Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1995, Side 34

Emil Thóroddsen framkv.stj. Gigtarfélagsins:
RAUÐA FJÖÐRIN 1995
íslenskt frumkvæði í gigtarrannsóknum
s
Aundanförnum árum hefur
Gigtarfélag íslands lagt áherslu
á eflingu rannsókna á gigtarsjúk-
dómum hér á landi. Veigamesta
ástæðan er sú að Island er fámennt og
erfðafræðilega einsleitt þjóðfélag og
því ákjósanlegur vettvangur fyrir
slíkar rannsóknir.
Almennt er álitið að orsakir gigt-
arsjúkdóma liggi í flókinni víxlverkun
erfðaupplags og umhverfisþátta.
Ættfræðikunnátta er hér góð og vís-
indamenn hafa aðgang að ítarlegum
ættfræðiskrám. Þegar hefur töluverð-
ur árangur orðið af samstarfi gigtar-
lækna, erfðafræðinga og ónæmisfræð-
inga hér á landi og niðurstöður
rannsókna þeirra vakið athygli á
erlendum vettvangi.
Hér hefur merkunr gögnum verið
safnað um ættgengi gigtarsjúk-
dóma. Ný tækni í erfða- og ónæmis-
fræði skapar einstakt tækifæri til þess
að nýta þennan efnivið og gefur sér-
fræðingum okkar einstakt tækifæri til
þess að eiga þátt í því að leysa gigtar-
gátuna.
Lausn gátunnar er öllum mikil-
væg, því segja má að gigtin láti engan
ósnortinn ef viðeigandi er að nota það
orðalag. Einn af hverjum fimm
Islendingum er með gigt og nrun fleiri
fá gigtarköst. Allir þekkja í sínu
nánasta umhverfi einstaklinga sem
þjást af gigt. Þá hefur verið reiknað
út að gigtin kosti íslenska þjóðarbúið
um 10 milljarða árlega.
í skýrslum Alþjóðaheilbrigðis-
stofnunarinnar er fjallað um að gigt-
arsjúkdómar séu hvað dýrastir í með-
förum og hvað vanræktastir í heirnin-
um. Eitt er víst að gigtarsjúkdómar
valda rnjög mörgum ómældri þján-
ingu.
Gigtarfélaginu hefur nú borist
mikill liðsstyrkur í þessari baráttu því
Lionshreyfingin á Islandi mun standa
að landssöfnun dagana 31. mars til 2.
apríl með sölu á “Rauðu fjöðrinni”.
Ákveðið var á fjölumdæmisþingi
hreyfingarinnar sl. vor að ágóða af
Emil Thóroddsen
Rauða fjöðrin
sölunni skuli verja til gigtarrann-
sókna.
Ákvörðun Lionshreyfingarinnar
gerir það að verkum að áhugamál
Gigtarfélagsins um rannsóknarstofn-
un í gigtarsjúkdómum er í sjónmáli.
Undanfarin ár hefur vísindaráð
félagsins unnið að stofnun slíkrar
rannsóknarstofnunar í samvinnu við
Háskóla íslands og Landspítala.
Hlutverk stofnunarinnar er
hugsað:
að nýta sem best sérstöðu Islands til
rannsókna á orsökum og eðli
gigtarsjúkdóma;
að vinna úr þeim mikla efniviði sem
þegar hefur verið safnað hérlendis.
Islendingar eiga mjög hæfa
vísindamenn á sviði gigtarsjúkdóma.
Rannsóknarstofnunin mun bæta úr
brýnni þörf þeirra fyrir aðstöðu til að
beita hinni nýju tækni á þann efnivið
sem fyrir er og við verður bætt.
Reiknað er með að þeir fjármunir sem
safnast muni verða nýttir til kaupa á
tækjabúnaði og í starfsemi undir
forystu rannsóknarprófessors.
Góður stuðningur landsmanna við
málefnið og framtak Lionshreyfingar-
innar mun gera kleift að hleypa
þessari starfsemi af stokkunum sem
vonandi mun gagnast “gigtarfólki
framtíðarinnar”, þ.e. að það geti lifað
án gigtar.
Emil Thór
Hvers vegna gigtarrannsóknir
á Islandi?
* Erfðaupplag íslendinga er
óvenju einsleitt
* Þjóðin býr yfir einstakri
ættfræðiþekkingu og
vísindamenn hafa aðgang að
ítarlegum ættfræðiskrám
* Fámennið gerir auðvelt að ná
til allra sjúklinga og ættingja
þeirra
* Hér hefur þróast náin samvinna
gigtarlækna, erfðafræðinga og
ónæmisfræðinga
* Miklum efniviði hefur þegar
verið safnað hér á landi til
rannsókna á gigtarsjúkdómum
* Ný tækni í erfða- og
ónæmisfræði skapar einstakt
tækifæri til að nýta þennan
efnivið
* íslendingar eiga mjög hæfa
vísindamenn á þessu sviði.
Hvað er gigt?
Samkvæmt skilgreiningu Alþjóða-
heilbrigðismálastofnunarinnar
(WHO) vísar heitið Rheumatic dis-
eases til sjúkdóma í bandvef svo og
sársaukafullra kvilla í stoðkerfi
líkamans. í íslensku máli er gigt
samheiti yfir slíka sjúkdóma, en hinir
einstöku gigtarsjúkdómar teljast hátt
á annað hundrað. I daglegu tali eru
helst nefndir:
Iktsýki (liðagigt), slitgigt, vöðva- og
vefjagigt og beinþynning svo fáir séu
nefndir.
34