Bændablaðið - 21.07.2016, Blaðsíða 4

4 Bændablaðið | Fimmtudagur 21. júlí 2016
Fréttir
Óviðunandi ástand á malarvegi í Berufirði:
Brýnt að laga
veginn áður en
meiri skaði hlýst af
– segir Svavar Pétur Eysteinsson á Karlsstöðum
Ástandið á þessum vegarkafla
er algjörlega óviðunandi og við
munum halda ótrauð áfram að
berjast fyrir úrbótum þar til eitt-
hvað verður gert og hann lagað-
ur. Sem stendur er allt í lás en
það er brýnt að eitthvað verði
gert svo ekki hljótist af meiri
skaði en orðinn er,“ segir Svavar
Pétur Eysteinsson á Karlsstöðum
í Berufirði um stuttan vegkafla
fyrir botni fjarðarins. Hann er
tæplega 5 kílómetra langur og
ómalbikaður, einungis möl „og
ógeð“ eins og hann orðar það.
Svavar segir að síðast nú á
mánudag hafi orðið alvarlegt slys
á þessum vegkafla þegar Land
Rover-bifreið valt og farþegar
slösuðust umtalsvert. Um árin hafa
orðið fjölmörg slys meðal annars
af völdum útafaksturs á þessum
vegkafla sem valdið hafa slysum
á fólki og tjóni á bifreiðum.
Þrjóska og heimska
banvæn blanda
Svavar segir að til hafi staðið í 18
ár að gera úrbætur á þessum kafla,
en ekki tekist, „en þar fer saman
þrjóska og heimska, sem er ban-
væn blanda og gerir að verkum að
þetta vandræðaástand hefur verið
viðvarandi hér um slóðir allan
þennan tíma,“ segir hann og bætir
við að samkvæmt nýjustu upplýs-
ingum standi til að hefjast handa
við lagfæringar á næsta ári og ljúka
þeim árið 2018. „En það eru bara
orð, sem þó vonandi standa,“ segir
hann. Af og til er vegurinn heflaður
en sækir í sama farið um leið og
fer að rigna.
Ekki er að sögn Svavars við
Vegagerðina að sakast í þessum
efnum, þar á bæ segir hann menn
sýna málinu skilning og vilja til að
laga ástandið. Langvarandi deilur
milli landeigenda og sveitarfélags
um nýtt vegstæði hafa valið nær
tveggja áratuga töfum á útbótum og
þar standi hnífurinn í kúnni.
Rugl að tefja þetta ár eftir ár
„Það er bara rugl að tefja þetta mál
ár eftir ár af því menn koma sér ekki
saman um vegstæði fyrir nýjan veg.
Það verður að laga þann sem fyrir
er þar til hitt málið er í höfn,“ segir
Svavar. Fjölskyldan fer um veginn
svo til daglega og hefur orðið fyrir
tjóni upp á vel á aðra milljón króna
eftir akstur um hann, dekk springa,
fjaðrabúnaður eyðileggst og lakk
svo dæmi séu tekin. „Börnin okk-
ar fara um þennan veg á hverjum
virkum degi allt skólaárið og okkur
er eðlilega annt um að þau komist
klakklaust í sinn skóla, en það er
um þennan veg,“ segir hann. /MÞÞ
Svavar Pétur Eysteinsson.
Útgjöld fjölskyldunnar á Karlsstöðum vegna lagfæringa á bifreiðum
botni Berufjarðar, dekk springa, fjaðrabúnaður eyðileggst sem og lakk.
Myndir/ Svavar Pétur Eysteinsson
Alvarlegt umferðarslys varð á
vænlegur til aksturs.
Dröfn Haraldsdóttir, sérfræðingur og verkefnastjóri hjá ASÍ:
Lögbrot að reka efnahagslega
starfsemi með sjálfboðaliðum
– íslenskir atvinnurekendur ekki barnanna bestir
Ólaunuðum starfsmönnum, hvort
sem þeir kallast sjálfboðaliðar
eða starfsnemar, hefur fjölgað
hratt síðustu misseri í íslensku
atvinnulífi. Mest ber á slíku í
ferðaþjónustu, landbúnaði og við
barnagæslu og heimilisaðstoð.
Ásókn erlendra ungmenna í sjálf-
boðaliðastörf hér á landi er einn
fylgifiskur þess að Ísland er komið
á kortið sem ferðamannaland.
