Læknablaðið - okt. 2019, Blaðsíða 43

LÆKNAblaðið 2019/105 459
Læknafélag Íslands hefur falið nefnd að
fjalla um málefni skýrslunnar Íslenski
læknirinn ­ Könnun á líðan og starfsað­
stæðum íslenskra lækna, sem unnin var að
frumkvæði stjórnar félagsins. Samskipta­
og jafnréttisnefnd undir forystu Ólafar
Söru Árnadóttur, handa­ og skurðlækni
hefur fundað tvívegis frá því í vor.
„Við erum eingöngu búin að fá
skýrsluna í hendur og höfum ekki fundað
sérstaklega um hana. Við höfum því ekki
tekið hana fyrir en munum leggja fyrstu
drög að framhaldinu í kjölfar hugmynda­
vinnu á fundi 23. október,“ segir hún.
„Við hittumst á tveggja mánaða fresti,“
segir Ólöf. Nefndinni er ætlað að sjá til
þess að fræðsla og forvarnir séu virk og
að Landspítali fari að lögum og komi í veg
fyrir einelti og áreitni.
„Við ætlum að þrýsta á stofnanir og
tryggja að þær séu með áætlun til að koma
í veg fyrir áreitni og einelti og fylgja því
eftir,“ segir Ólöf.
Ólöf Sara kynnti niðurstöður tengd­
ar #MeToo úr skýrslunni á alþjóðlegri
ráðstefnu forsætisráðherra #Metoo –
moving forward, sem haldin var í Hörpu
um miðjan septembermánuð. Hundruð
kvenna sóttu ráðstefnuna, en niðurstöð­
urnar voru fyrst kynntar á Læknadögum
í janúar.
Þær sýna að 7% kvenlækna hefðu
upplifað kynferðislega áreitni í vinnu
síðastliðna þrjá mánuði og 1% karllækna
árið 2018 . Það hefðu 47% kvenlækna reynt
á starfsævinni og 13% karlkyns lækna.
Ólöf leiddi hóp 433 kvenlækna og
læknanema sem sendu frá sér yfirlýs­
ingu vegna kynbundinnar mismununar,
kynferðislegrar áreitni og ofbeldis undir
myllumerkinu #ekkiþagnarskylda í desem­
ber fyrir rétt tæpum tveimur árum.
Hún segir samskipta­ og jafnréttis­
nefndina hafa sprottið úr Metoo­vinnu­
hópnum. Hluti hans skipi þessa nýju
nefnd en tveir frá hverju aðildarfélagi
Læknafélagsins eigi þar sæti.
Nefnd í málið fyrir Læknafélagið
Ólöf Sara Árnadóttir, handa- og skurðlæknir.
Urðarmáni er ný bók eftir Ara Jóhannes­
son lækni sem er nú búinn að koma sér
vel fyrir á skáldabekk. Að baki þessari bók
liggur mikil heimildavinna, og þekkingin
á efninu er djúpstæð. Sviðið er Reykjavík
á því sögufræga ári 1918. Í bókinni fléttar
Ari haganlega saman ýmsum þráðum um
spænsku veikina og baráttu við hana hjá
háum og lágum. Jafnframt notar Ari sína
skáldgáfu óhefta, breytir nöfnum, eykur
við nýjum persónum á sviðið og fleira
í þeim dúr. Frásögnin er römmuð inn
af tveimur köflum þar sem svokallaður
nútími leikur lausum hala og kínverskir
túristar hafa borið með sér nýja drepsótt
til landsins. Sölvi Oddsson gjörgæslu­
læknir og góðkunningi höfundar úr fyrri
bók hans Lífsmörk skýtur óvænt upp kolli.
Sterk líkindi eru milli þessara drepsótta,
og Ari bregður upp óhugnanlegum lýsing­
um af ástandinu.
Í meginhlutverki sögunnar er land­
læknir og hans breyskleiki. Drepsóttin,
lífið, kókaínfíknin, togstreitan við ljós­
móðurina, há og lága. ­ Gosið í Kötlu kem­
ur líka við sögu og fullveldisfagnaðurinn
1. desember. Inn á milli er skotið bútum
úr dagblöðunum frá því nóvember 1918
þegar flensan geisar
hvað harðast sem
gerir frásögnina
mjög raunverulega
og kippir lesandan­
um niður á jörðina.
Fyrir nokkrum
dögum var hér á
kreiki stórskáldið
Ian McEwan og
eitt af því sem
hann sagði var
að gildi þess að lesa sumar bækur oft væri
ótvírætt, uppskeran væri alltaf fersk og
vitundin næmi aldrei í einum lestri allan
þann hugarheim sem ein bók gæti geymt.
Þetta smellpassar við Urðarmána, Ari
hefur spunnið inn í frásögnina svo marga
þætti að annar lestur sýnir lesandanum
nýja fleti og tengingar.
Spænska veikin var síðasti stóri mann­
skæði faraldurinn sem hér hefur farið
yfir og Reykjavík lamaðist þessa nóvem­
berdaga 1918. Þessari martröð hefur ekki
verið gerð mikil skil í bókmenntum, til
þess var minningin of sár og nærri í tíma.
En 2019 dettur lesanda í hug ef til vill gæti
verið stuttur spölur milli bókar og kvik­
myndar eða sjónvarpseríu. Netflix?
Jón Trausti rithöfundur var fæddur
1873 á Rifi á Melrakkasléttu. Hann dó
í spænsku veikinni og kemur mjög við
sögu í Urðarmána. Jón Trausti var vinsæll
höfundur, ­ skrifaði bækur af sögulegum
toga og byggðar á uppvexti skáldsins
í mikilli fátækt á heiðarbýli á Öxar­
fjarðarheiði. Einu ljóða hans var auðið
langra lífdaga því að Sigfús Einarsson
gerði lag við það, Draumalandið, sem ein­
söngvarar og kórar hafa spreytt sig á. Bók
Andra Snæs, Draumalandið (2006) á aug­
ljósa tengingu við þetta ljóð. Hér er hægt
að hlusta á það: youtube.com/watch?v=3fL-
GRYke2Ok
VS
Bókauppskera
haustsins
Ari og Ian,
tveir góðir
Vélar eins og ég, nýjasta verkið úr penna Ian McEw-
an, sem Árni Óskarsson þýddi. McEwan snýr upp á
lesandann: spennandi, fágaður og eldklár. Bók hans
Laugardagur fjallar um dag í lífi skurðlæknis og opn-
ar fyrir manni þankagang homo sapiens.