Læknablaðið - jun 2019, Qupperneq 16

272 LÆKNAblaðið 2019/105
R A N N S Ó K N
um með iktsýki (tafla II). Af mæðrum með iktsýki voru 29,6%
á aldrinum 31­35 ára en 19,9% á aldrinum 21­25 ára. Yfir 93%
kvennanna voru í vinnu eða námi, í öllum sjúkdómahópum sem
og­ í­ viðmiðunarhópnum.­ Hæsta­ hlutfallið­ í­ flokknum­ öryrki/
lífeyrisþegi/atvinnulaus­var­meðal­ kvenna­með­óskilgreinda­ lið­
bólgu (6,1%). Yfir 98% af konunum með alvarlega liðbólgusjúk­
dóma voru íslenskar en 3­5% af viðmiðunum voru af erlendum
uppruna. Þá bjó meirihluti kvennanna með alvarlega liðbólgu á
höfuðborgarsvæðinu (63­72%) en hlutfall viðmiða sem bjó á lands­
byggðinni var heldur hærra en rannsóknarhópsins (41­45%). Um
55­65% kvennanna í rannsóknarþýðinu voru giftar eða í staðfestri
sambúð en það hlutfall var 50­62% í viðmiðunarhópnum.
Flestar fæðingar í rannsóknarhópnum urðu áður en sjúkdóms­
greining móður var staðfest (n=597) en fáar eftir að meðferð með
TNFi hófst (n=53). Ekki fundust upplýsingar um greiningarár 22
mæðra sem fæddu 44 börn. Á mynd 1 sést hlutfallsleg dreifing
fæðinganna á hverju tímabili í sjúkdómssögu mæðranna, það er
fyrir sjúkdómsgreiningu, eftir greiningu en fyrir upphaf með­
ferðar með TNFi og eftir upphaf TNFi­meðferðar. Hæsta hlutfall
fæðinga fyrir sjúkdómsgreiningu var hjá konum með sóragigt
(78,8%) og jafnframt voru þær með lægsta hlutfall fæðinga eftir
að meðferð með TNFi hófst (5,2%). Hæsta tíðni eftir TNFi­lyfjagjöf
var meðal kvenna með hryggikt (8,3%) og hjá konunum með óskil­
greindan liðbólgusjúkdóm (12,1%).
Algengasti TNFi sem konurnar byrjuðu á reyndist vera inflix­
imab eða líftæknilyfjahliðstæður þess (n=249), en næstalgengastur
var etanercept (n=103) síðan adalimunab (n=83) og loks golimumab
(n=42).
Meðgöngulengd og fyrirburafæðingar
Af öllum meðgöngum rannsóknarhópsins voru 761 (95,0%) sem
náðu fullri meðgöngu og 238 (29,7%) sem gengu fram yfir 40 vik­
ur. Hæst var hlutfall meðgangna lengri en 40 vikur meðal kvenna
með iktsýki (32,7%) en lægsta hlutfallið meðal kvenna með óskil­
greinda liðbólgu (19,0%). Fæðing var framkölluð í 109 (13,6%)
tilfellum í rannsóknarhópnum og var hæsta hlutfallið meðal
kvenna með sóragigt (15,6%). Af framkölluðum fæðingum voru 18
fyrirburafæðingar.
Í heildina voru 40 nýburar sem fæddust fyrir 37 meðgönguvikur
og töldust því fyrirburar. Af þeim voru mæður 23 barna með
iktsýki, 7 með sóragigt, 7 með hryggikt og þrjár með óskilgreinda
liðbólgu. Hlutfall fyrirburafæðinga var því 5,0% og var hlutfall­
ið hæst meðal kvenna með iktsýki (6,4%) en lægst meðal kvenna
með sóragigt (2,8%) (tafla II). Engin marktæk áhættuaukning var
á fyrirburafæðingu meðal kvenna með alvarlega liðbólgusjúk­
dóma borið saman við viðmiðunarhópinn, hvorki þegar horft var
á fæðingarnar sem einn hóp eða skipt upp eftir sjúkdómum móður
(tafla III).
