Morgunblaðið - 10.01.2020, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 10.01.2020, Blaðsíða 18
18 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. JANÚAR 2020 ✝ Guðrún Ög-mundsdóttir fæddist í Reykjavík 19. október 1950. Hún lést á líknar- deild Landspítala 31. desember 2019. Móðir hennar var Hulda Valdi- marsdóttir, f. 10. september 1922, d. 13. september 1981, en kjörfor- eldrar hennar frá fæðingu voru hjónin Ögmundur Jóns- son yfirverkstjóri hjá Vita- og hafnamálastofnun, f. 18. apríl 1918, d. 30. janúar 1971, og Jóhanna J. Guðjónsdóttir hús- móðir, f. 16. febrúar 1918, d. 23. desember 1986. Fóst- ursystkini Guðrúnar, börn Jó- hönnu, voru: Kristinn E. Guð- mundsson, f. 1934; Sigríður Presker, f. 1936, d. 1993; og Jörgen Már Berndsen, f. 1937. Hálfsystkini Guðrúnar, börn Huldu, voru: Ágústa Olsen, f. 1943; Valdimar Olsen, f. 1948; og Hulda Margrét Waddell, f. 1955, d. 2011. Guðrún vann ýmis störf áð- ur en hún hóf nám og starfaði m.a. á dagskrárdeild Ríkis- útvarpsins, var sviðsmaður í Hún var varaforseti borgar- stjórnar og formaður félags- málanefndar 1994-1998. Hún var þingmaður Samfylkingar- innar í Reykjavík 1999-2007 og átti m.a. sæti í allsherj- arnefnd, félagsmálanefnd og heilbrigðis- og trygginga- nefnd. Árið 2007 hóf hún störf sem sérfræðingur í mennta- málaráðuneytinu og gegndi því starfi til ársins 2010 þegar hún var ráðin á vegum dómsmálaráðuneytisins sem tengiliður ríkisins og þeirra einstaklinga sem sætt höfðu harðræði á vistheimilum á vegum hins opinbera sem börn og unglingar. Guðrún giftist árið 1971 Val Júlíussyni. Þau skildu. Sam- býlismaður frá 1979 var dr. Gísli Arnór Víkingsson, f. 5. ágúst 1956, hvalasérfræðingur hjá Hafrannsóknastofnun. Þau giftust árið 1991. Foreldrar hans voru hjónin Víkingur H. Arnórsson, læknir og prófess- or, og Stefanía Gísladóttir. Börn Guðrúnar og Gísla eru: 1) Ögmundur Viðar, sviðs- stjóri gæðaeftirlits hjá Alvo- tech, f. 13. júní 1977, kvæntur Birnu Daníelsdóttur, f. 13. júní 1981, og eiga þau þrjú börn: Úlf, f. 19. ágúst 2004, Jörund, f. 9. febrúar 2012, og Móeiði, f. 26. desember 2017. Faðir Ögmundar er Rúnar Svein- björnsson rafvirki. 2) Ingi- björg Helga, starfsmaður Borgarholtsskóla, f. 9. apríl 1992. Guðrún kom víða við á æv- inni og lét sig miklu varða jafnréttismál, málefni fatlaðra og önnur brýn samfélags- og réttlætismál. Hún var virk í Rauðsokkahreyfingunni og Kvennalistanum, vann með Sjálfsbjörg og beitti sér m.a. fyrir lagabreytingum á Al- þingi sem höfðu í för með sér verulegar réttarbætur fyrir samkynhneigða. Guðrún sat í stjórn UNICEF á Íslandi á ár- unum 2011-2018, þar af 2016- 2018 sem stjórnarformaður. Hún hlaut ótal viðurkenningar fyrir brautryðjandastörf í þágu mannréttinda, m.a. heiðursmerki Samtakanna 78 og riddarakross hinnar ís- lensku fálkaorðu 17. júní 2019 fyrir framlag í þágu mann- úðar og jafnréttisbaráttu hin- segin fólks. Út kom á árinu 2010 saga Guðrúnar Ögmundsdóttur, Hjartað ræður för, skráð af Höllu Gunnarsdóttur. Útförin fer fram frá Hall- grímskirkju í dag, 10. janúar 2020, klukkan 11. Þjóðleikhúsinu, uppeldisfulltrúi við sérdeild Hlíðaskóla og starfaði á Grein- ingar- og ráðgjaf- arstöð ríkisins í Kjarvalshúsi. 