Læknablaðið - apr. 2020, Blaðsíða 40

208 LÆKNAblaðið 2020/106
þarf að skera. Þessi aðferð er ekki fylgi-
kvillalaus en hún er fylgikvillaminnst,“
segir hann en einnig að aðgerðin sé áhrifa-
minnst.
„Því við höfum aðeins ákveðinn fjölda
höggbylgja. Þær verða að nægja til að
brjóta steininn í nægilega smáar agnir til
að þær skolist út.“ Þá þurfi steininum að
skola út sem gerist ekki alltaf.
Þvagleiðaraspeglun sé því algengari hjá
þeim. „Við svæfum sjúklinginn og förum
með speglunaráhald upp þvagrásina, upp
blöðruna, upp þvagleiðarana að steinin-
um. Við setjum leiser-þráð að steininum
og myljum í smátt, svo komum við með
nýrnasteinakörfu sem grípur steininn og
togum hann út.“
Hann segir fylgikvilla tíða og fólk
verkjað. Stent-leggur sé settur frá nýranu í
blöðru, til að tryggja að ekki verði bólgur
eftir aðgerðina og þvagið komist út. Sjúk-
lingar séu verkjaðir, sérstaklega karlar.
Menningarmunurinn milli Evrópu og
Ameríku sé hins vegar slíkur að fólk þar
ytra kjósi þessa aðgerð frekar en aðrar til
að komast fyrr til vinnu.
Hann segir að stundum virki hvor-
ug aðgerðin, séu steinarnir það margir.
„Þvagleiðarinn er ekki nema nokkrir milli-
metrar í þvermál og stundum kemur fólk
með steina sem eru tveir, fjórir sentimetrar
eða þaðan af stærri.“ Þá sé ráðist í aðgerð
þar sem sett sé nál í gegnum skinn og
vöðva, inn í nýrnaþvagvegina. Settur sé
upp vír og gert gat sem sé um 8 millimetr-
ar í þvermál.
„Svo er sett slíður yfir það inn í nýra
og svo eru stórvirkir borar notaðir til að
brjóta grjótið og fiska út.“ Aðgerðin bjóði
upp á fleiri fylgikvilla þar sem stungið sé í
„saklaust líffæri“ sem valdi blæðingu.
„Það er alltaf eitthvert blóðtap og hætta
á að það blæði mikið.“ Líkurnar séu 2-3%
á að gefa þurfi sjúklingnum blóð eftir
aðgerðina. Auk þess sé aukin hætta á sýk-
ingu. Aðgerðin sé þó sú sem evrópsk og
amerísk þvagfæraskurðlæknasamtök mæli
með fyrir svo stóra steina.
Hann segir framfarir í tækni við að ná
steinum þó nokkra. „Lögð er mikil áhersla
á þá þróun en í raun þarf að vekja stjórn-
völd bæði hérlendis og erlendis og þá sem
stjórna rannsóknarsjóðum til vitundar um
forvarnir,“ segir hann.
„Þetta er svakalega algengt, heldur
fólki frá vinnu, veldur sársauka og þján-
ingu en er að stórum hluta fyrirbyggj-
anlegt. Ef við getum rannsakað frekari
inngrip til að koma í veg fyrir þetta ættum
við að gera það.“
Gott að stutt er heim
Hann er ánægður hve stutt er heim.
„Maine er einungis tvo tíma frá Boston.
Þannig að það er auðvelt að keyra til
Boston og fljúga heim,“ segir hann. Álf-
heiður konan hans, sem er hjúkrunar-
fræðingur og varði í febrúar doktorsrit-
gerð sína í lýðheilsu við Háskóla Íslands,
vinni fjarvinnu.
„Ég tel að á endanum sé markmiðið að
koma heim, en það er að sjá hvenær,“ segir
hann. Spurður um áætlanir næstu ára seg-
ir hann að hann brenni fyrir steinunum og
forvörnum gegn þeim.
„Þótt það sé frábært að vera ytra, togar
alltaf að koma heim. Ef tækifæri gefst
er það klárlega eitthvað sem ég myndi
íhuga.“
Mynd/Védís.