Þetta segir Dröfn Haraldsdóttir,
sérfræðingur og verkefnastjóri hjá
Alþýðusambandi Íslands, en hún
starfar meðal annars við átakið
„Einn réttur, ekkert svindl“ sem
ætlað er að vinna gegn undirboðum
á vinnumarkaði og svartri atvinnu-
starfsemi.
„Í þessum töluðu orðum eru
167 auglýsingar þar sem íslenskir
atvinnurekendur auglýsa eftir sjálf-
boðaliðum virkar inni á þeirri vefsíðu
sem mest er notuð, 79 á annarri en
síðurnar eru fleiri og þá eru ótald-
ar Facebook-síður og hópar eins og
Farm and au-pair jobs in Iceland og
fleiri. Í sumum tilfellum reka fyrir-
tæki sig eingöngu á sjálfboðaliðum
og eru jafnvel með vel á annan tug
ólaunaðra starfsmanna í vinnu,“ segir
Dröfn og ítrekar að sjálfboðastörf og
önnur ólaunuð störf í efnahagslegum
tilgangi séu lögbrot. Dæmi eru um að
atvinnurekendur óski eftir fólki og
lofi þeim 4–5 tíma vinnudegi fimm
daga vikunnar. Að sögn stéttarfélaga
sem hafa fengið mál sem þessi inn á
borð til sín er það sjaldnast það sem
bíður fólksins.
„Ólaunuð vinna við efnahagslega
starfsemi, framleiðslu og sölu á vöru
eða þjónustu á markaði, í hagnaðar-
skyni og oft í samkeppni við fyrir-
tæki í sömu atvinnustarfsemi, felur í
sér óásættanleg undirboð á íslensk-
um vinnumarkaði og stenst hvorki
kjarasamninga né lög. Það telst varla
eðlilegt að atvinnurekendur byggi
samkeppnisforskot sitt á launalaus-
um starfsmönnum. Það keppir enginn
við fyrirtæki sem sleppa við allan
launakostnað auk þess sem grafið er
undan kjörum launþega í landbúnaði
og ferðaþjónustu og eru launin í þess-
um greinum ekki há fyrir,“ segir hún.
Samkvæmt lagabókstafnum eru
sjálfboðaliðastörf einungis réttlæt-
anleg þegar um störf fyrir mannúðar-
eða hjálparsamtök er að ræða, störf
sem annars væru ekki unnin. Um öll
önnur störf gilda ákvæði kjarasamn-
inga, sbr. 1. gr. laga nr. 55/1980 um
starfskjör launafólks, sem segja að
kjarasamningar eru lágmarkskjör
samkvæmt lögum og samningar um
lakari kjör eru ógildir.
Ungt fólk í ævintýraleit
„Atvinnurekendur brjóta því með-
vitað og ómeðvitað lög í landinu
með því að vera með ólaunaða
starfsmenn og þau erlendu ung-
menni sem ráðin eru á slíkum
forsendum eru yfirleitt í ævin-
týraleit og gera sér enga grein fyrir
því að verið sé að brjóta á þeim,“
segir Dröfn.
Alþýðusamband Íslands hefur
undir merkjum verkefnisins „Einn
réttur, ekkert svindl!“ unnið að því
að upplýsa og leiðbeina atvinnurek-
endum um hvað á við þegar ráðn-
ir eru erlendir starfsmenn. Margs
konar misskilningur og fáfræði
virðist vaða uppi þó eðlilegt sé
að gera þá kröfu á þá sem standa
í rekstri og ráða til sín erlenda
starfsmenn að þeir kynni sér þau
lög og reglur sem um slíkt gilda
að sögn Drafnar. Á vef ASÍ, asi.is,
má nálgast bæklinginn „Ráðning
erlendra starfsmanna“.
Getur verið dýrkeypt að hafa
ólöglegan vinnukraft
„Margir atvinnurekendur telja sig
vera að gera þessu unga fólki mikinn
greiða og skilja ekki hvert vanda-
málið er því fólkið er svo ánægt og
hrifið af landinu. Oft heyrum við að
sjálfboðaliðarnir séu bestu starfs-
menn sem viðkomandi hafi haft.
Yfirleitt eru sjálfboðaliðarnir hvergi
skráðir, eru ekki með kennitölu,
alveg ótryggðir sem getur reynst
dýrkeypt ef slys verða á vinnustað.