1979 hóf hún nám í félagsfræði og félagsráðgjöf við Roskilde Uni- versitetscenter og lauk BS-námi árið 1983 og cand.comm-prófi í hagnýtri fjölmiðlafræði frá sama skóla árið 1985. Að námi loknu var hún um tíma starfsmaður Sambands íslenskra náms- manna erlendis (SÍNE), verk- efnisstjóri hjá Lánasjóði ís- lenskra námsmanna og félags- málafulltrúi hjá Sjálfsbjörg. Hún var yfirfélagsráðgjafi á kvennadeild Landspítalans 1988-1994 og stundakennari við læknadeild og félagsvísindadeild HÍ um tíma. Hún var varaborgarfulltrúi Kvennalistans í borgarstjórn Reykjavíkur 1988-1992 og borgarfulltrúi 1992-1994 en það ár var hún kosin borgar- fulltrúi Reykjavíkurlistans og sat sem slík til ársins 1998. Guðrún frænka mín var ynd- isleg kona. Góð, kærleiksrík og mátti ekkert aumt sjá. Hún var yngri systir föður míns. Ég var þremur árum yngri en Guðrún. Æskuárin mín voru að mörgu leyti tengd Guðrúnu. Hún var stundum í pössun hjá foreldrum mínum og þá passaði hún mig einnig. Mínar fyrstu minningar um Guðrúnu eru frá Laugarnes- veginum en þar bjuggu amma og afi á efri hæð og ég með for- eldrum mínum á neðri hæð. Seinna flutti Guðrún á Hring- brautina. Þangað var gaman að koma í heimsókn og fór ég þá oftast beina leið inn í herbergið hennar til að hlusta á plötur en hún átti grammófón sem var ekki algengt á þessum árum. Á sunnudögum hitti ég Guð- rúnu í Æskulýðsráðinu á böllum sem haldin voru þar síðdegis. Mér fannst hún frænka mín þekkja alla þar og fannst mér mikið til hennar koma. Þá var hún og vinkonur hennar orðnar skvísur, eins og sagt var. Hún fór til útlanda á sjöunda áratugnum og gaf mér fallega skyrtu með púffermum sem hún keypti á Carnaby Street í Lond- on. Þetta er flottasta skyrta sem ég hef eignast. Þannig var Guðrún, alltaf að gleðja aðra. Röddin hennar Guðrúnar var frekar rám og í prófkjöri Sam- fylkingarinnar 2006 var húmor- inn ekki langt undan þegar hún útbjó dreifimiða með slagorðinu „Þessi rödd er ómissandi“. Eftir því sem árin liðu þá var lengra á milli þess að við hitt- umst en við vorum alltaf í sam- bandi. Ég hitti Guðrúnu frænku mína síðast í lok júlí, í afmæli móður minnar, þar sem Guðrún var hress þrátt fyrir erfið veik- indi. Elsku Gísli, Ögmundur og Ingibjörg, megi algóður Guð blessa ykkur og varðveita. Ögmundur Kristinsson. Hún kom eins og stormsveip- ur inn í fjölskylduna fyrir fjöru- tíu árum. Heimboð hjá foreldr- um okkar í Hvassaleitinu eitt sólbjart sumarkvöld. Í anddyr- inu ókunnir og agnarsmáir her- mannaklossar. Þarna hittum við Gunnu í fyrsta sinn, granna og fínlega með pönklegt yfirbragð. Þykk og hrjúf rödd, sígarettan á milli fingranna og tjáning með öllum líkamanum. Þessi spútnik hafði ákveðnar skoðanir á næst- um öllum málefnum og hikaði ekki við að láta þær í ljós. Ranka frænka, öldruð ömmu- systir okkar, varð orðlaus við þessi fyrstu kynni „Nei, þessi stúlka passar engan veginn fyr- ir hann Gísla minn,“ sagði Ranka, konan sem sjálf var allt- af óhrædd við að segja sína meiningu umbúðarlaust, hafði oft synt á móti straumnum í áttatíu ár og skapað sér sjálf- stæða