Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.1997, Side 17

Ásgerður Ingimarsdóttir frkv.stj. OBI:
ÞJÓNUSTA — LÍFSGÆÐI
/
stefnuskrá Öryrkjabandalags
íslands stendur ekki svo mikið
um kröfur og kröfugerð, þar
stendur meira um jafnrétti. Jafnrétti
fatlaðra til þeirra hluta, sem svo sjálf-
sagðir þykja ófötluðum. Jafnrétti til
atvinnu, búsetu, félagslegrar þátttöku,
heilbrigðisþjónustu, menntunar og
jafnrétti til sambærilegra kjara við
aðra þjóðfélagsþegna. Fatlaðir vilja
helst ekki vera sérhópur með sérlög
og sértæk úrræði. Samt hafaþó málin
þróast þannig að of mikið gætir þess-
ara hluta í dag.
Lög um málefni fatlaðra eru um
margt góð lög. En mikið æskilegra
væri að til væri ein félagsmálalöggjöf
þar sem málefni fatlaðra eins og ann-
arra þjóðfélagsþegna væru felld inn
í. Þetta er gamall og nýr draumur
fatlaðra og allra þeirra sem vinna með
þeim að þessum málum. Þið takið
eftir að ég segi allir þeir sem vinna
með þeim en ekki með þá! Ekkert er
eins hvimleitt eins og þegar sagt er
að þú vinnir með fatlaða. Þú vinnur
með þeim alveg eins og þú vinnur
með félögum þínum í hinum ýmsu
atvinnugreinum þjóðarinnar. Ekkert
virðist bóla á slíkri félagsmálalöggjöf
sem draumurinn snýst um. Sumir
draumar rætast - aðrir ekki. Ég hef
ekki lengur tölu á þeim ríkisstjómum,
sem hafa skipað nefndir til þess að
endurskoða almannatryggingalög-
gjöfina. Ekki efast ég um að þær
nefndir hafi reynt að vinna sitt verk
vel. En það hefur ekkert komið út úr
þeirri vinnu, sem í þetta hefur verið
lögð. Þegar ég hugsa um almanna-
tryggingalöggjöfina dettur mér stund-
um í hug sagan urn stúlkuna sem ætl-
aði að prjóna peysu handa kærast-
anum. Hún fitjaði upp á þann fyrsta,
jók út á þann næsta, tók úr á þann
þriðja og ætli hún hafi ekki svo bara
fellt af. Þetta er nefnilega saga þess-
arar ágætu löggjafar í hnotskurn. f
stað þess að Ijúka endurskoðuninni þá
er alltaf verið að breyta einstaka laga-
greinum og út frá þeim ýmsum reglu-
gerðum þangað til þeir sem vinna
eiga eftir henni vita varla sitt rjúkandi
ráð.
Erindi flutt hjá
Sjúkraliðafélagi
s
Islands
Fatlaðir eru og hafa alltaf verið
hluti af þjóðfélaginu. Þeir hafa
samt ekki alltaf verið jafn sýnilegir
og þeir eru í dag. Á árum áður voru
fatlaðir að sjálfsögðu á sínum heinril-
um hjá foreldrum og venslamönnum
þ.e.a.s. þeir sem áttu slíka að en þeir
sem voru einstæðingar áttu oft erfitt
uppdráttar. Þeir höfðu kannski í sig
og á með því að vera vistaðir hjá
vandalausum og oftar en ekki látnir
vinna verstu verkin enda úir og grúir
í fyrri tíma frásögnum af illri meðferð
á fötluðu fólki. Maður veltir stundum
fyrir sér hvort fólk hafi verið verra hér
áður fyrr eða var lífsbaráttan svo hörð
að menn höfðu ekkert aflögu handa
þeim sem gátu ekki bjargað sér sjálfir
eða borið hönd fyrir höfuð sér. Sem
betur fer voru samt undantekningar,
sem reyndust öllum vel. Og frá því
fólki er líka sagt í skáldsögum - hver
man ekki Sölku í Heiðarbýli Jóns
Trausta, sem Halla tók að sér og ekki
voru húsbændur “Vitlausu Gunnu” í
smásögu Einars H.Kvaran henni
slæmir.
En þó fatlað fólk væri svo lánsamt
að eiga gott heimili var það samt svo
að það fór yfirleitt ekki að heiman -
ekki í vinnu og var ekki sett til mennta
eins og kallað er. Og það er ekkert
svo ýkjalangt sfðan að engum datt í
hug að líkamlega fötluð manneskja
ætti neitt erindi í skóla hvað þá
þroskaheftir.
Baráttan fyrir bættum kjörum
fötluðu fólki til handa var löng
og ströng og kannski komst fyrst
fullur skriður á hana þegar fötluðum
sjálfum óx fiskur um hrygg og þeir
fóru að vera í fararbroddi um sín eigin
mál. “Styðjum sjúka til sjálfsbjargar”
er kjörorð SÍBS “Þjóðfélag án þrösk-
ulda” kjörorð Sjálfsbjargar - lands-
samband fatlaðra. Þessi kjörorð segja
ýmislegt um þá baráttu, sem fatlað
fólk hefur háð til þess að koma sínum
málum fram. Dropinn holar steininn.
Öryrkjabandalag Islands var stofn-
að 1961 af sex öryrkjafélögum. Nú
eru innan vébanda bandalagsins 24
félög. Öryrkjabandalagið spannarþví
velflesta fötlunarhópa á landinu. Eftir
að bandalagið var stofnað var farið að
huga að hvað félögin ættu nú sameig-
inlegt - hvaða málefni væri vel til þess
fallið að allir gætu unnið saman að
því. Og þá komu húsnæðismálin til
sögunnar.
SÍBS hafði látið framkvæma könn-
un á húsnæðismálum öryrkja ekki síst
þeirra sem veikst höfðu af berklum og
voru öryrkjar vegna þeirra. Þá kom í
ljós að margt af þessu fólki bjó við
ákaflega léleg skilyrði í kjöllurum og
háaloftum og einnig í bröggum.
Þessvegna var ákveðið að snúa sér af
krafti að húsnæðismálunum og Hús-
sjóður bandalagsins var stofnaður árið
1966 en hann er sjálfseignarstofnun.
Var síðan hafist handa um að reisa
húsin við Hátún sem flestir munu
kannast við. Þegar ég hóf störf hjá
bandalaginu var flutt inn í elsta húsið
Hátún 10 og síðan risu 10A og 10B.
Það var afskaplega ánægjulegt að
fylgjast með uppbyggingu þessara
húsa. Þau eru að vísu börn síns tíma
en gleði og ánægja þeirra sem fengu
þama inni er að mörgu leyti ólýsanleg.
Þarna fékk fólk sem aldrei hafði búið
í góðu húsnæði. hvað þá nýju, þá ósk
sína uppfyllta. Að vísu komu ekki
allir úr lélegu húsnæði en ansi margir.
Ég sagði að Hátúnshúsin væru
börn síns tíma. Það má alltaf deila
um hvort safna eigi svo mörgu fötluðu
fólki saman á einn stað. En það er nú
svo einkennilegt að enn þann dag í
dag vilja margir fara í Hátúnið og ekk-
ert nema þangað.
Skýringin hlýtur að vera sú að fólk
sækist eftir örygginu og
félagsskapnum sem þar er að finna.
Það fylgja því að sjálfsögðu ýmsir
annmarkar að hafa svo marga á einum
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
17