Morgunblaðið - 23.01.2020, Page 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JANÚAR 2020
ENNMEIRI
VERÐ-
LÆKKUNÁ
ÚTSÖLU-
VÖRUM
SMÁRATORGI | KRINGLAN | GLERÁRTORGI | LINDESIGN.IS
NÁNAR Í SÍMA 585 4000 EÐA Á UU.IS
TENERIFE
PARQUE CRISTOBAL 3*
VERÐ FRÁ 117.900 KR.
Á MANN MIÐAÐ VIÐ 2 FULLORÐNA & 2 BÖRN
18. - 25. MARS
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Úrvinnslusjóður á í stökustu vand-
ræðum með að sinna þeim verk-
efnum sem honum hafa þegar verið
falin við núverandi kringumstæður.
Að óbreyttu getur sjóðurinn ekki
tekið við nýjum verkefnum. Þetta
kemur fram í bréfi Félags atvinnu-
rekenda, Samtaka fyrirtækja í sjáv-
arútvegi, Samtaka iðnaðarins og
SVÞ - Samtaka verslunar og þjón-
ustu til fjármála- og efnahagsráðu-
neytisins 6. janúar sl. Samrit var
sent til umhverfis- og auðlindaráðu-
neytisins. Umrædd félög og samtök
eiga öll fulltrúa í stjórn Úrvinnslu-
sjóðs en auk þeirra sitja þar tveir
fulltrúar Sambands íslenskra sveit-
arfélaga og formaður skipaður af
umhverfis- og auðlindaráðherra.
Samtökin segja að grundvallar-
breyting hafi orðið á starfsskil-
yrðum sjóðsins við gildistöku laga
um opinber fjármál (123/2015). Sam-
kvæmt lögum um úrvinnslugjald
(162/2002) skuli tekjur af úrvinnslu-
gjaldi, þar með taldar vaxtatekjur,
renna óskiptar til Úrvinnslusjóðs að
undanþegnu 0,5% umsýslugjaldi.
Þegar lög um opinber fjármál tóku
gildi fóru tekjur af úrvinnslugjaldi
að renna í ríkissjóð þar sem þær eru
meðhöndlaðar sem hverjar aðrar
skatttekjur. Á móti fær Úrvinnslu-
sjóður fjárframlag í fjárlögum hvers
árs. Í bréfinu er bent á að þar með
byggist tekjustreymi sjóðsins ekki
lengur á hreinni tekjuöflun af inn-
flytjendum og framleiðendum sam-
kvæmt ákvæðum laga um úrvinnslu-
gjald heldur á stjórnmálalegri
ákvarðanatöku um forgangsröðun
framlaga til ríkisverkefna.
Ekki hægt að skila ársuppgjöri
Samtökin fern segja að meðferð
tekna af úrvinnslugjaldi sem ríkis-
tekna, þrátt fyrir að þær séu í lög-
um tilgreindar sem tekjur Úr-
vinnslusjóðs, hafi haft bæði bein
áhrif á afkomu sjóðsins og mögu-
leika hans til að afla og miðla full-
nægjandi upplýsingum um starf-
semina. „Alvarleiki málsins
endurspeglast m.a. í því að stjórn
sjóðsins hefur ekki verið fært að
gera, skila og birta ársreikninga Úr-
vinnslusjóðs um þriggja ára
skeið …“
Í niðurlagi bréfsins skora sam-
tökin á ráðherrana „að sameinast
um það verkefni að finna án tafar
viðunandi lausn sem gerir Úr-
vinnslusjóði fært, að teknu tilliti til
krafna EES-samningsins um
framleiðendaábyrgð í þessum mála-
flokki, að starfa áfram á grundvelli
þess samstarfs sem um langa hríð
hefur tryggt árangursríka niðustöðu
í úrvinnslumálum á Íslandi“.
Úrvinnslusjóður í kreppu
 Mikil breyting varð þegar tekjur af úrvinnslugjaldi fóru
að renna í ríkissjóð í stað þess að fara í Úrvinnslusjóð
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Úrvinnsla Á meðal vöruflokka með úrvinnslugjaldi eru ökutæki, hjólbarð-
ar, spilliefni, veiðarfæri, raftæki, umbúðir, heyrúlluplast, pappi og pappír.
Humarveiðar ársins verða í lágmarki
eins og var í fyrra. Hafrannsókna-
stofnun ráðleggur að humaraflinn í
ár verði ekki meiri en 214 tonn svo
fylgjast megi með stærðar-
samsetningu og dreifingu stofnsins.
Í fyrra var heimilt að veiða 235 tonn,
en fyrir um áratug var ársaflinn yfir
tvö þúsund tonn á ári.
Fyrirliggjandi gögn benda til að
nýliðun sé í sögulegu lágmarki og að
árgangar frá 2005 séu mjög litlir.
