Læknablaðið - apr. 2020, Blaðsíða 29

LÆKNAblaðið 2020/106 197

Reynir Arngrímsson
formaður
FAL
Guðrún Ása Björnsdóttir
Ýmir Óskarsson
FÍH
Salóme Ásta Arnardóttir
Jörundur Kristinsson

FSL
María I. Gunnbjörnsdóttir
Gunnar Mýrdal

LR
Þórarinn Guðnason
Alma Gunnarsdóttir
Stjórn
Læknafélags
Íslands
Ú R P E N N A S T J Ó R N A R M A N N A L Í
Í pistlunum Úr penna
stjórnarmanna LÍ birta
þeir eigin skoðanir en ekki
félagsins.
LÆKNAFÉLAG ÍSLANDS - MAIN LOGO + 100 YEARS ANNIVERSARY LOGO
98% ánægja
Nýverið gerði Læknafélag Reykjavíkur þjónustu-
könnun á fjórum sérfræðilæknastöðvum í Reykja-
vík og birtust niðurstöðurnar í síðasta hefti Lækna-
blaðsins. Könnunin stóð yfir í 16 virka daga og var
þátttaka sjúklinganna afar góð. Að meðaltali tóku
55% þeirra sem þáðu þjónustu þessa daga þátt og
hæst náði þátttakan á einum degi, 85 prósentum.
Niðurstöðurnar voru afar jákvæðar. Ánægja
sjúklinga með veitta þjónustu var 98% (84% mjög
ánægðir og 14% frekar ánægðir). Aðeins 0,7% voru
mjög eða frekar óánægðir. Þá sögðust 97% myndu
leita aftur til sömu læknastöðvar og aftur til sama
læknis ef á þyrfti að halda í framtíðinni.
Þessi ánægja og traust eru fagnaðarefni. Niður-
stöðurnar endurspegla það að landsmenn kunna
að meta þjónustu sérfræðilækna og að geta valið
sér lækni sem þeir geta hitt aftur ef á þarf að halda.
Gott aðgengi að sérfræðilæknum hefur í langan
tíma verið eitt af aðalsmerkjum íslenskrar heilbrigð-
isþjónustu og greinilegt er að landsmenn leggja
mikla áherslu á að svo verði áfram. Þetta greiða
aðgengi er ein meginástæða þess að Ísland lendir
ávallt í efstu sætum alþjóðlegra kannana sem raða
heilbrigðiskerfum þjóða eftir gæðum og aðgengi.
Landsmenn vilja áfram geta leitað til síns sérfræði-
læknis á stofu og að læknarnir reki þessar stofur.
Kannanir sýna að enginn vilji er meðal þjóðarinnar
til að breyta því.
Þetta góða orðspor sem fer af starfsemi sér-
fræðilækna á eigin stofum kemur ekki á óvart.
Þeir hitta um 280.000 Íslendinga á ári og þekking
landsmanna á þjónustunni er því víðfeðm. Yfir
500.000 komur á ári til sérfræðilækna á stofu segir
sína sögu og er til dæmis meira en samanlagðar
árlegar heimsóknir á göngudeild Landspítala og á
Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins.
En það er fleira sem sjúklingarnir kunna að
meta. Biðtími inni á sérfræðilæknastöðvunum var
mjög ásættanlegur. Helmingur sjúklinganna beið
ekkert og 82% biðu í minna en 10 mínútur. Þetta er
gæðavísir sem bendir til að þjónustan sé ekki bara
vönduð heldur einnig vel skipulögð. Það bendir til
góðra stjórnunarhátta í stofurekstrinum.
Þá kom fram að 33% sjúklinganna voru að hitta
viðkomandi lækni í fyrsta sinn. Hér fékkst því
leiðrétt sú rangfærsla sem stundum heyrist að sér-
fræðilæknar sjái lítið af nýjum sjúklingum. Vonandi
mun sú ranga staðhæfing ekki heyrast framar í um-
ræðunni. Eðlilega er munur á milli sérgreina vegna
eðlis sjúkdóma en hvergi voru nýkomur minna en
10% sjúklinga á hverri lækna stöð. Gæðavísir um
nýliðun sjúklinga er því í góðu lagi á stöðvum sér-
fræðilækna.
Það sem gæti ógnað þessum árangri eru fyrst
og fremst hömlur á nýliðun lækna og skortur á
læknum í ákveðnum sérgreinum. Þar þurfa yfirvöld
að gangast við sinni ábyrgð. Það er umhugsunar-
vert að nú er lífaldur sérfræðilækna á stofu um 60
ár að meðaltali sem bendir til þess að átak þurfi
þegar í stað að gera í nýliðun stofulækna. Embætti
landlæknis hefur einnig staðfest alvar legan skort á
sérfræðilæknum í tveimur sérgreinum, en augljós
skortur er á sérfræðilæknum í fleiri greinum.
Langflestir sjúklingar koma nú þegar til sér-
fræðilækna á tilvísun, eða um 70% þeirra sem
ekki eru að koma í áður ákveðið reglulegt eftirlit.
Af þeim eru 80% með formlega skriflega tilvísun.
Könnunin staðfestir því að nú þegar er til staðar
faglegt tilvísanakerfi til sérfræðilækna. Að setja á
annað tilvísanakerfi tengt greiðsluþátttöku, eins og
foreldrar barna þurfa að lifa við um þessar mundir,
mun aðeins auka kostnað og tvíverknað í heilbrigð-
iskerfinu.
Þjónustukönnunin var tilraunaverkefni sem LR
réðist í til að kanna gæði þjónustunnar en einnig
til að fara eftir tilmælum landlæknis í „Áætlun
um gæðaþróun í heilbrigðiskerfinu 2019-2030“. Vel
mætti stinga upp á að landlæknir setti leiðbeinandi
reglur um aðferðir sem æskilegt væri að beita í
þjónustukönnunum af þessu tagi og legði jafnvel
fram staðlaðar spurningar til að auðvelda saman-
burð milli stofnana, þjónustustöðva og rekstrar-
forma. Þá væri áhugavert að sjá sambærilegar kann-
anir gerðar á göngudeildum Landspítala og ekki
er síður athyglisverður samanburður við nýlega
könnun sem Maskína gerði fyrir Sjúkratryggingar
Íslands á heilsugæslunni. Þá sýnist augljóst að
það ætti að vera markmiðið að traust sjúklinga og
ánægja með þjónustuna verði eins mikil alls staðar
í kerfinu og á einkareknum læknastöðvum.
Í samantekt sýnir þjónustukönnunin sem birtist
í síðasta Læknablaði mikla ánægju með starfsemi
sérfræðilækna á stofu. Allir þjónustuþættir og
gæðavísar sem skoðaðir voru komu mjög vel út.
Það er rétt að þakka landsmönnum það traust sem
sérfræðilæknum og læknastöðvum þeirra var sýnt í
þessari könnun. Þá er það von mín að yfirvöld leggi
eyrun við ákalli sjúklinga sem vilja áfram hafa val
um þjónustuveitanda og gott aðgengi að sínum sér-
fræðilækni á stofu.
Þórarinn Guðnason
hjartalæknir, formaður
Læknafélags Reykjavíkur
thorgudn@landspitali.is