fara þess á leit
við starfsmannafélögin að þau
greiði eina krónu af hverjum
félagsmanni upp í starfskostnað
SÍB. Einnig hófust menn handa um
undirbúning árshátíðar er haldin
skyldi um vorið og hugað að stofnun
blaðs bankamanna. Bankablaðið sá
dagsins ljós í júlí 1935. Í ávarpi sambandsstjórnar á forsíðu segir m.a.:
„Þetta fyrsta blað, sem gefið er út til reynslu, verður ekki selt heldur
sent öllum sambandsfélögum ókeypis. Um það, hvort blaðið kemur
út eftirleiðis eða hve oft, er ekki hægt að segja að svo stöddu. Það fer
eftir undirtektum og áhuga sambandsfélaga. En stjórn sambandsins
væntir þess, að allir, sem hlut eiga að máli, bregðist þannig við að
hægt verði að halda útgáfunni áfram. Til þess að svo megi verða,
þarf hver og einn að leggja fram sinn skerf.“
Í þessu fyrsta tölublaði kemur einnig fram að nafnið Bankablaðið
hafi einungis verið valið til bráðabirgða og þess farið á leit við
bankamenn að þeir sendi inn tillögur að framtíðarnafni. Ekki verður
séð hvort bankamenn hafi almennt svarað því kalli en hitt vitum
við að þetta nafn festist við blaðið til langframa.
Bakari eða bankamaður?
Strax á fyrsta sumri hins nýstofnaða sambands bankamanna kom til
kasta þess þegar bakari nokkur á Ísafirði var ráðinn í starf gjaldkera
Útvegsbankans þar, en gengið framhjá öðrum umsækjanda, Adolfi
Björnssyni, manni sem hafði góða menntun
og reynslu af bankastörfum. Þess má geta að
bakarinn var framámaður í stjórnmálaflokki
einum, bæjarfulltrúi með meiru. Um
sömu mundir var stöðu útibússtjóra
Útvegsbankans á Akureyri ráðstafað gegn
vilja starfsmannafélags bankans sem mælti
eindregið með Svanbirni Frímannssyni, sem
þá var gjaldkeri bankans á Akureyri.
Af þessu tilefni birtist grein í Bankablaðinu
undir dulnefninu ACBA. Þar segir m.a.:
„...barst Félagi starfsmanna Útvegsbanka Íslands h.f. einnig nokkurs
konar gjöf frá Útvegsbankanum eða réttara sagt „ofanígjöf“ þar sem
um veitingu gjaldkerastöðunnar á
Ísafirði er að ræða. Bankastjórar
þessa banka, eða að minnsta kosti
tveir þeirra, hafa tvímælalaust
staðfest, að ekki sé nokkurs virði að
menn séu að eyða tíma og fé til að
þroska og þjálfa sig til bankastarfs.
Slíkt sé tóm endileysa. Þeir menn
séu miklu færari, sem t.d. stæli puttana við prentverk, þjálfi andann
við brauðhnoð eða skerpi „útsjónuna á skipsfjöl eða því um líkt.“
Rígur milli bankamanna
Strax á fyrstu árunum varð vart nokkurs konar togstreitu milli
sambandsmannafélaga Útvegsbankans og Landsbankans. Hamlaði
þetta nokkuð starfsemi SÍB því öll meiri háttar mál þess náðu ekki
fram að ganga nema fundir starfsmannafélaga bankanna samþykktu
þau. Gilti þetta t.d. um eftirlaunasjóðsmál og hugmyndir um stofnun
sjúkratrygginga bankamanna, en hvort tveggja vafðist nokkuð fyrir
mönnum.
Á fyrsta reglulega aðalfundi SÍB sem
haldinn var 17. febrúar 1936 kom til
ágreinings um kjör meðstjórnenda.
Forseti, Haraldur Johannessen, hafði
einróma verið endurkjörinn en hann
hafði gefið kost á sér með því skilyrði
að fyrri stjórn sæti áfram. Þegar kom
að kosningu meðstjórnenda komu
fram tveir listar. Lýsti Haraldur
því þá yfir að hann tæki ekki kjöri.
Var fundi slitið við svo búið en
framboðsfundir boðaðir viku síðar.
Þar var Einvarður Hallvarðsson kosinn
forseti og með honum í stjórn þeir F.A. Andersen, Elías Halldórsson,
Haukur Þorleifsson og Björn Björnsson. Á þessum sama fundi var
Starfsmannafélag Búnaðarbanka Íslands boðið velkomið í SÍB.
ÚR FRJÓUM JARÐVEGI
– 1935-1945 –
Forsíða 4. tbl. fyrsta árgangs banka-
blaðsins.
Fyrsti formaður samtakanna;
Haraldur Johannessen.