Dagblaðið Vísir - DV - 20.09.2019, Síða 44

44 FÓKUS 20. september 2019
F
jöllistakonan Margrét
Kristín Sigurðardóttir,
betur þekkt sem Fabúla,
sendi nýverið frá sér lagið
Diamond Boy, en textasmíðin
hverfist í kringum týnd börn
innan samfélagsins. Hún segir
málefnið mikilvægt og að
menntastofnanir landsins skorti
fé til þess að finna þessi börn og
styðja, bæði við þau og foreldra
þeirra.
Tildrög lagsins voru samtal
sem Fabúla átti við mann sem
beittur hafði verið líkamlegu
ofbeldi af hendi föður síns í
æsku. Fabúla var þá stödd á
lagahöfundaráðstefnu á Írlandi
og eftir stutt en áhrifaríkt
samtal við manninn var eins
og texti lagsins helltist yfir
hana. „Við vorum stödd þarna,
lagahöfundar víðs vegar að úr
heiminum, með það að markmiði
að vinna saman. Ég var að vísu
ekki að vinna með þessum
tiltekna manni en við tókum tal
saman og ég sagði honum að ég
starfaði við sérkennslu samhliða
tónlistinni. Í kjölfarið fór hann
að segja mér frá æsku sinni, sem
einkenndist af miklu ofbeldi.
Faðir hans beitti hann líkamlegu
ofbeldi en samhliða var hann
lagður í einelti af skólafélögum.
Með öðrum orðum átti hann
sér engan griðastað og upplifði
sig alls staðar óöruggan. Eftir
spjallið, þegar ég hafði kvatt
hann, var eins og þyrmdi yfir
mig, saga hans og þungi þessarar
reynslu, nánast eins og hún þrýsti
mér niður og áður en ég vissi af
var ég farin að hágráta. Í kjölfarið
samdi ég þetta lag, Diamond
Boy. Þegar ég svo ákvað að gera
myndband við lagið fór ég að
hugsa um alla þá demantsdrengi
sem gengið hafa í gegnum sams
konar hörmungar. Mig langaði
að fá einhvern til liðs við mig sem
byggi að þessari erfiðu reynslu og
hafði samband við Bárð. Ég hafði
séð hann í viðtölum, tala opið um
æsku sína, og þegar hann sagði já
var ég honum mjög þakklát. Ég
vissi að nærvera hans og þátttaka
yrði sterk og sönn.“
Bárður R. Jónsson, þýðandi
hjá Ríkisútvarpinu, gegndi
lengi vel stöðu formanns
Breiðavíkursamtakanna en
hann er einn þeirra drengja
sem vistaðir voru á heimilinu á
árunum 1964 til 1966. Hann var
þá tíu ára og mátti þola bæði
líkamlegt og kynferðislegt ofbeldi
á Breiðavíkurheimilinu. „Mér
fannst ég ekki geta gert annað en
að segja já, umræðan um þessi
Breiðavíkurmál hefur aldrei vafist
fyrir mér. Ég stend alveg undir því
að hafa verið vistaður þarna og
eiga mér þessa fortíð enda finnst
mér að allir ættu að standa undir
sinni fortíð. Satt best að segja
fannst mér gott að hún bæði mig
um þetta, málefnið er gott og
kemur við okkur öll.“
Breiðavík er alltaf hjá okkur
Bárður á að baki skrautlega ævi
en hann opnaði sig í fyrsta skipti
um atvikin á Breiðavík árið 2003
í tengslum við gerð myndarinnar
Syndir feðranna. Lítið gerðist
um langa hríð og segist Bárður
þá hafa óttast að málið félli í
gleymsku. Það var ekki fyrr en DV
varpaði ljósi á liðna atburði sem
gerð myndarinnar komst aftur á
skrið og atburðarásin fékk þann
meðbyr sem til þurfti. „Ég mætti
í Kastljósviðtal sem vakti mikla
athygli og í kjölfarið náðist að
klára myndina. Eftir að niðurstaða
fékkst í hinu svokallaða bótamáli
okkar hætti ég svo sem formaður
Breiðavíkursamtakanna sem ég
hafði gegnt í einhver ár. Fyrir mig
felst lítið uppgjör í að ræða þessa
hluti, ekki þannig, en ég sagði á
sínum tíma að Breiðavík er alltaf
hjá okkur. Börn eru alltaf að lenda
milli stafs og hurðar í samfélaginu.
Það er samfélagslegt vandamál
og stöðugt viðfangsefni að hugsa
um börnin. Umræðan hjálpar
samt hiklaust.“
Spurður hvort honum finnist
erfitt að ræða þessi mál, segir
Bárður svo ekki vera. „Það er
samt alltaf erfitt að leggja sjálfan
sig til grundvallar. Maður getur
rætt menntakerfið, en vanrækt
börn eru vanrækt af því að
foreldrar þeirra voru það líka og
búa ekki við það sem þau þurfa til
að geta sinnt börnunum sínum.
Á vissan hátt er þetta vítahringur,
en á sama tíma er svo margt sem
kemur fyrir fólk í lífinu og það er
ekki hægt að dæma neinn í þessu.
Það er nefnilega snúið að dæma
vegna þess að holdið er veikt.
Við þurfum að kveða upp réttláta
dóma sem hjálp er í, sanngjarna
dóma.“
Löng leið til baka, þegar maður
hefur á annað borð ánetjast
Bárður hefur nú verið edrú í tæp
fjörutíu ár en hann segir leiðina
á beinu brautina bratta. „Það
gerðist ekkert í mínu lífi fyrr en
ég hætti í fíkniefnaneyslu. Sú
leið sem ég hef farið er að ræða
stöðugt við þerapista í þau 37 ár
sem ég hef haldið mér „straight“
og það hefur hjálpað. Í gegnum
samtalsmeðferðirnar hef ég reynt
að skoða sjálfan mig til að halda
utan um þetta allt saman. Það er
hins vegar erfitt að segja hvort
fíkniefnaneyslan sé bein afleiðing
æskunnar. Það verða nefnilega
ekki allir fíklar sem drekka eða
prófa önnur vímuefni, en ég kem
úr ákveðnum áhættuhópi. Ég
kem frá brotnu heimili og ólst að
hluta til upp á stofnun, pabbi var
alki þótt mamma hvorki drykki né
reykti. Samkvæmt erfðafræðinni
Breiðavík er
alltaf hjá okkur
Fabúla syngur um demantsdrengi - Átján prósent íslenskra barna verða fyrir kynferðislegu ofbeldi
- Fékk fyrrverandi Breiðavíkurdreng til að leika í myndbandinu
Íris Hauksdóttir
iris@dv.is
Allir ættu að
standa undir
sinni fortíð