Íslenskar landbúnaðarrannsóknir - 01.03.1980, Blaðsíða 45

GRÓÐURBREYTINGAR í ÞJÓRSÁRDAL 43
unnar þar á eftir, en hún fer vaxandi eftir
því, sem ofar dregur, eins og 1960.
3.4. Samanburður gróðurfars 1960 og 1977.
Breytingar á gróðri frá 1960 til 1977
hafa orðið mjög miklar. Gróður í heild
hefur aukist, en aftur á móti er tiltölulega
meira af gisnum gróðri 1977 en 1960.
Munurinn er mjög mikill á þessu tíma-
bili fyrir neðan 200 m, en þar koma til
hinar miklu nýgræður á flatlendinu. Fyrir
ofan 200 m er gróðuraukning minni, en þó
hefur hún orðið nokkur þrátt fyrir töluvert
jarðrask.
Flatarmál gróðurlenda í Pjórsárdal
1960 og 1977 er sýnt á 3. mynd, en hér á
eftir verður getið helstu gróðurbreytinga.
Land með gróðri fyrir neðan 200 m hæð
hefur aukist úr 431 ha. í 1776 ha., þ. e. nær
fjórfaldast, en sé umreiknað í algróið land,
er um tvöföldun að ræða, úr 403 ha. í 807
ha. Astæður þessa eru bæði mikil aukning
nýgræðna, þ. e. a. s. sjálfgræðsla lands og
ræktun.
Ofan 200 m hefur land með gróðri
aukist úr 1449 í 1908 ha., og sé miðað við
umreikning í algróið land, hefur það
aukist úr 1011 ha. í 1282 ha.
Mosaþemba hefur rýrnað mest allra
gróðurlenda bæði ofan og neðan við 200
m. Orsakirnar eru án efa bæði skemmdir
af völdum öskufalls og að annar gróður
hefur vaxið inn í mosaþembuna (2. mynd
og 2. tafla).
Kvistlendi var lítið fyrir, en hefur aukist
nokkuð.
Skóglendi er óbreytt að heita má.
Sef og starmóar hafa aukist gífurlega að
flatarmáli, einkum ofan við 200 m. Með
samanburði á kortunum 1960 og 1977
sést, að víða hefur mosaþemban breytst í
þetta gróðurlendi.
Uppgræðsla á vegum Landsvirkjunar í Þjórsárdal
hefur verið mun meiri en sem nemur gróðureyðingu
af völdum mannvirkjagerðar.
Seeding and cultivation of grasses in P. has been cons-
iderably more extensive areally than the disruption caused by
construction activities.
Valllendi hefur aukist lítillega.
Snjódteld var á einum stað, uppi á
Skeljafelli 1960, en þar var annar gróður
1977. I Pjórsárdal er ekki svo mjög
snjóþungt, að þar sé að vænta snjódælda-
gróðurs.
Nýgræður hafa aukist gífurlega á lág-
lendi. Pær eru 23 ha. 1960, en 1250 ha.
1977. Sé miðað við algróið land, aukast
nýgræður úr 20 ha. í 332 ha. Pessi mikla
aukning er að sjálfsögðu afleiðing friðun-
arinnar, en einnig Heklugossins 1970. Þá
féll svartur basaltvikur yfir ljósa lípar-
ítvikurinn í Pjórsárdal. Basaltvikur er
frjósamari en líparítvikur vegna þess, hve
kalí fellur auðveldlega út úr honum (SiG-
URÐUR Pórarinsson, 1976). Svooghitnar
dökki vikurinn meira en hinn ljósi, og lík-
legt er, að rotnun þess gróðurs, er varð
undir nýja vikrinum, hafi orðið örari en
ella af þessari sömu ástæðu. Er því mjög