Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Síða 88

verkefnum jafnvel samvinnuverkefnum milli landa eins og innan Norðurlandanna.
Hér í þessu samhengi er ekki svigrúm til að fjalla um nema fáein atriði. Reynt
verður að rekja í stuttu máli hver tækniþróunin hefur verið á þessu sviði hér á
landi í sauðfjár- og mjólkurframleiðslunni. Einnig hvaða áhersluatriði hafa verið
efst á baugi í þessari umræðu og hvaða úrlausnum hefur verið og er beitt.
Meðhöndlun búfjáráburðar í gripahúsum
Fjárhús
Áður fyrr voru nær öll Qárhús með taðgóifi og enn er byggt nokkuð af
slíkum húsum. Ástæðan er einfaldlega sú að stofnkostnaðurinnn er aðeins um
60% af kostnaði við rimlahús með taðgeymslu. Aðalvandinn við notkun taðhús-
anna er að halda þeim nægilega þurrum. Athuganir (Grétar Einarsson, 1980)
hafa sýnt að til að taðgólfið sporist ekki upp má þurrefnisinnihald þess ekki vera
minna en 30-32%. Við votheysfóörun er því nær útilokað að halda því nægilega
þurru. Við þurrheysfóðrun hefur aftur á móti komið fram í tilraunum (Grétar
Einarsson, 1980) að takist að halda loftrakanum undir 85% að jafnaði haldast
húsin nægilega þurr. í þessum tilraunum hefur einnig komið fram að nái tað-
gólfin að blotna upp getur það haft í för meö sér allt að 50% verðfall á ullinni
miðað við rimlagólf en um 12% haldist þau sæmilega þurr.
Til að komast hjá bleytu í húsunum fóru menn þegar fyrir síðustu aldamót
að nota timburrimla í Qárhús einkum á þeim svæðum þar sem fjörubeit var
stunduð. Eftir því sem fjárhúsin stækka og innistaðan lengist fjölgar grindahús-
unum. Upp úr 1950 fer Teiknistofa landbúnaðarins að senda frá sér teikningar
með grindagólfum og með um 1 meters djúpum áburðargevmslum. Á sjötta
áratugnum er síðan farið að reisa vélgenga áburðarkjallara undir fjárhúsunum.
Timburrimlagólfin voru með ýmsu móti í upphafi en þróuðust yfir í 100 mm
breiða rimla með 19-20 mm rifubili. Ending gólfanna reyndist mjög misjöfn eða
frá 4-5 árum í allt að 15 ár einkum háð timburgæðum. Um 1978 er farið að
reyna málmristar með tígullaga götum. Þær hafa góða endingu og gólfin haldast
mun þurrari. Það leiðir til betri flokkunar á ullinni auk þess sem klaufaslitið er
nokkuð hæfilegt (Grétar Einarsson 1982). Þetta gólfefni hefur reynst vel á
sauðburði og gólfeiningarnar er tiltölulega léttar. Má segja að þessar tvær
gólfgerðir séu nú allsráðandi í fjárhúsum hér á landi. Eftir því sem gólfrimlahúsin
þróuðust fóru menn að velta fyrir sér ýmsum útfærslum þeirra. Ein þeirra voru
skurðflórahúsin sem Guðmundur Jóhannesson ráðsmaður á Hvanneyri átti hug-
myndina að (Jón Ólafur Guðmundsson 1977) og gerði tilraunir með. í þeim var
aðeins miðhluti króarinnar með rimlum og undir þeim djúpur flór sem átti að
82