tilveru á tímum þegar kvenfólk átti að vera upp á karl- menn komið. Það sýndi sig að líkur sækir líkan heim því fljót- lega urðu þær Ranka mestu mátar. Með Gunnu fengum við annan vinkil á lífið og tilveruna. Hvernig var annað hægt? Á við- burðaríkri ævi sinni skapaði hún aftur og aftur stormsveipi sem hristu upp í fólki og fékk það til að hugsa hlutina upp á nýtt, að vakna. Gunna var fé- lagsvera af Guðs náð. Hún elsk- aði lífið án skilyrða, var ekkert mannlegt óviðkomandi og um- hyggjan fyrir þeim sem stóðu höllum fæti og voru órétti beitt- ir var henni í blóð borin. Fyrir þessa minnihlutahópa lét hún til sín taka á Alþingi. Gunna var kona fram- kvæmdanna, þar var ekkert hálfkák í gangi. Ef besta lausn- in gekk ekki upp fann hún fljótt næstbestu leiðina, „þá höfum við það bara svona … og ekki orð um það meir!“ og allir undu sáttir. Það var bara alltaf svo gaman í kringum Gunnu. Hún var listakokkur og virkilega í essinu sínu innan um potta og pönnur. „Konan sem er alltaf í svo miklu stuði þegar hún eld- ar,“ sögðu yngri fjölskyldumeð- limirnir. Blik í augum þegar eitthvað stóð til, gjarnan var splæst í nýja flík eða skó og Gunna lét ekki bíða eftir sér í neinu teiti. Allir fengu knús og óskipta athygli. Gunna var for- sprakki ýmissa viðburða innan fjölskyldunnar, stóð fyrir góu- gleði, laufabrauðsbakstri og sumarbústaðaferðum en einnig var hún óumdeildur forsöngvari kvæðanna um Ólaf Liljurós sem hún söng af innlifun um hver áramót. Gunna var einstaklega jákvæð manneskja. Það kom berlega í ljós í veikindabarátt- unni undanfarna mánuði. Hún átti t.d. erfitt með svefn vegna verkja og svaf iðulega í hæg- indastól frammi í stofu en fyrr en varði voru andvökunæturnar orðnar að mestu gæðastundum, Gunna kveikti á kertum, hitaði sér kaffi, hlustaði á góða bók og heklaði dúkkuföt handa Móu. Nei, Gunna frábað sér allt mærðar- og meðaumkunartal, en gaf endalaust af sér fram á síðustu stundu, nærði, bætti og kætti. Nú er þessi stóra manneskja horfin okkur sjónum, en áfram munum við sjá fyrir okkur bjart brosið, heyra í hrjúfu, ástúðlegu röddinni og hrífast af lífsgleði hennar. Gísli, Ögmundur, Ingibjörg Helga og fjölskylda. Við erum innilega þakklát fyrir að hafa fengið að verða samferða Gunnu í gegnum lífið. Svana, Þóra, Arnór, Ragnheiður og Þórhallur. Það var 15. maí árið 1976. Keflavíkurgangan liðaðist niður Kópavogshálsinn og það var þá sem ég sá hana; ljóshærðu, smávöxnu stelpuna sem arkaði áfram haldandi á spjaldi með slagorði gegn her í landi. Hún hafði útgeislun á við heilt orku- ver og ég ákvað að þessari stelpu ætlaði ég að kynnast. Ég lenti í partíi hjá henni um kvöldið og nokkrum dögum seinna boðaði ég komu mína í heimsókn til hennar sem átti eftir að marka upphafið að órjúfandi vináttu okkar. Við átt- um margar yndisstundir á Óð- insgötunni, fyrst tvær einar og svo með Ögmundi eftir að hann fæddist. Gunna var miklu lífs- reyndari en ég, kom úr flókinni teygjufjölskyldu þar sem ég átti fullt í fangi með að henda reiður á hvernig öll hennar systkini tengdust henni því þau tengdust ekki endilega innbyrðis. Þá þeg- ar þekkti hún hálfan bæinn og átti vini