Morgunblaðið - 07.09.2019, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. SEPTEMBER 2019
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Bjarni Bene-diktsson,fjármála-
og efnahags-
ráðherra, tilkynnti
að áformum um skattalækk-
anir yrði hraðað þegar hann
kynnti fjárlagafrumvarp
næsta árs í gærmorgun.
Kom fram að lækkun á
tekjuskatti einstaklinga myndi
koma að fullu fram árið 2021 í
stað 2022. Ráðstöfunartekjur
hinna tekjulægstu myndu
hækka um rúmlega 120 þús-
und krónur á ári. Þetta útspil
ætti að róa ólgu á vinnumark-
aði. Lækkun skattsins jafn-
gildir 10% af tekjum ríkisins af
tekjuskatti einstaklinga.
Þar með er þó ekki sagt að
þessir peningar verði með öllu
utan seilingar skattheimt-
unnar því að þeir munu vænt-
anlega fara út í hringrás efna-
hagslífsins með einum eða
öðrum hætti og verða til þess
að auka tekjur ríkisins á öðr-
um sviðum.
Í kynningu fjárlaga kom
einnig fram að trygginga-
gjaldið myndi lækka um 0,5
prósentustig. Sú lækkun kem-
ur í kjölfar 0,25 prósentustiga
lækkunar í upphafi þessa árs.
Segir á vef stjórnarráðsins að
um áramót hafi trygginga-
gjaldið því verið lækkað frá
árinu 2013 úr 7,68% í 6,35%
„sem styður við atvinnusköp-
un og rekstrargrundvöll fyr-
irtækja“.
Megintilgangur trygginga-
gjaldsins er að bera uppi At-
vinnuleysistrygg-
ingasjóð. Gjaldið
var hækkað veru-
lega þegar banka-
kerfið fór á hliðina
fyrir rúmum áratug og at-
vinnuleysi blasti við. Árið 2011
var það komið í 8,65%. At-
vinnuleysið varð sem betur fer
reyndar aldrei jafn mikið og
óttast var og forsendur fyrir
gjaldinu eru löngu horfnar.
Atvinnuleysi á Íslandi hefur
verið með minnsta móti und-
anfarin ár og því hefði verið
rökrétt að snúa við fyrsta
tækifæri aftur til þess hlut-
falls, sem var fyrir bankahrun.
Þá var tryggingagjaldið 5,34%
og var ekki hækkað fyrr en
komið var fram á árið 2009.
Þrátt fyrir þá lækkun, sem nú
er boðuð, vantar því enn eitt
prósentustig upp á að fyrra
hlutfalli sé náð.
Fjármálaráðherra sagði í
kynningu sinni á fjárlaga-
frumvarpinu að það sýndi að
skynsamlegt hefði verið að búa
í haginn þegar vel áraði þannig
að hægt væri að bregðast við
þegar slaki myndaðist í hag-
kerfinu án þess að safna skuld-
um. Sérstök ástæða er til að
vekja athygli á orðum Bjarna
um umfang hins opinbera á Ís-
landi. Talaði hann um nauðsyn
þess að leggja áherslu á aukna
framleiðni og meiri afköst hjá
ríkinu og finna leiðir til að
nýta kosti einkaframtaksins í
auknum mæli. Þessar áherslur
ætti alltaf að hafa að leið-
arljósi.
Góð staða ríkisfjár-
mála mun nýtast vel}Skattalækkanir
KlúbburinnGeysir heldur
um þessar mundir
upp á 20 ára af-
mæli. Geysir
hjálpar fólki með
geðraskanir að
fóta sig á lífinu að nýju og hef-
ur reynst mörgum vel.
Fyrirmyndin að Geysi var
klúbbur sem stofnaður var í
New York í Bandaríkjunum
um miðbik 20. aldar og nefnist
Fountain House. Markmið
hans var að rjúfa einangrun og
draga úr einmanaleika fólks
með geðraskanir. Á heimasíðu
klúbbsins í New York segir að
helming þeirra, sem einu sinni
hafi verið lagðir inn á sjúkra-
hús vegna geðraskana í borg-
inni þurfi að leggja inn aftur,
en það eigi aðeins við um 10%
félaga í Fountain House.
Nú vinna klúbbar eftir hug-
myndafræði Fountain House í
33 löndum.
Í upphafi var Klúbburinn
Geysir í tveimur herbergjum
og félagakjarninn tíu til fimm-
tán manns. En honum hefur
vaxið fiskur um
hrygg og nú er
hann í eigin hús-
næði, er með fimm
starfsmenn og
skráðir félagar
430.