Verði ekki breyting þar á má búast
við áframhaldandi minnkun stofns-
ins. Jónas P. Jónasson, fiskifræðing-
ur, segir að mat á fjölda humarlirfa
hafi verið heldur hærra 2019 en 2018.
Af þeim megi þó ekki draga of miklar
ályktanir þar sem mælingar á lirfum
séu aðeins til fyrir þessi tvö ár.
Meðalþyngd humars var mjög há í
fyrra og skýrist að mestu af lítilli ný-
liðun og þar af leiðandi er hlutdeild
eldri humars há.
Takmarkanir á svæðum
Til að minnka álag á humarslóð
ráðleggur Hafrannsóknastofnun að
veiðar með fiskibotnvörpu verði
áfram bannaðar á afmörkuðum
svæðum í Breiðamerkurdjúpi,
Hornafjarðardjúpi og Lónsdjúpi.
Stofnstærð humars í stofnmæl-
ingu 2019 lækkaði um 20% frá árinu
2016. Á sama tíma hefur veiðihlutfall
minnkað úr 1.9% í 0.4%. Þéttleiki
humarholna við Ísland mælist með
því lægsta sem þekkist meðal þeirra
humarstofna sem ICES veitir ráð-
gjöf um. aij@mbl.is
Humarveiðarnar
áfram í lágmarki
 Áframhaldandi minnkun stofnsins að
óbreyttu  Nýliðun í sögulegu lágmarki
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Vinnsla Humarinn flokkaður hjá Ramma hf. í Þorlákshöfn.
Erla María Markúsdóttir
Sigurður Bogi Sævarsson
Kristján Þór Júlíusson, sjávarút-
vegs- og landbúnaðarráðherra, ítrek-
aði á fundi stjórnskipunar- og eftir-
litsnefndar Alþingis í gær að hann
ætti engra sérstakra hagsmuna að
gæta gagnvart Samherja. Tilefni
fundarins var athugun nefndarinnar
á hæfi Kristjáns Þórs í ljósi stöðu
hans gagnvart Samherja, en fyrir-
tækið og starfsmenn þess eru sem
kunnugt er sökuð um að hafa haft
rangt við í viðskiptum sínum í Nami-
bíu.
Erfitt að greina á milli
Þingnefndin óskaði þess við at-
vinnuvega- og nýsköpunarráðuneyt-
ið nýlega að fá upplýsingar um hvort
starfsmenn þess væru hæfir að fara
með stjórnvaldsúrskurði sem tengj-
ast Samherja. Ráðherrann telur svo
vera.
Tengsl sín við Samherja segir
Kristján þau að hann hafi í áratugi
þekkt einn aðaleiganda fyrirtækisins
og Þorstein Má Baldvinsson for-
stjóra þess til skamms tíma. „Það var
mitt mat að þau tengsl yllu ekki van-
hæfi mínu í málum sem vörðuðu ekki
mikilsverða hagsmuni,“ sagði Krist-
ján Þór sem 1996-1998 var stjórnar-
formaður Samherja. Hann kveðst
þó, eftir að fjölmiðlar greindu frá við-
skiptum Samherja í Namibíu, hafa
sagt sig sem ráðherra frá málum er
lúta að Samherja í því skyni að auka
traust almennings á ráðuneyti sínu.
Á nefndarfundinum í gær spurðu
alþingismenn Kristján Þór út í sam-
tal hans við Þorstein Má Baldvinsson
þar sem ráðherrann spurði forstjór-
ann hvernig Samherji ætlaði að
bregðast við málinu. Um þetta sagði
ráðherrann að erfitt gæti verið að
greina á milli þess hvort vinir væru
að tala saman eða ráðherra við for-
svarsmann fyrirtækis. Eftir að
Namibíumálið kom upp hefði sér þó
fundist nauðsynlegt að koma sjónar-
miðum á framfæri vegna orðspors ís-
lensks sjávarútvegs.
Ágreiningur kristallast
Þórhildur Sunna Ævarsdóttir,
þingmaður Pírata og formaður
stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar,
segir fundinn í gær hafa verið upp-
lýsandi. Hann hafi sömuleiðis „krist-
allað allan ágreining“ milli sín og
sjávarútvegsráðherra. „Mér fannst
ánægjulegt að heyra að hann vildi
halda áfram þessu samtali við nefnd-
ina,“ sagði Þórhildur Sunna. Hún
ætlar að óska eftir frekari upplýsing-
um frá ráðuneyti, sem svör Kristjáns
Þórs kalla á.
Segist ekki vanhæfur
 Sjávarútvegsráðherra sat fyrir svörum um Samherjamálið
hjá þingnefnd í gær  Óskað verður frekari upplýsinga
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Fundur Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegsráðherra fyrir þingnefnd í gær. Fremst situr Kristján Þór Skarphéð-
insson ráðuneytisstjóri og til hægri þingmennirnir Óli Björn Kárason, Brynjar Níelsson og Þorsteinn Sæmundsson.