í ólíklegustu hópum. Svo vann hún fyrir sér og átti bæði íbúð og bíl sem var ekki algengt á þeim tíma. Samt var hún einstæð móðir sem átti fáa að. Við störfuðum saman í Rauðsokkahreyfingunni, sung- um í kór hreyfingarinnar og skipulögðum fundi, uppákomur og kappræður. Haustið 1979 ákváðum við svo að flytja til Kaupmannahafnar, Gunna til náms í félagsráðgjöf og ég í sagnfræði. Þar hófum við bú- skap saman á Amager fjórar stelpur en fljótlega bættust tveir strákar í hópinn og var annar þeirra Gísli Arnór Vík- ingsson. Gísli var bæði ljúfur og fallegur með sínar dökku krull- ur og það var fljótlega ljóst að Gunna hafði einsett sér að leggja snörur sínar fyrir þennan strák. Það gerði hún svo með bravúr á balli hjá Námsmanna- félaginu á afmælisdaginn sinn 19. október 1979. Ég var heima og passaði Ögmund og það var því vel við hæfi, og mér mjög mikils virði, að þau héldu upp á 40 ára samfylgd sína hjá mér í Varsjá þann 19. október sl. Með Gilla kom ákveðin kjölfesta inn í líf Gunnu og hans stóra og sam- heldna fjölskylda var henni mjög mikils virði. Þetta var fjöl- skyldan sem hún hafði alltaf þráð en aldrei átt. Eftir að heim var komið störfuðum við saman í Kvenna- listanum, síðan í Reykjavíkur- listanum og loks í Samfylking- unni. Stuðningur Gunnu var ómetanlegur og það var ein- stakt að hafa hana með í borg- arstjórnarflokki og þingflokki því hún gat lesið bæði einstak- linga og hópa eins og opna bók. Hún fann á sér þegar óánægja var í uppsiglingu og lagði sig fram um að skilja vandann og finna lausn. Hún var umburð- arlynd og víðsýn, reyndi alltaf að setja sig í spor annarra og talaði máli þeirra sem áttu und- ir högg að sækja. En hún gat verið snögg upp á lagið og hafði litla þolinmæði fyrir sérgæsku og tilætlunarsemi. Hún sýndi vinum sínum mikla elsku en gat líka sagt þeim til syndanna ef henni fannst þeir eiga fyrir því. Þá átti hún til að setja sig í stellingar og tilkynna þeim „ég fer ekki ofan af því“. Mest elsk- aði Gunna samt fólkið sitt; Gilla, Ögmund, Ingibjörgu, Birnu og barnabörnin. „Ég er mikil gæfumanneskja með fólkið mitt“, sagði hún, og umvafði þau með kærleika. Ég ætla að gera það líka, nú þegar ég kveð Gunnu mína full þakklætis fyrir áratuga vináttu. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir. Þokkastýran okkar er fallin frá. Guðrún Ögmundsdóttir þokkastýra var félagsskapnum okkar ómetanleg, enda myndi flestum félögum vegna vel ef þau hefðu slíka persónu í sínum ranni. Minnisstæð er Guðrún, frjáls- leg í fasi, litskrúðug og jafnvel nokkuð hippaleg þegar hún boð- aði borgarfulltrúa til fundar ár- ið 1986 um málefni Þingholt- anna. Hún var þá nýkomin heim frá námi en strax farin að láta til sín taka í málefnum íbúa borgarinnar. Einlægni hennar og hispursleysi heillaði marga, enda fór svo að árið 1990 var Guðrún Ö. kosin til starfa í borgarstjórn. Á því kjörtímabili skapaðist einstök vinátta meðal kvenna í borgarstjórn þvert á flokka. Konurnar ákváðu að gera sér glaðan dag fyrir jólin utan átakavallar Ráðhússins. Á þetta komst hefð og í lok tímabilsins var kominn formaður fyrir fé- lagsskapinn, Katrín Fjeldsted, þokkastýra