Heimsmynd - 01.12.1993, Síða 40

rinn i
„Ég hef þá reglu að ég spyr fanga nánast
aldrei að því fyrir hverjar sakir hann sitji
inni. Hann segir mér það kannski einhvern
tíma, kannski aldrei, kannski spyr ég ef
tilefni er til þess. Annars skiptir það ekki
máli. Það sem skiptir máli er þessi
manneskja í þessum tilteknu aðstæðum.
Hún er þarna vegna þess að hún hefur
gerst brotleg við lög samfélagins á einhvern
hátt. Yfirleitt kannast hún við brot sitt og
iðrast þess. Sá sem hefur tekið líf annars
manns hefur að sönnu drýgt synd og einnig
sá er þröngvar sér inn á líf annars með
nauðgun. Hvort tveggja er alvörumál og
fyrir þau er refsað. Allir menn hafa aðgang
að Guði fyrir Jesú Krist hvort heldur þeir eru
menn hversdagsins eða morðingjar,
nauðgarar og ranglætismenn. Þeir geta
snúið sér til Guðs, beðið um fyrirgefningu
og miskunn. Samfélagið fyrirgefur þeim
yfirleitt ekki, það refsar þeim. Trúin býður
miskunn og fyrirgefningu - og hún er Guðs
en ekki manna. Og það verða afbrota-
mennirnir sjálfir að upplifa. Á þetta bendi ég
þegar ég tel vera komið að því í kynnum
mínum af þeim.“
i
usinu
éra Hreinn Hákonarson
er fangaprestur þjóö-
kirkjunnar og þekkir því
öörum mönnum betur þá þjáningu
sem oft leynist á bak við rimlana í
tukthúsinu..
Hvað tekur mest á fangaprestinn í starfi
hans?
„Ætli það sé ekki einna helst að sjá ungt
fólk vistað tii langs tíma. Ungt fólk sem
kannski áttar sig ekki ætíð á gjörðum
sínum, sem rekið hafa það bak við lás og
slá. Það verður stundum viðskila við sjálft
sig. Þá er brýnt að aðstoða það; hjálpa því
við að nýta tímann sem best, því þá líður
hann hraðar. Byggja það upp andlega og
líkamlega svo vistin verði því til sem
minstrar þjáningar. Þess vegna þarf oft að
leiða það, benda því á námsmöguleika -
og reyndar þarf að stórauka þá; hafa vinnu
innann fangelsis og utan fyrir þá sem
traustsins eru verðir. Fangelsi þarf því eins
og hægt er að líkjast góðu heimili þar sem
hver heimilismaður er undirbúinn sem best
undir það að ganga aftur út í lífið.“
Hefur fjölskyldan þá brugðist?
„Það er ekki hægt að skella skuldinni alfarið
á fjölskylduna. Það eru margir samverkandi
þættir sem koma mönnum í fangelsi. Sumir
koma þangað oft. Aðrir aðeins einu sinni.
En fjölskyldan er afar mikilvæg og að henni
ber að hlúa. Hver einasti einstaklingur hefur
göngu sína í einhvers konar fjölskyldu-
mynstri en þau geta verið margvísleg. Það
er öllum Ijóst að tímamótaskeið eins og
unglingsár geta skipt sköpum um framtíð
einstaklingsins og velferð. Hjá mörgum
fanganum hefur eitthvað farið úrskeiðis í
uppeldi, eitthvað í fjölskyldu hans, sem
veldur því að haldið er út á braut sem endar
í afbrotum. Þetta getur verið braut vímuefna
eða áfengis.“
Ljósmynd/Stefán Karlsson
Hvernig huggarþú morðingja eða nauðgara?
„Fjölskyldan er einn þýðingarmesti hlekkurinn í
uppelcfismótun hvers einasta manns og þegar brestur er
kortlinn í hann þá er mikilvægt að grípa inn í. Ef þessi
brestúr er sýnilegur, þá er hægt að grípa strax inn í, en
fyrr eða síðar kemur hann í Ijós. Enginn vill að barnið sitt
verðijafbrotamaður en sumum uppalendum er kannski
kki Ijóst að ákveðnar aðstæður geta hrundið upp
luktum dyrum í hugskoti hvers manns og vakið
hinn verri mann. Sumar fjölskyldur ráða bara alls
ð aðstæður sínar og þurfa þess vegna hjálp áður
en í óefni er komið.
Kirkjan vill koma til hjálpar vegna þess að það er köllun
hennar; köllun hennar að sinna mannvernd ef svo má að
orðí komast, mannvernd og fjölskylduvernd, eru tvær
greinar af sama meiði, lífinu sem manninum hefur verið
gefið. Innst inni vill enginn maður sóa lífi sínu eða leggja í
úst, hversu djúpt sem hann kann annars að vera
sokkiþn. Hann er bara ekki með sjálfum sér - hann þarf
hjálp til að komast til sjálfs sín.
Hvað með þá sem eru í einangrun?
H „Éinangrun reynir á sálarþrek manna og ofgerir því
: stundum og ætti að beita sem minnst. Hún er
ómanneskjuleg en getur reynst nauðsynleg í sumum
málum. Ég held að enginn geti ímyndað sér hvernig hún
er - menn verða að reyna hana á sjálfum sér ef þeir ætla
að lýsa henni af einhverju viti. Því miður leyfa ekki
aðstæður í Síðumúlafangelsinu að menn í einangrun geti
unnið þó svo ráð sé fyrir því gert í reglugerð um
gæsluvarðhaldsvist.
4 o
D e
e m b e r
Heimsmynd