Heimsmynd - 01.12.1993, Síða 77

með vorkunnsemi en það er engin ástæða til þess ef maður er
sjálfur sáttur við hlutskipti sitt. Þó eru margir þeirrar gerðar að
geta ekki verið einir og bera sig ekki eftir björginni. "
Engin þeirra kvenna sem hér koma við sögu hefur það á
stefnuskrá sinni að vera ein. Þær sem ekki eiga barn geta hins
vegar ekki hugsað sér að leggja upp með það að verða
einstæðar mæður í þvi skyni að koma genum sínum á
framfæri. Þó staðreyndir um tíðni hjónaskilnaða séu kunnar,
þar sem annað eða þriðja hvert samband fer út um þúfur og
enginn veit sína ævina fyrr en öll
er, geta þessar konur ekki
hugsað sér að eignast barn án
þess að vera í sambandi eða
hjónabandi.
Þessu er ólíkt farið í Banda-
ríkjunum þar sem stór hópur
kvenna á framabraut hefur ekki
eingöngu tekið upp á því að
eignast börn upp á eigin spýtur,
heldur einnig ættleitt börn, eins og kvikmyndastjarnan Michelle
Pfeiffer er gott dæmi um.
Staða einhleypra kvenna á Islandi segir margt um samfélagið
og þá staðreynd að hér þrífst ekki borgarmenning. Ættarsam-
félag og kunningjaþjóðfélag eru miklu nærtækari merkimiðar
fyrir íslenskt samfélag. Hér er ekki auðvelt að bregða út af hinu
viðtekna. Það hafa allir minnihlutahópar fengið að reyna. I
Bandaríkjum átt-
unda áratugarins
varð til vísir af
uppakúltúrnum sem
er afsprengi lífstíls
einhleypra í stór-
borgum, ekki síst
homma. Það var á
þessum árum sem
hommarnir fóru að
koma út úr skápnum
eftir kúgun Mac-
Carthy-tímabilsins.
Frægastur varð Andy
Warhol og gengið í
kringum hann,
þotuliðið og þekktu
fyrirsæturnar. Síðan
kom hönnuðurinn
Halston og í kjölfarið
nýr tíðarandi og
annar lífstíll. Barir
fyrir einhleypa
spruttu upp eins og
gorkúlur, fólk kom
og fór og hvarf i
fjöldann, Diane
Keaton í Looking for
Mr. Goodbar og Jill
Claybourgh i An
Unmarried Woman,
Diane Keaton í
Annie Hall og Baby
Boom. Svona lítur
þetta út á hvíta tjaldinu. Einhleyp kona með glansandi hár í
glæsilegri dragt með barn á handlegg, fílófax í töskunni og Sam
Shephard bíður hinum megin við hornið.
Að vera einhleyp í stórborg er nefnilega allt annar handleggur
en að vera ein á báti í bænum við sundin blá. Þrjár konur sem
HEIMSMYND ræddi við neituðu að vera á mynd á þeirri
forsendu einni að þá myndu þær þekkjast þegar þær kæmu
næst í Kjallarann. Hálf hallærisleg tilhugsun en svona er það
nú samt. Annie Hall í vesti með bindi og kankvíst bros heillar
Woody Allen upp úr skónum en íslenska Anna í biðröðinni
fyrir utan Ömmu Lú sér hvorki stað né stund til að vera
sjarmerandi. Hún reynir að halda reisn sinni innan um
stympingar og háreysti.
Salvör Nordal talar um menn sem „pota í mann inn á
skemmtistöðum" um leið og þeir umla misdrukknir: DANSA?
Flestar íslenskar konur kannast við þetta. Guðrún Magnús-
dóttir, 39 ára bókmenntafræðingur, segir það reglu að
drukknir karlmenn hiki aldrei við að angra konu á bar sé hún á
tali við aðra konu en hiki ef hún er að ræða við karlmann.
,,Þeir koma og pota í mann eða biðja mann að setjast með sér
einhvers staðar út í horn."
Flestar þessar einhleypu
konur hafa sömu sögu að
segja um skemmtistaðina.
Það er eins og þær þurfi að
skammast sín að sækja þá.
„Amma Lú er kölluð endur-
vinnslan,“ segir Salvör Nordal
og segir það endurspegla
almenna afstöðu. „Eg hef
aldrei komið á Ömmu Lú en mér finnst tal af þessu tagi
niðurlægjandi og endurspegla viðhorfið í garð þeirra sem eru
til dæmis fráskildir eða einir."
Aðalheiður Jóhannsdóttir, 36 ára lögfræðingur í stjórnar-
ráðinu, kvartar undan sérstöðu sinni sem einhleypri þegar
kemur að samkvæmislífinu. „Eg þoli ekki að mæta í veislur til
dæmis á vegum hins opinbera EIN! Það verður verra og verra
með hverju árinu sem líður,“ segir hún. „Þegar ég mæti í veislur
veit ég í orðsins eiginlegustu ekki í hvorn fótinn ég á að stíga.
Karlahópurinn, til dæmis embættismennirnir í ráðuneytinu
standa í einu horninu ásamt eiginkonum og í hinu horninu eru
ritararnir. Því miður gætir oft einhverrar tortryggni hjá eigin-
konum og maður veigrar sér við að fara inn í þann hóp. Svo
langar mig heldur ekki að standa allt kvöldið innan um ritar-
Fjöldi einhleypra kvenna
30 til 34 ára: 2293
35 til 39 ára: 2245
Fjöldi einhleypra karla
30 til 34 ára: 371 I
35 til 39 ára: 2579
ana, þar sem ég hef meiri áhuga á að ræða við þá sem eru að
vinna að sömu málum og ég sjálf. En það er einmitt á þessum
stundum sem mér finnst ég vera pipruð,“ segir hún. „Sitjandi
borðhald er sérstaklega pínlegt og oft hefur mig langað til að
dubba einhvern upp til að koma með mér.“
Það virðist frekar há konum opinberlega en körlum ef þær
eru einar á báti. Konur sæta fordómum ef þær hegða sér
öðruvísi en viðteknar væntingar gera ráð fyrir, með öðrum
orðum ef þær hegða sér eins og karlar. Þær segja sumar að
giftir menn séu margir áberandi lítið giftir þegar þeir séu
komnir á skemmtistaðina. „Þeir eru margir mjög á lausu til
skyndikynna,“ segir tæplega fertug kona sem stóð um skeið í
sambandi við kvæntan mann. „Kannski er það þess vegna sem
eiginkonur eru margar tortryggnar í garð kvenna sem eru á
lausu,“ segir önnur.
„Konur sitja ekki við sama borð,“ segir Aðalheiður. „Ef konu
langar að kynnast karlmanni verður hún að passa að það líti
vel út hvernig hún ber sig að.“ Salvör Nordal segist vera hörð á
því að taka aldrei upp tólið og hringja í karlmann. „Eg er svo
gamaldags að mér finnst að þeir eigi að taka fyrsta skrefið."
Sammála eru þær allar um að mannvalið á íslandi sé ekki
„ ... ég veit nákvæmlega hvar ég stend
og hvað ég get.
Eg get það sem ég vil."
Aðalheiður Jónsdóttir
Heimsmynd
Desember
7 7