Náttúruvernd - 01.06.1932, Page 4

í
vættirnar eru því líka landsverðir, og bægja ásælni og
yfirdrottnun erlends valds frá þjóðinni.
Hinsvegar tákna óvættir — meinvættir eða illvættir
eins og þær eru kallaðar — ránhyggju; gróðurníðslu,
drápgirni og veiðigræðgi landsmanna. Á tímabili 17.
aldar stóð vald þeirra í blóma. Þá voru engin hlunnindi
landsins vernduð eða ræktuð, en rántekjan var í algleym-
ingi. Og enn í dag eiga illvættirnar ítök í huga sumra
manna — þeirra, sem ekkert tækifæri láta ónotað til að
fjandskapast við þá menn, sem starfa í anda hinna góðu
vætta landsins.
Vafalaust hefir trú fornmanna á hollvættir ráðið
miklu um val á allsherjar þingstað íslendinga. Hæðir og
fjöll voru bústaðir vættanna. Fjallhnjúkaraðirnir um-
hverfis Þingvelli voru tilvalin heimili þeirra. Örnefnin á
þessum slóðum er líka áberandi sönnun þess. Nöfn á
fjöllum, sem kennd eru við vættir, má nefna Ármann,
Skefil, Hrafn, Hlaðgerði, Hengil og Kálf. Ármann var
verndarvættur Þingvallasveitar, og var gott á hann að
heita. Hann átti í höggi við óvættir, er áttu heima í ná-
grenni sveitarinnar og lengra í burtu, og bar ávalt sigur úr
býtum í þeim viðskiptum. Hér er í raun og veru stríð milli
ránhyggju og gróðurræktar; annað miðar að því að rífa
niður og spilia náttúrugróðrinum en hitt að byggja hann
upp og halda honum við. Hefir oltið á ýmsu með úrslitin.
Góðvættir hafa ekki ætíð borið hærra hlut. Illar vættir
fengu því áorkað, að Alþingi hrökklaðist burtu frá sínu
eigin heimili á Þingvöllum. Og þær gerðu skóginum þau
skil, að það tekur marga mannsaldra að rétta hann við
aftur. Þar sem skógurinn var upprættur, hvarf jafnframt
annar gróður, sem óx í skjóli hans. En þegar hann hvarf