Guðrún Ö. og með- stjórnandi Guðrún Zoega. Þessi embætti hafa þær haft með höndum frá upphafi enda er þetta félag ekkert gefið fyrir „breytingar, kosningar eða gjöld“. Af hógværð var valið nafn á félagsskapinn, sem er „Bæjarins bestu“! Í tæp þrjátíu ár höfum við notið félagsskapar hver annarr- ar óháð því hvaða flokki við til- heyrum. Við höfum fylgst með sigrum og ósigrum hver ann- arrar í mögnuðum hópi klárra og skemmtilegra kvenna sem hösluðu sér völl hér og þar í þjóðfélaginu. Nokkrar hafa ver- ið þingmenn, þar á meðal Guð- rún Ögmundsdóttir sem sýndi líka þar að hún var frumleg í hugsum, frjálslynd og full rétt- lætiskenndar. Þokkastýran hefur hvað oft- ast haft frumkvæði að því að tími væri kominn á gleðskap. Guðrún var alltaf hrókur alls fagnaðar og átti til á árshátíð borgarstjórnar að skemmta við- stöddum með færeysku ívafi. Á löngum fundum við fjárhags- áætlun borgarinnar lagði hún einnig spilastjörnur um framtíð- ina með Sigrúnu M. sem lífguðu syfjaða fulltrúa við. Guðrún Ögmundsdóttir var hispurslaus og hreinskiptin. Hún hafði einlægan áhuga á fólki almennt, óháð efnahag og þjóðfélagslegri stöðu, en hjarta hennar sló fyrst og fremst með þeim sem minna mega sín. Við sitjum nú eftir með sárt ennið. Undirritaðar áttu því láni að fagna að eiga ánægjulega stund með Guðrúnu fyrir um tveimur mánuðum. Hún bað okkur þar að passa upp á fé- lagsskapinn sem hefur verið okkur öllum svo mikils virði. Katrín Fjeldsted, Guðrún Zoega og Sigrún Magnúsdóttir. Hönd var lögð á öxl mér, svo tekið utan um mig og sagt rámri röddu – nú verður sko gaman hjá okkur, Þorgerður! Ég leit á glaðlegt andlit Gunnu sem blikkaði mig og faðmaði hlýlega. Þetta var byrjunin á þingsetu okkar árið 1999 og við báðar komnar í allsherjarnefnd þingsins. Þetta var upphafið að óteljandi samtölum, bollalegg- ingum, samverustundum. En ekki síst vináttu. Eitt af því sem veitir stjórn- málum ómótstæðilegt aðdrátt- arafl er tækifærið til að kynnast fólki. Alls konar fólki. Fyrir mig var Gunna aðdráttaraflið og drifkrafturinn. Fyrirmyndin. Hvernig hún umgekkst fólk og nálgaðist mál. Gunna var holdgervingur alls þess sem gerir samfélag raunverulega mennskt. Samtöl við Gunnu voru stefnumót við mennskuna. Í allsherjarnefndinni urðum við Gunna nánar samstarfskon- ur. Henni fannst ekki mikill til- gangur í hlutverkaskiptingu í stjórn og stjórnarandstöðu, ekki síst þegar málefnin snertu rétt- indi hinna ýmsu minnihluta- hópa. Við vitum öll að Gunna var réttsýn baráttukona en hvernig hún náði að virkja þing- ið og umhverfið til betri vegar var aðdáunarvert. Ekki með lát- um heldur sjarma og óbilandi eldmóði í þágu réttlætis. Hún hélt fólki við efnið. Talaði við þá sem þurfti að tala við í margs konar réttindabaráttu hennar fyrir þá hópa sem samfélagið hafði ekki tekið nægilega utan um. Hún missti aldrei sjónar á því að rétta af ranglætið. Hún var andleg fyrirmynd, glaðsinna og einlæg hugsjónakona. Þegar Gunna hætti á þingi árið 2007 kom hún í mennta- málaráðuneytið með sína sér- þekkingu til að sinna hópum sem áttu við erfiðleika að etja innan skólakerfisins. Þar, eins og annars staðar, varð hún þessi