Frumkvöðlar að stofnun
Geysis voru iðjuþálfarnir Anna
Valdimarsdóttir og Anna Guð-
rún Arnardóttir. Stuðningur
við Geysi hefur borist úr ýms-
um áttum. Félagar í Kiwanis-
hreyfingunni hafa verið ötulir
við að hjálpa Geysi en fjölmörg
góðgerðarfélög, fyrirtæki,
stofnanir og einstaklingar hafa
lagt sitt af mörkum.
Klúbburinn Geysir hefur
unnið þrekvirki í að hjálpa
fólki með geðraskanir að njóta
sín að verðleikum í samfélag-
inu. Um leið á hann ekki lítinn
þátt í að slá á fordóma og ýta
undir jákvæða umræðu um
geðraskanir.
Starfi klúbbs á borð við
Geysi lýkur aldrei og vonandi
mun hann áfram njóta vaxandi
velvilja og stuðnings til góðra
verka.
Hefur í 20 ár hjálpað
fólki með geð-
raskanir við að fóta
sig í lífinu á ný}
Gott starf Geysis
Ö
llum börnum sem fædd eru 1.
janúar 2019 eða síðar verður
boðin bólusetning við hlaupa-
bólu, endurgjaldslaust, á næsta
ári. Þessa ákvörðun hef ég tekið
í samræmi við ráðleggingar sóttvarnalæknis
sem hefur bent á margvíslegan ávinning
þess, bæði heilsufarslegan og fjárhagslegan.
Markmiðið með bólusetningum almennt er
að koma í veg fyrir alvarlega sjúkdóma,
einkum hjá börnum, og hindra sömuleiðis
farsóttir og draga úr hættulegum afleið-
ingum smitsjúkdóma. Hér á landi eru al-
mennar bólusetningar gegn mörgum sjúk-
dómum þar sem helst má nefna mislinga,
kíghósta, mænusótt, stífkrampa, barnaveiki,
hettusótt, rauða hunda og meningókokka C.
Árangurinn hefur verið afar góður sem
þakka má mikilli þátttöku almennings og hafa bólu-
setningarnar nánast útrýmt þeim sjúkdómum sem
bólusett er gegn.
Fram til þessa hefur ekki verðið bólusett með al-
mennum hætti fyrir hlaupabólu hér á landi en hlaupa-
bóla er algengur barnasjúkdómur sem næstum öll
börn fá. Fæst börn verða alvarlega veik en þó er nokk-
uð algengt að sýkingar komi í sár eftir hlaupabólu sem
kallar á læknisheimsóknir og lyfjanotkun. Í undantekn-
ingartilfellum geta veikindin orðið alvarleg, en það er
fátítt.
Það sem færri vita er að veiran sem veldur hlaupa-
bólu situr áfram í líkamanum og getur brot-
ist fram síðar sem svokallaður ristill en
hann felst í útbrotum sem geta valdið fólki
sem veikist miklum sársauka og óþægindum
og komið upp ítrekað.
Margar erlendar rannsóknir hafa sýnt að
bólusetning við hlaupabólu er hagkvæm og
leiðir af sér sparnað í samfélaginu, ekki síst
vegna minni fjarvista foreldra frá vinnu.
Ávinningurinn af bólusetningu er því bæði
heilsufarslegur og fjárhagslegur. Undan-
farin ár hafa foreldrar í vaxandi mæli keypt
bólusetningu gegn hlaupabólu fyrir börn sín
og eru nú rúmlega 10% leikskólabarna bólu-
sett. Það nægir þó engan veginn til að
sporna gegn því að upp komi hlaupabólu-
faraldrar eins og við sjáum reglulega.
Þótt hlaupabóla leiði alla jafna ekki til al-
varlegra veikinda er hún engu að síður leiður kvilli og
fylgifiskur hennar, þ.e. ristill, sem fólk getur átt yfir
höfði sér síðar á ævinni, veldur mörgum miklum óþæg-
indum.
Það er ánægjulegt að geta á næsta ári hafið almenn-
ar bólusetningar við hlaupabólu. Ef vel tekst til mun
verulega draga úr faröldrum af völdum hennar og
verði þátttaka góð má vonast til að fyrr en síðar muni
þeir heyra sögunni til.
Svandís
Svavarsdóttir
Pistill
Bólusetning gegn hlaupabólu að hefjast
Höfundur er heilbrigðisráðherra.
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
BAKSVIÐ
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Drög að umhverfismativegna breikkunar Vest-urlandsvegar á Kjalar-nesi eru tilbúin og hafa
verið auglýst til kynningar.
