Fréttablaðið - 22.10.2015, Blaðsíða 70

Krafturinn er svo
miKill enda ollu
Kvennaframboðin straum-
hvörfum í íslensKum
stjórnmálum, bæði til
sKamms og langs tíma.
LOKA
ÆFING
eftir Svövu Jakobsdóttur
í uppsetningu Háaloftsins
MIÐASALA
Midi.is/Tjarnarbio.is/S. 527 2100
ATH! AÐEINS ÞESSAR SÝNINGAR
„Leikhús eins og það best gerist.“
(D.K/hugras.is)
NÆSTU SÝNINGAR:
24. okt. kl. 20.30
31. okt. kl. 20.30
8. nóv. kl. 19.00 – (ath. breyttan sýn.tíma)
13. nóv. kl. 20.30
15. nóv. kl. 20.30
Myndin er partur af því að halda til haga lær-dómsríkri sögu mann-réttinda á Íslandi. Það eru komnar upp kyn-
slóðir sem muna ekki eftir kvenna-
framboðunum,“ segir Halla Kristín
Einarsdóttir kvikmyndagerðarkona
um heimildarmynd sína Hvað er svona
merkilegt við það?
Halla Kristín kveðst hafa verið með
myndina bak við eyrað frá árinu 2009
en aðalmyndatökurnar hafi farið fram
2013.
„Ég hef unnið mikið með Unu
Lorenzen sem er íslensk en býr í Kan-
ada og er flinkur hreyfimyndagerðar-
maður. Við lögðumst í mikla rann-
sóknarvinnu við að finna myndefni í
opinberum söfnum og einkasöfnum
og líka filmusafni sjónvarpsins. Reynd-
um að búa til eitthvað úr því sem til var
og svo gerðum við litlar senur sem var
ætlað að sýna tíðarandann þannig
að það eru leikarar í myndinni þó að
hún sé heimildarmynd. Ekki er hægt
að fara í tímavél aftur til fortíðar til að
taka upp efni svo því verður að bjarga
með öðrum hætti.“
Það áhugaverðasta við efnið segir
Halla Kristín vera persónurnar í
myndinni og atorku þeirra. „Kraftur-
inn er svo mikill enda ollu kvenna-
framboðin straumhvörfum í íslensk-
um stjórnmálum, bæði til skamms
og langs tíma. Árið 1983, þegar þau
komu fyrst fram, voru þrjár konur á
Alþingi en eftir kosningarnar urðu
þær níu, svo það varð 200% vöxtur
yfir nótt. Framboðin lögðu grunn-
inn að ýmsu sem við búum við í dag
og teljum sjálfsagt. Myndin endar
í nútímanum þannig að við förum
vítt og breitt um sviðið.“
Hvað er svona merkilegt við það?
hlaut Einarinn, aðalverðlaun Skjald-
borgarhátíðarinnar, í vor og keppti í
flokknum Besta norræna heimildar-
myndin á Nordisk Panorama í sept-
ember. Áður hafði Halla Kristín gert
myndina Konur á rauðum sokkum.
„Þegar Rauðsokkahreyfingin var
lögð niður var byrjað að tala um
Kvennaframboðið,“ segir hún. „Ég
var byrjuð að setja mig inn í það
svo það lá beint við að halda áfram
og taka þennan kafla sem við erum
að frumsýna núna í Sambíóunum.“
gun@frettabladid.is
Myndin er partur af sögu mannréttinda á Íslandi
ný heimildarmynd höllu Kristínar einarsdóttur, hvað er svona merkilegt við það? verður frumsýnd í
kvöld í sambíóunum. hún fjallar um kvennaframboðin á íslandi á 9. áratug síðustu aldar.
Persónurnar eru það áhugaverðasta í myndinni og atorka þeirra, að sögn Höllu Kristínar. Fréttablaðið/anton
Bækur
Svo þú villist ekki í hverfinu
hérna
HHHHH
Höfundur: Patrick Modiano
JPV
Ísafoldarprentsmiðja
176 bls.
Kápuhönnun: Alexandra Buhl
Jean Daragane er miðaldra rithöfund-
ur sem ver dögum sínum í íbúð sinni
í París í einhvers konar sjálfskipaðri
útlegð eða einangrun frá umheimin-
um. Einangrun Daragane frá umheim-
inum og liðinni tíð sinna eigin daga er
slík að hann strögglar við að muna
innihald eigin verka. Þessar látlausu
og að því er virðist einföldu aðstæður
marka sviðið í upphafi skáldsögunnar
Svo þú villist ekki í hverfinu hérna,
eftir Patrick Modiano.
