Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Síða 22

meö búfjáráburð á matjurtir. Á árunum 1900 - 1947 voru gerðar 11 tilraunir með
búfjáráburð og annan lífrænan áburð á kartöflur og gulrófur, eftir það hafa verið
gerðar 2 slíkar tílraunir. Áhugi á nýtingu búfjáráburðar í garða hefur dofnað, m.a.
vegna þess að vitað er að ýmsir sjúkdómar geta borist með búfjáráburði í menn.
í upphafi aldarinnar var fyrst verið að reyna að rækta grænfóður á
tilraunastövunum. Á árunum 1904 - 1911 voru gerðar um 8 tilraunir með
búfjáráburð á hafra. Síðar, þegar bændur hófu grænfóðurrækt notuðu margir
búfjáráburð í flögin. Leiðbeiningar um áburð á hafra voru byggðar á þessum
tilraunum. Síðar drógu bændur úr notkun búfjáráburðar á grænfóður, m.a.vegna
þess hve mikið var af arfafræjum í honum.
Á árunum 1928 - 1932 og síðan aftur 1938 voru gerðar tilraunir með
búfjáráburð á korn á Sámsstöðum.
Samanburður á búfiáráburði og tilbúnum áburði.
Þegar skipulegar jarðræktartiiraunir hófust í landinu fóru menn fljótlega að
reyna tilbúinn áburð, sem barst fyrst til landsins árið 1898. Búfjáráburður hefur
verið borinn saman við tilbúinn áburð á túnum í um það bil 40 tilraunum, sem
staðið hafa yfir í mismörg ár. Árið 1909 var fyrst gerð tilraun af þessu tagi og
hafa þær staðið óslitið til þessa dags. Hugmyndirnar með tilraununum hafa þó
breyst með árunum. Flestar tilraunirnar voru gerðar með kúasaur, kúaþvag eða
kúamykju en sumar voru geröar með sauðatað eða jafnvel hrossatað. Fyrr á
öldinni höfðu menn takmarkaða möguleika á því að efnagreina búfjáráburð. Þess
vegna fjölluðu tilraunirnar um það hve mikið af tilbúnum áburði þyrfti til að gefa
sömu uppskeru og ákveðið magn af búfjáráburði.
Á síðari áratugum hefur verið reynt að mæla nýtingu köfnunarefnis í
búfjáráburði. Niðurstöður hafa verið mismunandi eins og eðlilegt er um tilraunir
sem gerðar eru við mismunandi aðstæður. En á grundvelli þessara tilrauna hafa
verið gefnar út leiðbeiningar um áburðargildi búfjáráburðar. Vegna þess hve
áburðargildi búfjáráburðar er misjafnt verður seint unnt að gefa upp í handbókum
tölur sem eru nægjanlega nákvæmar fyrir notendur. Þess vegna eru Svíar farnir
að tala um að heíja þjónustu efnagreiningar á búfjáráburði fyrir bændur.
Áhrif mismunandi skammta af búfjáráburði á uppskeru.
í tilraunum með samanburð á tilbúnum áburði og búfjáráburði á tún hafa
oft verið mæld áhrif misstóra skammta af búfjáráburði. Fyrsta tilraunin þeirrar
gerðar hófst í Reykjavík 1925 og í fyrra (1991) var enn verið að gera slík tilraun
á Hvanneyri. Niðurstöðurnar hafa verið notaðar til að reyna að meta hve mikið
16