Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Qupperneq 91

Hér á landi hafa geymslur fyrir búfjáráburð þróast nær einvörðungu á þann
veg að rými er myndað undir húsunum. Þetta er nokkuð ólíkt þeirri þróun sem
að á sér stað víða erlendis þar sem oftast eru byggðir sérstakir tankar eða geymsl-
ur fyrir utan gripahúsin. Skýringanna er fyrst og fremst að leita í því að hér eru
sökklar húsanna háir (djúpir) þannig að um leið og búið er að uppfylla reglu-
gerðarákvæði í því tilliti er komið verulegt rými undir gripahúsin. Þeir hag-
kvæmnisútreikningar sem gerðir hafa verið í þessum efnum sýna að ódýrustu
geymslumar fást með þessum hætti.
Þegar að taka á afstöðu til þess hvaða tæki henti til losunar á geymslunum
hefur þvkkt búfiáráburðarins afgerandi þýðingu um hvaða tækjabúnaður hentar.
Ef áburðinn er ekkert þynntur, það er að segja þurrefnisinnihald hans er á bilinu
15-25% eru það einvörðungu ámoksturstækin sem henía til að losa geymslumar.
Ámoksturstæki á dráttarvél er sú tækni sem mest hefur verið notuð á undan-
förnum áratugum. Ná má prýðilegum afköstum með þessari tækni og hafa vinnu-
mælingar sýnt að afköstin eru oft á bilinu 3 tii 8 mín á tonn við losun úr húsun-
um (Ólafur Guðmundsson 1972). Vandkvæðin við notkun ámoksturstækja eru
fyrst og fremst þau að oft er erfitt að koma dráttarvél við. í fjárhúsum með
grunnum kjöllurum þarft að lyfta upp gólfunum til að geta athafnað sig og í
skurðflórahúsunum þarf einnig að lyfta upp grindum og aka á skurðbökkunum
(Jón Ólafur Guðmundsson, 1977). Þar sem um fasta gólfgerð er að ræða þarft
rýmiö undir gólfplötu að vera það mikið að hægt sé að komast um með dráttar-
vélarnar.
Þegar saur og þvag fara saman t.d. í fjóskjöllurum veröur mykjan oft mjög
þunn og það hefur vandamál í för með sér við notkun ámoksturstækja vegna þess
hve mykjan tollir illa í skúffunni og nýting tækjanna verður þar af leiðandi mjög
lítil. Ein af þeim leiðum sem menn hafa reynt við þær aðstæður, er að nota
sjáifrennsli. það er að nota hæðarmun á landi á þann veg að koma megi flutn-
ingatæki undir haughúsendann og fá sjálfrennsli út úr haughúsinu Ólafur Guð-
mundsson, 1973). Þetta hefur í mörgum tilvikum gefist þokkalega ef þess er gætt
að fylgja grunnreglum vegna rennslis mykjunnar. Þessi aðferð hefur í mörgum
tilvikum gefist þokkalega en þó hafa komið upp vandamál af og til sérstaklega í
þá veru hve illa húsin tæmast. Einnig hafa verið nokkur vandkvæði að búa
rennslislokur vel úr garði þannig að hægt sé að vinna með þær við misjafnar
veöuraðstæður.
Þá hafa verið reyndar ýmsar gerðir að mvkiusniglum og sammerkt með
þeirri tækni er að þetta er frekar einföld tækni, nokkuð afkastamikil og yfirleitt
þokkalegt að koma henni við í húsunum (Ólafur Guðmundsson, 1972). Vanda-
85