En dag einn breytist allt. Kyrrlátri og
allt að því horfinni veröld í gleymsk-
unnar dái er raskað þegar Daragane
fær upphringingu frá smákrimm-
anum Ottolini sem hefur fundið
adressubók höfundarins á glámbekk.
Veröld Daragane er raskað þegar nöfn
og símanúmer úr fortíðinni brjóta sér
leið inn í vitund höfundarins ein-
angraða og vekja með honum löngu
gleymda eða bælda atburði úr for-
vitnilegri fortíð. Og rithöfundurinn
Jean Daragane hefur leit að liðnum
tíma í anda Proust. Skref fyrir skref.
Minningabrot fyrir minningabrot
rammvilltur í eigin lífi. Lífi sem er í
senn einangrað, forvitnilegt og á ein-
hvern óræðan hátt svo sammannlegt
og heillandi. Það er engu líkt að ráfa
um villtur í fortíð og lífi Jean Daragane.
Patrick Modiano hlaut Nób-
elsverðlaunin í bókmenntum
á síðasta ári. Útnefningin kom
sumum á óvart, öðrum ekki,
eins og gengur en víst er höf-
undarverk Modiano glæsi-
legt. Rætur þess liggja djúpt
í franskri bókmennta-
hefð og er ekki síst í
sterku samlífi við verk
Stendhals og Proust
en framan við nýjasta
afrek Modiano, Svo
þú villist ekki í hverf-
inu hérna, sem kom
út á síðasta ári er ein-
mitt að finna þessa frægu til-
vitnun í Stendahl: „Ég get ekki miðlað
raunveruleika atburðanna, ég get bara
komið til skila skuggamynd þeirra.“
Modiano gerir þessi orð Stendahls
að sínu manifesto í Svo þú villist ekki í
hverfinu hérna. Ferð aðalpersónunnar
Jean Daragane um tíma og rúm minn-
inganna er þó annað og meira en
skuggamynd. Modiano skapar ótrú-
lega heildstætt listaverk og persónu-
lega sögu einstaklings sem tínir saman
minningabrot úr lífi sínu á ferðalagi
um fortíðina fyrir sitt á hvað fimm-
tán eða fjörutíu árum. Textinn er á
einhvern óræðan hátt svo fisléttur
og flögrandi að það þarf óneitanlega
að hafa dálítið fyrir því að fylgja eftir
þessari sérstæðu aðalpersónu. Modi-
ano er einstaklega næmur á að draga
fram að því er virðist svo mikilvæga og
viðburðaríka fortíð með smáatriðum
sem mynda í sífellu óvænt hugrenn-
ingatengsl og ný mynd í fortíðinni
blasir við. Lesandanum er þó látið
eftir að miklu leyti að púsla brot-
unum saman enda er leit
Daragane að for-
tíðinni honum erfið
og þrungin sterkum
tilfinningum.
Pe r s ó n u s kö p u n
Modiano er ótrúlega
skörp og skýr án þess
að þurfa til þess langar
lýsingar. Þvert á móti er
þær stuttar, hnitmiðaðar
og lesandinn dregur upp
sína mynd af persónunum
út frá hegðunarmunstri og
jafnvel hugleiðingum aðal-
persónunnar um hvaða mann
þau hafi að geyma. Framvind-
an er að sama skapi öll dregin áfram í
gegnum hinn miðlæga Daragane og er
í senn þrungin spennu og eftirvænt-
ingu eftir því hvaða minning vaknar
næst í þessum miðaldra manni.
Þýðing Sigurðar Pálssonar á líka
sinn stóra þátt í því hversu auðvelt er
að villast í hverfi og fortíð Daragane
og veröld Modiano. Hafi lesandinn
einhvern tíma komið til Parísar og
notið þess að ráfa stefnulaust um
götur borgarinnar, hugsa um lífið og
liðna tíð, þá gefst hér annað tækifæri
undir leiðsögn Modiano í ljúfri þýð-
ingu Sigurðar. Góða ferð.
Magnús Guðmundsson
NiðurStaða: Fádæma snjöll og vel
skrifuð skáldsaga um leit að liðnum
tíma og óttann við hvað kunni að vera
þar að finna.
Það er dásamlegt að villast í hverfinu hérna
2 2 . o k t ó B e r 2 0 1 5 F i M M t u D a G u r46 M e N N i N G ∙ F r É t t a B L a ð i ð