Rit Búvísindadeildar - 01.07.1992, Qupperneq 92

málin eru hinsvegar samfara því að það er ekkert hægt að hræra upp í mykjunni
og aðferðin byggir alfarið á því að mykjan renni að sniglunum. Af þessum
ástæðum hafa komiö svipuð vandamál eins og með sjálfrennslið að það eru engir
möguleikar að hræra upp í mykjunni. Þá hafa við þessar sömu aðstæður verið
notaðar haugsugur og þær eru enn notaðar í töluverðum mæli. Þær eru iátnar
vinna þannig að loftbarka frá dælunni er stungið í mykjuhauginn og þannig reynt
að hræra upp til að fá sem jafnastan massa í haughúsin. Þetta hefur að jafnaði
reynst mjög vinnufrek aðferð og ekki alltaf tekist sem skyldi með að ná nægilegri
blöndun til að tæma haughúsin. Afleiðingarnar hafa oftar en ekki orðið þær að
með tímanum sest tii í haughúsunum og menn ienda í þrengingum með að losa
haughúsin svo viðunandi sé.
Haugsugurnar eru hins vegar nokkuð afkastamikii og alhliða tæki þar sem
sambyggt er í sömu einingu áfylling og losun á flutningatæki. Þá má nefna á
síðustu árum hefur komið til dæiutækni sem kallaðar hafa verið snekkjudæiur.
Einkenni á þeim dælum eru að þær eru fremur háþrýstar og geta einnig myndað
verulegt sog og að því leyti gefa þær möguleika á blöndun í húsunum. Vanda-
málin eru hins vegar þau að það verður að fara með mykjubarkana um svæðið
og brjóta niður mykjumassann eða taðmassann. Þetta reynast yfirleitt nokkuð
vinnufrekt og fremur sóðaleg vinnubrögð þótt hægt sé að ná þokkalegum afköst-
um. Kosturinn við þessa tækni er hinsvegar sá að það má koma henni við svo að
segja hvar sem er þó að ekki hafi verið gert ráð fyrir því í upphafi við gerð
haughúsanna.
Sú tækni sem reynst hefur afkastamest viö blöndun mykjunnar í haughúsum
eru mvkjudælurnar. Mykjudælur komu hér fyrst á markaðinn um 1970 en náðu
ekki sérstakri útbreiðslu fyrr en farið var að byggja þar til gerða dælubrunna á
haughúsin. Dælur þessar eru yfirleitt miðflóttaaflsdælur sem drífa má ýmis beint
frá dráttarvél eða með rafmótor. Algengast er hér á landi að nota dráttarvél til
að knýja dælumar og eru oft tengdar dráttarvélinni á þann hátt að lyfta megi
þeim upp úr dælubrunnum með dráttarvélinni. Til að dælumar nái að vinna með
áburðinn má þykkt hans ekki vera meiri en sem svarar 11-12% þurrefni. Æski-
legt er að þurrefnismagnið sé ekki meira en 8-8,5% því að það em einnig efri
mörk þess,sem algengustu dæludreifarar á markaði hér á landi ráða við. Til að
þynna áburðinn að þessum mörkum þarf að hræra saman við hann auk þvagsins
5-6 tonnum á hvern fullorðinn grip í fjósi. Við dælingu á sauðataði lætur nærri
að það þurfti um 350 i á hvern rúmmeter sauðataðs (Gréar Einarsson og Eiríkur
Loftsson, 1988).
86