Nokkur fjöldi þessara starfsmanna er
frá ríkjum utan Evrópska efnahags-
svæðisins og þarf því atvinnuleyfi
til að starfa hér á landi. Ekki eru
greiddir skattar fyrir fæði og hús-
næði sem yfirleitt er eina greiðslan
fyrir vinnuna. Í flestum tilfellum
eru þessir starfsmenn því ekki bara
launalausir heldur réttindalausir,
algerlega upp á vinnuveitanda sinn
komnir,“ segir Dröfn.
Starfsnemar koma ekki í stað
annarra starfsmanna
Sem viðbrögð við neikvæðri umræðu
um sjálfboðaliða virðist færast í
vöxt að kalla ólaunaða starfsmenn
„starfsnema“. Starfsnemar eiga að
vera í námi og ekki er ætlast til þess
að þeir vinni einir eða beri ábyrgð,
segir Dröfn.
„Starfsnemar geta því aldrei
komið í stað eða gengið í störf annarra
starfsmanna. Langt í frá öll fyrirtæki
geta tekið á móti starfsnemum og er
eðlilegt að þau sem slíkt gera hafi
viðeigandi viðurkenningu mennta-
málayfirvalda. Það þarf að vera fyrir
hendi faglærður leiðbeinandi sem
hefur fengið þjálfun í leiðbeiningu
nýliða. Það verður að vera fyrir hendi
samningur milli viðkomandi skóla og
fyrirtækis þar sem m.a. er tekið til
tímalengdar samningsins, starfskjara
nemans, trygginga og réttinda.“
Leitið til viðurkenndra
vinnumiðlana
Sumir atvinnurekendur hafa borið
því fyrir sig að það sé erfitt að fá
starfsfólk eins og atvinnuástandið
er um þessar mundir. Dröfn nefnir í
því sambandi að Vinnumálastofnun
reki evrópska vinnumiðlun, EURES,
sem hefur í gegnum tíðina miðlað
fjölda fólks bæði í landbúnaðarstörf
og ferðaþjónustu hér á landi. EURES
veitir aðgang að starfsfólki frá öllu
Evrópska efnahagssvæðinu sem telur
í kringum 500 milljónir manns.
Nánari upplýsingar
Ítarefni um ráðningar starfsfólks og
sjálfboðaliðastörf má meðal annars
finna á vef Bændasamtakanna, bondi.
is, og á vef Alþýðusambandsins, asi.
is. Um árabil hafa Bændasamtök
Íslands og samtök launþega gert
með sér samninga um kaup og kjör
starfsmanna sem vinna almenn
landbúnaðarstörf á bændabýlum.
Bændasamtökin hafa hvatt félags-
menn sína til að kynna sér vel á bondi.
is þá kjarasamninga og reglur sem
gilda hverju sinni og tryggja þannig
að þessi mál séu í góðum farvegi.
/TB
Dæmi um auglýsingar á vefnum
„Verk sem sjálfboðaliðinn þarf að sinna: Garðyrkja, passa börn, elda, sinna
viðhaldi, vinna búverk, hjálpa til við húsverkin, aðstoða ferðamenn og
vikunnar.“
Sjálfboðaliði óskast á tjaldsvæði: „Gistiaðstaðan er í tjaldi á tjaldsvæðinu. Við
getum útvegað þér tjald og svefnpoka ef þú átt ekki slíkan búnað. Klósett-
og sturtuaðstaða fyrir hendi sem þér er velkomið að nota. Frjáls aðgangur
að þvottavél og geymslu. Þú færð morgunmat og hádegismat (aðallega
samlokur og salat) á hosteli við hliðina á tjaldstæðinu. Á miðvikudögum
borða starfsmennirnir heitan hádegismat saman. Að auki hefur þú aðgang að
körfu með fötum og mat sem skilinn hefur verið eftir af gestum, í fínu lagi.“
„Mig vantar aðstoð við hefðbundið viðhald á býlinu, aðstoð með kindurnar
og enskukennslu. Þú færð herbergi út af fyrir þig og að sjálfsögðu með rúmi.
„Við erum með 36 mjólkandi kýr og 160 geldneyti. Að auki 2 hross, 60
tvo sjálfboðaliða í einu.“
Dröfn Haraldsdóttir.
eftir sjálfboðaliðum á fjölmörgum