mannlegi segull á allt og alla. Ráða- og raungóð. Með henni varð allt betra. Hvar sem hún bar niður. Hvernig hún fann síðan allan þann tíma sem hún gaf fyrir vini og vandamenn er lýsandi fyrir Gunnu. Alltaf til staðar með sín góðu ráð og mikla kærleika. Í stóru sem smáu. Þessi klettur með rámu röddina. Sem í yfir 20 ár hefur alltaf minnt mig á gleðina og bent mér á vonina. Hvað sem á hefur bjátað. Þann- ig var Gunna. Einlæg, örlát, fal- leg, styðjandi, hvetjandi, um- vefjandi. Allt til hins síðasta. Rúmum sólarhring áður en hún kvaddi áttum við einstaka stund saman og henni lýsandi. Rædd- um fólkið okkar, hún spurði um úrræði fyrir barnið mitt og svo var töluð pólitík. Skilaboð Gunnu voru skýr. Fyrst kæmi hjartað, síðan myndi hitt fylgja. Láta hjartað ráða för. Megi hið eilífa ljós lýsa Guð- rúnu Ögmundsdóttur. Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir. Fyrstu kynni mín af Guðrúnu Ögmundsdóttur voru á fallegu sumarkvöldi í Búðafjöru. Ég var þar á rölti ásamt vinkonu sem þekkti Gunnu frá fyrri tíð – og var samstundis slegið upp í strandpartí, þar sem Gunna og vinkonur hennar sungu „We are going on a summer holiday“ og stigu viðeigandi spor með. Ég hreifst strax af húmornum og kátínunni sem skein af Gunnu og seinna lágu leiðir okkar sam- an þegar við sátum báðar á Al- þingi. Þá varð okkur strax vel til vina og maður minn hvað margra góðra stunda er að minnast á þessu ferðalagi með elsku Gunnu. Fyrir utan árin á þingi þá koma upp í hugann sumarleyfin með Ingibjörgu hennar og sonum mínum til sólarlanda, sögustundirnar með Sigrúnu og fleiri vinkonum í bú- stað, þar sem dramatískar sögur formæðra voru rifjaðar upp, matarboðin, söngstundir við undirleik Gilla. Gunna hafði sterkt innsæi og það var erfitt að leyna hana einhverju, hún las mig alltaf eins og opna bók. Stundum var eins og hún byggi hreinlega yfir göldrum. Ógleym- anleg er mér ferð okkar og krakkanna með Baldri í Flatey þar sem Gunna „tók sjóveikina“ úr ungum syni mínum, sem bók- staflega læknaðist af flökurleik- anum eftir að Gunna lagði hend- ur yfir kvið hans og henti „gubbunni“ út í buskann! Eftir stóð strákurinn alheill og alveg hlessa á þessari lækningarað- ferð. Gunna var ráðagóð ef eitt- hvað bjátaði á og það var ósjald- an sem ég hringdi í hana til að fá lánaða dómgreind í flóknum aðstæðum. Og hún sagði mér líka óhikað til syndanna ef henni fannst ég ekki á réttri leið og oftar en ekki treysti ég á átta- vitann hennar og innsæið – jafn- vel betur en mitt eigið. Nú er elsku Gunna farin í sumarlandið. Ég á eftir að sakna þessarar lit- ríku vinkonu minnar en hún mun alltaf búa í hjarta mér. Ég og strákarnir, Magnús og Hlöð- ver, þökkum fyrir samveru- stundirnar og vottum Gísla, Ingibjörgu, Ögmundi, Birnu og barnabörnunum okkar dýpstu samúð. Bryndís Hlöðversdóttir. Um árabil hefur hópur Kvennalistakvenna hist í hádeg- inu á Jómfrúnni á föstudögum til að taka stöðuna í kvennabar- áttunni, ræða fréttir vikunnar og styðja og styrkja hver aðra. Baráttukonan Gunna Ö. var ein okkar. Hún sýndi oft mikil til- Guðrún Ögmundsdóttir

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.