Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Side 52

Tabell 4. Verknad av husdyrgjadsel spreidd i áker og pá eng om váren og tidleg om sommaren.
Tala er gitt i kg næringsstoff i mineralgjodsel som eitt tonn husdyrgjodsel kan erstatte (Uhlen
1992).
Spreietid/spreiemáte N P K
Várspreidd, nedmoida i áker:
1 tonn fast storfegjodsel 1.5 1,2 4,0
1 tonn urin storfe 5,0 0 7,0
1 tonn blautgjodsel storfe 2,5 0,8 3,5
1 tonn gylle storfe 2,0 0,4 2,0
1 tonn blautgjodsel gris 3,0 1,5 2,0
1 tonn saue- og geitgjodsel 3,0 2500
Spreidd pá eng, om váren og tidleg sommar:
1 tonn faststorfegjodsel 1.0 1,2 4,0
1 tonn urin storfe 4,0 0 7,0
1 tonn blautgjodsel storfe 2,0 0,8 3,5
1 tonn gylle storfe 1,5 0,4 2,0
1 tonn blautgjodsel gris 2,5 1,5 2,0
1 tonn saue- og geitgjadsel 2,5 2500
Bruk av husdyrgjadsel i praksis, problem og avgrensingar
Det er mange ársaker til at tilrádingane om bruk av husdyrgjodsel ofte ikkje
vert folgt i praksis. Som nemnt tidlegare tilsvarer ársproduksjonen av husdyrgjodsel
15-20 tonn pr. hektar jordbruksareal i Noreg. Men ein stor del av husdyrhaldet
erkonsentrert til kystomráda pá Vestlandet, i MidtNoreg og iNord-Noreg, og pá
Austlandet er det mange husdyrlause gardar med einsidig komproduksjon. Det vil
seie at produksjonen av husdyrgjodsel pá mange gardar er langt storre enn det
som er tilrádeleg á spreie pr. arealeining. I tillegg kan ein storre eller mindre del
av arealet vera ueigna som spreieareal pá gmnn av jordarts og terreng tilhove.
Eit annaproblem er at mange gardsbmk er avhengig av mykje leigejord, og av-
standane frá fjoset til denne jorda kan vera sá stor at slik jord ikkje vert nytta
som spreieareal.
Forsoksresultat syner at spreiing av husdyrgjodsel om váren etter vekststart
gir best utnytting av næringsstoffa. Men i praksis vert noko av gjodsla framleis
koyrt ut om hausten, eller alt for tidleg om váren. Ársaka er at mange gardar
ikkje har stort nok gjodsellager, eller at spreiinga av husdyrgjodsel vert gjort til
ulike tider for á sleppe store arbeidstoppar.
Utnyttinga av næringsstoffa i husdyrgjodsla er jamtover fordárleg i praksis.
Det har delvis samanheng med at det vert nytta for store mengder og til feil
tidspunkt. Av andre ársaker kanein nemne at mange gardar har spreieutstyr som
ikkje kan fordele gjodsla jamt nok i onskjelege mengder. Ein særs stor del
avgjodsla vert koyrt ut med tankvogn, og det kan fore til storekoyreskader i
46