Læknablaðið

Árgangur

Læknablaðið - jún. 2019, Blaðsíða 38

Læknablaðið - jún. 2019, Blaðsíða 38
294 LÆKNAblaðið 2019/105 Steinn Jónsson, lungnalæknir Þegar litið er frá Tröllakrókum við Jökulsá í Lóni yfir að norðaustanverðum Vatna­ jökli blasir við ein tignarlegasta fjallasýn á Íslandi. Á jöklinum gnæfir hæsti tindur á þessum slóðum, Grendill (1522 m), en Sauðhamarstindur og Suðurtungnatind­ ur þar fyrir austan hrikalegir að sjá. Á fallegum sumardegi 1998 vaknaði áhugi minn á að kynnast þessu svæði nánar. Hugmyndin var borin undir félaga í litlum jöklaferðaklúbbi sem í daglegu tali var kallaður jöklarannsóknardeild landlækn­ is. Leitað var upplýsinga um svæðið og gluggað í Árbók Ferðafélags Íslands frá 1993 „Við rætur Vatnajökuls” eftir Hjörleif Gutt­ ormsson. Fór þá sú hugmynd að mótast að ganga á skíðum í Goðahnjúka í skála Jöklarannsóknarfélagsins og skoða svæðið, en fara síðan niður af jöklinum í Múla­ skála í Lónsöræfum og yfir Kjarrdalsheiði til byggða. Í ljós kom að þessa leið höfðu fáir farið. Að morgni uppstigningardags, 13. maí 1999 ,var allt til reiðu fyrir framan Hótel Vatnajökul og veðurútlit gott. Ferða­ langarnir Ingvar Rögnvaldsson, Sigurður Guðmundsson, Steinn Jónsson og Þórunn Guðmundsdóttir lögðu af stað í jeppa Bjarna Skarphéðins Bjarnasonar hjá Jökla­ jeppum á Hornafirði eins langt inn í Hof­ fellsdal og komist varð. Þar skildi Bjarni við okkur en ákveðið var að hittast að fjór­ um dögum liðnum við rætur Kjarrdals­ heiðar. Á þessum slóðum er allra veðra von og því mikilvægt að vera vel búinn til jöklaferða og hafa meðferðis nauðsynleg öryggistæki, svo sem GPS­tæki. Til þess að komast á Lambatungajökul árið 1999 þurfti að klífa Fossdalshamar og ganga um skarð sem liggur vestan Fossdalshnútu inn að jöklinum. Auðvelt reyndist að komast á jökulinn og gátum við strax sett á okkur skíðin og hafið gönguna í átt að Goðahnjúkum í sól­ skini, ágætu skyggni og hægum norðan andvara. Fagurt útsýni er á þessu svæði, einkum til suðurs út Hoffellsdal en há og tignarleg fjöll gnæfa á báðar hendur þegar snúið er til norðurs. Á leiðinni eru Lamba­ tungnatindur á hægri hönd og Goðaborg á vinstri hönd hæst fjalla. Þegar nær dregur Goðahnjúkum er sérlega tilkomumikil röð tinda í jöklinum á hægri hönd sem minna á Grendil en hann sést þó ekki fyllilega fyrr en komið er á áfangastað. Um kl. 20 þetta kvöld var léttskýjað og gott útsýni frá Goðahnjúkum, eink­ um til vesturs og norðurs og gátum við notið þess um stundarsakir. Skálinn var hálfur á kafi í freðinni fönn og þurftum við að grafa frá hurðinni til að komast inn. Einni klukkustund seinna var komin dimm þoka og ekki meira en 20­30 metra skyggni. Þar sem fólk var þreytt eftir daginn var ekki um annað að ræða en að koma sér fyrir í skálanum og hvílast til næsta dags. Nú tók við eldamennska og frásagnir og umræður um afrek dagsins sem eiga vel við í fjallakofa í góðra vina hópi. Næsta morgun var ennþá dimm þoka og hvesst hafði af austri með hríðar­ muggu. Þar sem ekki var útlit fyrir að Á gönguskíðum í Goðahnjúka Í tilefni af 20 ára afmæli jöklarannsóknardeildar landlæknis MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. MARS 2004 23 var skyggni þá sæmilegt. Hópurinn áði á jöklinum í ca 1.050 metra hæð í kvosinni austanverðri og þar náðum við NMT-sambandi við Bjarna Skarphéðin og létum vita af ferðum okkar. Því næst var farið fram á brúnina við Axarfellsjökul þar sem hann skríður fram úr kvosinni. Kom þá í ljós að sú leið er með öllu ófær niður. Var því nauðsynlegt að finna Norðurlambatungur og ármót Lam- batungnaár og Jökulsár til þess að komast á áfangastað. Þar sem við vorum komin niður