Heimsmynd - 01.12.1993, Síða 82

DES
E
scbc
manuður
MBER
renninga sem voru festir horn í horn og í
miðjunni hékk jólabjalla úr sama efni.
Jóhanna, elsta systirin, var best okkar við
mömmu og hjálpaði henni alltaf með
jólabaksturinn. Sömu kökurnar voru
bakaðar jól eftir jól. Það var auðvitað
bökuð jólakaka, og svo brúnkaka og terta
sem var gerð úr mörgum ljósum botnum
með sultu á milli. Ekki má gleyma
smákökunum sem voru al-
gengastar þá, eins og til
dæmis hálfmánarnir og kring-
lóttu smákökurnar með
muldum sykri og möndlum
ofan á. Það var mjög ákveðin
hefð við jólabaksturinn, það
voru ákveðnar tegundir sem
tilheyrðu þessum tíma.
Fyrir jól var svo pantaður frá
Ölgerð Egils Skallagrímssonar
einn kassi af Maltöli og einn
af Appelsíni, og frá Sanítas
einn kassi af Sítrón. í þá daga
fengu börn yfirleitt aldrei gos-
drykki nema á jólunum.
Stemmningin í bænum dagana
fyrir jólin var magnþrungin.
Alls konar vörur sem fólk fékk
ekki allt árið voru frambornar
þá. Hjá Silla og Valda, Halla
Þórarins og fleiri verslunum
voru dyrnar látnar standa upp
á gátt, og ilminn af eplum og
appelsínum, sem voru ný-
komin til landsins, lagði út á
götu og allir komust í hátíð-
arskap. Okkur krökkunum
fannst þessi yndislega ávaxta-
lykt boða komu jólanna en
það var sko ekki hægt að fá
ávexti á hverjum degi á
þessum árum.
Pabbi var þá togaraskipstjóri
og Þórarinn Olgeirsson út-
gerðamaður vinur hans bjó í
Grimsby. Við vorum svo
heppin að hann sendi okkur
risastóran kalkún fyrir jólin,
sem var síðan hafður í matinn
á jóladag. Setti það mikla
stemmningu í borðhaldið.
Matargerðin var mun ein-
faldari en hún er nú. Ég man
að rauðkál, brúnaðar kartöfl-
ur, soðnar gulrætur og grænar baunir voru
fastir liðir á jólunum en sjaldan annars.
Ýmsar grænmetistegundir sem fást núna út
í búð þekktust ekki þá.
Flestir höfðu hangikjöt á borðum á að-
fangadagskvöld. Þetta var almennur siður,
neysluþjóðfélagið var ekki komið og allt
einfaldara i sniðum. Með matnum var
drukkið svokallað jólaöl, en það er Malt og
Appelsín til helminga. í eftirrétt var hrís-
grjónagrautur með rúsínum og var hann
stundum bragðbættur með þeyttum rjóma.
í grautinn var sett ein mandla og sá sem
var svo heppinn að fá hana fékk lítinn
konfektkassa eða súkkulaðistykki í verð-
laun. Vinningshafinn mátti alls ekki segja til
sín fyrr en allir höfðu lokið af sínum diski
og setti það vissa spennu og skemmtun i
borðhaldið.
Og jólatréð. Jólatréð var svo fallegt í ein-
faldleika sínum; snúin, lifandi kerti (þá
voru ekki til rafmagnsseríur) voru fest á
greinar þess með klemmum, sælgætis-
pokarnir glóðu á greninu og glitrandi kúlur
og englahár voru þar líka. Við þurftum öll
að hafa vakandi auga með kertunum og
gæta þess að þau brynnu ekki niður,
stundum þurfti að hafa snör handtök svo
það færi ekki illa. Einu sinni henti það
Önnu, yngstu systur mína, á aðfanga-
dagskvöld að hún gætti ekki að sér og fór
of nálægt trénu. Logarnir frá kertunum
náðu í viða, bleika tjullkjólinn hennar og
skyndilega stóð hann i björtu báli. Sem
betur fer var pabbi fljótur til, fór úr
jakkanum og vafði honum utan um hana
og kæfði eldinn. Til mikillar lukku
brenndist hún ekkert, en mikið urðum við
hrædd.
Þegar maður hugsar til jólagjafanna á
þessum árum man maður eftir því að þær
voru fábrotnar, ólíkt því sem tíðkast í dag.
Loðfóðraðar lúffur komu að
góðum notum í vetrarkuld-
unum. Og stelpur, sem gengu
aldrei í síðbuxum, fengu
gjarnan sokka eða undirföt sem
komu sér alltaf vel. Eitt var þá
eins og nú. Það eru blessaðar
jólabækurnar. Þegar búið var
að dansa í kringum jólatréð og
syngja jólasöngvana var sest
niður og kíkt í bókina (yfirleitt
fékk hver og einn bara eina
bók að gjöf) sem viðkomandi
fékk í jólagjöf. Undir miðnætti
var síðan búið til kaffi og ekta
heitt súkkulaði úr Síríus eða
Lillu suðusúkkulaði og bornar
fram smákökur með. Það var
líka fastur liður hjá mömmu að
færa okkur heitt súkkulaði í
rúmið á jóladagsmorgun.
Ég man sérstaklega vel eftir
því að á aðfangadag hafði
mamma kveikt á útvarpinu og
maður heyrði þegar jólin voru
hringd inn og á eftir byrjaði
útvarpsmessa. Þegar mamma
og pabbi komu niður stigann,
hann klæddur í kjól og hvítt og
hún í síðum kjól, var í fasi
þeirra djúp virðing fyrir þessari
hátíð fæðingu frelsarans. Húsið
var allt uppljómað, ljós t hverju
herbergi og kertaljós út um allt,
já bjart átti það að vera.
Lotningarfull framkoma foreldra
minna á þessari hátíð allra
hátíða hefur greypst í huga mér
og er ef til vill ein dýrmætasta
æskuminning mín. Pabbi var á
sjónum þá og það voru mörg
aðfangadagskvöldin sem hann
gat ekki verið heima. Mamma
lagði samt alltaf á borð fyrir
hann við enda borðsins.
Já, andi jólanna er draumurinn um
kærleika og frið milli manna. Við megum
ekki gleyma fögnuðinum yfir því að hafa á
þeim eignast vininn mikla sem við leitum
til í erfiðleikum og gleði þessa lífs.
-Herdís Tryggvadóttir
8 2
D e
e m b e r
Heimsmynd