Læknablaðið - okt. 2019, Blaðsíða 34

450 LÆKNAblaðið 2019/105
Y F I R L I T
H2S fór yfir lyktarmörkin (7μg/m3) í Reykjavík fjölgaði innlögnum
allt að fjórum dögum seinna um allt að 5%. Þegar sambandið var
skoðað nánar kom í ljós að karlmenn voru viðkvæmari en konur
og eldra fólk viðkvæmara en þeir yngri (72 ára og yngri).43 Báðar
þessar rannsóknir finna sterkt samband milli H2S og veikinda og
sýna að sumir hópar eru ef til vill viðkvæmari en aðrir fyrir áhrif­
um H2S á heilsu.
Enn önnur rannsókn hefur verið gerð á mögulegum áhrifum
loftmengunar í Reykjavík og koma/innlagna á Landspítala.45 Sú
rannsókn sýndi fram á samband milli hækkunar í styrk O3 og
koma/innlagna á spítalann vegna hjartasjúkdóma, lungnasjúk­
dóma eða heilablóðfalls sama dag og allt að tveimur dögum eftir
hækkun í O3. Þessi hækkun var 4% en var enn hærri meðal kvenna
(8%).
Rannsóknir á áhrifum eldgosa á heilsufar manna
Tvær vísindarannsóknir voru gerðar á áhrifum Eyjafjallajökuls­
goss á heilsufar manna. Rannsókn Hanne Krage Carlsen og félaga
sagði frá bráðum áhrifum eldgossins á heilsufar heimamanna. Á
svæðinu sunnan og austan Eyjafjallajökuls varð mikið öskufall og
allt að 25% öskunnar var af þeirri stærð að hún gat komist alla
leið niður í lungnablöðrur
(stærð undir 10 μm). Þau rann­
sökuðu íbúa á svæðinu, alls
207 manns, í byrjun júní 2010.
Tæplega helmingur hópsins
hafði fundið fyrir áreiti í efri
hluta öndunarfæra eftir að
hafa verið útsettur fyrir ösku
og fjórðungur í augum.46 Hin
rannsókn Hanne Krage Carl­
sen og félaga gekk út á að
kanna hvort það að upplifa að
vera nálægt eldgosi stuðlaði
að aukinni tíðni líkamlegra
eða geðrænna einkenna.47 Til
að kanna þetta svöruðu Sunn­
lendingar spurningalistum um heilsufar 6­9 mánuðum eftir eldgos­
ið og til samanburðar voru Skagfirðingar. Meiri líkur voru á að hafa
fundið fyrir einkennum hjá rannsóknarhópi heldur en samanburð­
arhópi. Algengara var að þau væru með þyngsli fyrir brjósti, hósta,
uppgang og augnertingu. Þegar horft var til baka síðustu 12 mánuði
voru öndunarfæraeinkenni eins og hósti og uppgangur algengari
hjá rannsóknarhópi en samanburðarhópi þótt tíðni lungnasjúk­
dóma eins og astma væri svipuð í báðum hópum. Helmingi fleiri
í rannsóknarhópi höfðu tvö eða fleiri einkenni frá nefi, augum eða
efri öndunarfærum.
Gerð var rannsókn á tengslum loftmengunar á Reykjavíkursvæð­
inu við komur á bráðadeild Landspítala árin 2007 til 2012. Loftmeng­
unin fór yfir heilsufarsmörk 115 daga af 2191 á rannsóknartímanum
og í 20 daga af tímabilinu var hún talin stafa af gosösku. Há gildi
loftmengunar vegna eldfjallaösku tengdust ekki marktækt kom­
um á bráðadeild. Höfundar ályktuðu að rannsóknin benti til þess
að eldfjallaaska væri hættulegri en önnur tegund loftmengunar en
rannsóknin skæri ekki endanlega úr um það og frekari rannsókna
væri þörf.48
Árið 2017 var gefin út ítarleg skýrsla um áhrif eldgoss í Holu­
hrauni 2014­2015.49 Mikið magn brennisteinsdíoxíðs mældist í byggð
og fór yfir heilsuverndarmörk. Starfsmönnum sem fóru í námunda
Mynd 7. Ársmeðaltalsstyrkur
brennisteinsvetnis, brennisteins-
díoxíðs, köfnunarefnisdíoxíðs
og svifryks á 5 stöðum á Íslandi
árin 2000-2017.