í ca 800 metra hæð urðum við að fikra okkur uppávið í þessu landslagi þar sem skiptast á skaflar og móbergs- hjallar. Var þetta bæði tafsamt og erf- itt á móti austanhríðinni. Ferðin sótt- ist hægt og um kl. 11 að kvöldi voru allir orðnir nokkuð þreyttir þegar við heyrðum allt í einu árnið. Drógum við þá ályktun að þetta hlyti að vera Jök- ulsá í Lóni og að ármótin væru skammt undan. Var því ákveðið að fara niður mikinn skafl sem þarna var fyrir framan okkur. Gekk það greið- lega, en þegar niður kom áttuðum við okkur á því að við vorum innarlega í gljúfri Lambatungnaár um 3 km frá ármótunum. Gljúfrið reyndist auk þess ófært með öllu. Nú var klukkan hálfeitt um nótt, veður að vísu þokkalegt og tunglskin en ferðalangar orðnir þreyttir. Eftir nokkra umræðu var ákveðið að halda ferðinni áfram og koma okkur í skál- ann. Þurftum við nú að hækka okkur um 500–600 metra upp á háhrygg Norðurlambatungna áður en við gát- um tekið stefnuna aftur á ármótin. Sóttist ferðin nú ágætlega undan hall- anum. Þessi næturganga í tunglskin- inu verður okkur vafalaust ógleym- anleg. Kærkomin hvíld Við komum að Lambatungnaá rétt ofan við ármótin um klukkan hálffjög- ur um nóttina og óðum hana án telj- andi vandræða en þá er stutt eftir í skálann þar sem okkar beið kærkom- in hvíld og vistir sem félagar úr Ferðafélagi Austur-Skaftfellinga höfðu flutt fyrir okkur um veturinn. Allt erfiðið var þess virði þegar búið var að elda matinn og hópurinn naut hvíldar í þessum ágæta skála. Við dvöldum þarna um daginn og hvíldum okkur en héldum að morgni næsta dags fram með Jökulsá upp Illakamb á Kjarrdalsheiði eins og áætun gerði ráð fyrir. Fyrirfram var búist við því að við gætum þrætt veg- inn en þegar við komum upp í 500 metra hæð hvarf hann að mestu í snjóskafla. Nú var komið suðvestan- rok og rigning og lítið skyggni. Brátt fór okkur að gruna að við værum ekki á réttri leið. Var þá sest niður og tekið upp kort til að finna GPS-punkta sem myndu skila okkur á áfangastað. Þetta gekk eftir og reyndist auðvelt að þræða þessa punkta yfir heiðina en þar beið okkar Bjarni Skarphéðinn og ferjaði okkur til byggða. Gangan yfir Kjarrdalsheiði tók um 6 tíma og var erfið og engin skemmtun í slæmu skyggni. Næsta ár á eftir fór jöklaklúbbur- inn aðra ferð á þessar slóðir í miðjum maímánuði og voru nú í för með okkur Brynjólfur Mogensen og Björn Mar- teinsson. Að þessu sinni var heiðskírt og glampandi sólskin í Goðahnjúkum og gafst okkur þá tækifæri til að skoða okkur um þar, ganga á Grendil og næsthæsta tindinn sem liggur suð- vestan við Grendil sem nefndur er Deilir á kortum en við kusum að nefna Hnátu vegna lögunar sinnar. Við slíkar aðstæður er óviðjafnanleg náttúrufegurð og útsýni sem blasir við til allra átta og ferð á Goðahnjúka því vel áhættunnar virði. Að þessu sinni var okkur ljóst frá byrjun hver besta leiðin væri frá Goðahnjúkum í Múlaskála. Þegar komið er niður í kvosina við Grendil er mikilvægt að halda hæð og ganga út hlíðina til hægri áleiðis að Norð- urlambatungum í u.þ.b. 1.100 metra hæð. Með því móti er komið beint á hábungu Norðurlambatungna og því greið leið niður að ármótunum. Höfundur hefur í fórum sínum nokkra GPS-punkta á þessari leið fyr- ir áhugasama. Höfundur er læknir.Mokað frá skáladyrunum. Til hægri sjást Austfjarðafjöll í fjarska. Jöklarannsóknardeild land- læknis við upphaf ferðar- innar. Frá vinstri: Ingvar J. Rögnvaldsson, Þórunn Guðmundsdóttir, Steinn Jónsson og Sigurður Guð- mundsson, þá landlæknir. Mokað frá dyrum skála Jöklarannsóknarfélags Íslands í Goðahnjúkum (1462 metrar yfir sjávarmáli).

x

Læknablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.