Sem kunnugt er ákvað Skipu-
lagsstofnun, þvert á álit Vegagerð-
arinnar að framkvæmdin þyrfti að
fara í umhverfismat. Vegagerðin
ásamt nokkrum sveitarfélögum á
Vesturlandi kærði þessa ákvörðun
til áfrýjunarnefndar umhverfis- og
auðlindamála. „Vegagerðin ákvað að
vinna umhverfismatið samhliða
kæruferlinu til að gera sitt til að
koma í veg fyrir að frekari tafir yrðu
á framkvæmdinni,“ segir G. Pétur
Matthíasson, upplýsingafulltrúi
Vegagerðarinnar. Niðurstaða kær-
unnar liggur ekki fyrir en rétt þótti
að hefja vinnuna ef til þess kæmi að
niðurstaða Skipulagsstofnunar yrði
staðfest.
Verður 2+1-vegur
Í frétt á heimasíðu Vegagerðar-
innar segir að stofnunin, í samráði
við Reykjavíkurborg, hafi undan-
farið unnið að undirbúningi vegna
breikkunar Vesturlandsvegar á um
níu kílómetra kafla milli Varmhóla
og vegamóta Hvalfjarðarvegar. Um
er að ræða breikkun Vesturland-
vegar í 2+1-veg ásamt gerð þriggja
hringtorga, þ.e. við Móa, Grundar-
hverfi og Hvalfjarðarveg. Samhliða
breikkuninni verði vegtengingum
fækkað og í staðinn gerðir hliðar-
vegir ásamt reiðstígum og stígum
fyrir gangandi og hjólandi vegfar-
endur.
Vegagerðin leitar samráðs
Drög að tillögu að matsáætlun
fyrir ofangreinda framkvæmd hafa
nú verið lögð fram til kynningar.
Þau eru unnin af verkfræðistofunni
Eflu. Tilgangur þess að kynna mats-
áætlun á vinnslustigi sem drög að
tillögu að matsáætlun er að leita
samráðs við almenning, hags-
munaaðila og sérfræðistofnanir eins
snemma í ferlinu og kostur er.
Allir geta kynnt sér drögin og
lagt fram athugasemdir. Drögin má
finna á síðunum www.vegagerdin.is
og www.reykjavik.is. Athugasemd-
arfrestur er til fimmtudagsins 19.
september nk.
Í tillögu að matsáætlun segir
m.a: „Áætlað er að frummatsskýrsla
verði send til athugunar Skipulags-
stofnunar veturinn 2019/2020 og að
álit Skipulagsstofnunar liggi fyrir
vorið 2020.“
Eins og margoft hefur komið
fram í fréttum hefur verið þrýst á
það að hefja sem fyrst breikkun
Vesturlandsvegar til að auka um-
ferðaröryggi, en á þessum veg-
arkafla hafa orðið nokkur mjög al-
varleg slys á undanförnum árum.
Til stóð að hefja verkið að ein-
hverju leyti nú í haust, þ.e. á hlið-
arvegum, en þunginn kæmi á árinu
2020 í samræmi við fjárveitingar í
samgönguáætlun. Óvíst er hve lengi
framkvæmdirnar tefjast vegna
ákvörðunar Skipulagsstofnunar og
kærumála í kjölfar hennar.
Helstu rök Skipulagsstofnunar
voru þau að með framkvæmdunum
yrði Vesturlandsvegur breikkaður
umtalsvert. Og með tengdum fram-
kvæmdum yrði rask talsvert meira
vegna endurbóta á núverandi hlið-
arvegum auk lagningar nýrra hlið-
arvega, allt að 11 kílómetra. Þá væri
ótalið rask vegna annarra tengdra
framkvæmda eins og reiðvega og
göngu- og hjólastíga.
Verkís hannar veginn
Vegagerðin auglýsti í vor útboð
á hönnun hringvegar (1) um Kjalar-
nes. Sex verkfræðistofur buðu í
verkið og var tilboð Verkís hf. lægst,
eða 85,5 milljónir króna. Áætlaður
verktakakostnaður var 137 milljónir
svo tilboð Verkís var 62,4% af áætl-
uðum verktakakostnaði. Vegagerðin
samdi í framhaldinu við Verkís um
hönnun vegarins.
Morgunblaðið/Júlíus
Vesturlandsvegur Mörg alvarleg umferðarslys hafa orðið á veginum á Kjalaranesi og endurbætur aðkallandi.
Láta vinna mat til að
flýta fyrir breikkun