Keisaraskurðir
Af því 801 barni sem rannsóknin náði til fæddust 169 með keisara­
skurði, sem er 21,1%. Þar af voru 78 valkeisaraskurðir (O82.0) og
91 bráðakeisaraskurður (O82.1). Meðal valkeisaranna voru 36
(46,2%) með sögu um fyrri keisara en 19 (24,4%) voru hjá frumbyrj­
um. Hins vegar höfðu 23 (25,3%) bráðakeisaranna sögu um fyrri
keisara og 48 (52,7%) voru hjá frumbyrjum. Þá urðu 25 (14,8%)
bráðakeisaraskurðir eftir framköllun fæðingar. Innan hvers sjúk­
dómshóps voru flestir keisaraskurðir gerðir hjá konum með sóra­
gigt og hryggikt (23,6% og 23,5%) en fæstir hjá konum með iktsýki
(18,3%) (tafla II). Hlutfall keisaraskurða var hæst eftir að meðferð
með TNFi­lyfjum hófst en lægst fyrir sjúkdómsgreiningu móður
(tafla IV). Eins var hlutfall valkeisaraskurða hæst eftir að meðferð
með TNFi­lyfjum hófst en lægst fyrir sjúkdómsgreiningu móður.
Þegar allar fæðingarnar í þýðinu voru bornar saman við viðmið
var 47% aukin áhætta á keisaraskurði meðal kvennanna með lið­
bólgusjúkdóma (95% ÖB: 1,19­1,82; p<0,001). Ef fæðingarnar voru
skoðaðar út frá hverjum sjúkdómshópi voru fæðingar kvenna með
sóragigt eini hópurinn með marktækt meiri áhættu (2,06; 95% ÖB:
1,41­3,02; p<0,001) á keisaraskurði (tafla III).
Apgar-einkunn
Alls höfðu 19 börn af því 801 sem fæddist lága Apgar­einkunn
(<7) við 5 mínútur og var hæsta hlutfallið meðal kvenna með
óskilgreinda liðbólgu (3,4%). Þrjú (15,8%) börn fengu lága Apgar­
einkunn við 5 mínútur eftir framköllun fæðingar. Ekki reyndist
vera marktæk áhættuaukning á lágri Apgar­einkunn við 5
mínútur meðal nýbura kvenna með alvarlega liðbólgusjúkdóma
Tafla VI. Gagnlíkindahlutföll fyrir áhættu á fyrirburafæðingu, keisaraskurði, lágri Apgar-inkunn og lágri fæðingarþyngd meðal nýbura kvenna sem voru útsettar fyrir
TNFi-lyfjum fyrir fæðingu í samanburði við fæðingar þeirra sem voru óútsettar fyrir TNFi og viðmiðunarhóp.
Fyrirburafæðing Keisaraskurður Lág Apgar-einkunn Lág fæðingarþyngd
Gagnlíkindahlutfall (95%
öryggisbil)
Gagnlíkindahlutfall (95%
öryggisbil)
Gagnlíkindahlutfall (95%
öryggisbil)
Gagnlíkindahlutfall (95%
öryggisbil)
Samanborið við gigtfæðingar
Viðmið 1 1 1 1
Óleiðrétt 2,68 (1,07-6,70) 2,23 (1,24-4,02) 2,75 (0,77-9,74) 3,85 (1,50-9,88)
Leiðrétt 1,43 (0,50-4,08) 1,19 (0,61-2,34) 2,21 (0,48-10,22) 2,67 (0,52-9,89)
Samanborið við TNFi viðmið
Viðmið 1 1 1 1
Óleiðrétt 1,94 (0,69-5,43) 2,45 (1,26-4,78) 2,27 (0,52-9,81) 2,35 (0,81-6,79)
Leiðrétt 4,07 (1,03-16,18) 1,85 (0,76-4,52) 1,52 (0,24-9,38) 3,20 (0,04-275,56)