Morgunblaðið - 15.08.2020, Blaðsíða 20

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Vísbendingar eru um að viðskipta-
kjör þjóðarinnar hafi gefið eftir að
undanförnu samhliða hækkandi olíu-
verði.
Þetta má lesa úr greiningu Yngva
Harðarsonar, hagfræðings og fram-
kvæmdastjóra
Analytica, sem
gerð var fyrir
Morgunblaðið.
Hækki verð á
innfluttum
vörum og þjón-
ustu umfram
verð á útflutn-
ingi þá rýrna
viðskiptakjörin.
Þau batna hins
vegar þegar
verð á útfluttum
vörum og þjónustu hækkar umfram
innflutning.
Samkvæmt greiningu Yngva hefur
fiskverð sem hlutfall af olíuverði gefið
eftir undanfarið. Sömu sögu er að
segja af álverði. Vegna vægis áls og
fisks í útflutningi notar Yngvi þessar
vörur sem mælikvarða á viðskipta-
kjörin.
Dýrara að sækja aflann
Ef hlutfall olíukostnaðar gagnvart
fiskverði hækkar er orðið dýrara að
kaupa olíu til að sækja aflann. Með
því hefur sá hlutfallslegi kostnaður
aukist og viðskiptakjörin versnað
sem því nemur.
Almennt þýða lakari viðskiptakjör
versnandi ytri skilyrði þjóðarbúsins.
Lakari viðskiptakjör hafa því nei-
kvæð áhrif á þróun kaupmáttar.
Dýrari olía meginskýringin
Verð á olíu hefur hækkað mikið
undanfarinn fjórðung. Tunnan af
Norðursjávarolíu kostaði þannig um
30 dali í byrjun maí en kostar nú um
45 dollara. Það er 50% hækkun.
Yngvi segir þetta meginskýr-
inguna á lækkun fiskverðs og álverðs
sem hlutfall af olíuverði.
Hvað snertir horfurnar á næstu
vikum bendir Yngvi á að horfur hafi
daprast í þjónustuútflutningi. Undir
þann flokk falli ferðaþjónustan en
verð á gistingu og annarri þjónustu
til ferðamanna hafi gefið eftir í kjölfar
kórónuveirufaraldursins. Viðskipta-
kjör í ferðaþjónustu hafa því rýrnað
með hærra olíuverði.
Þá bendir Yngvi á að hækkun olíu-
verðs eigi þátt í hækkun hrávöru-
verðs að undanförnu. En verð á hrá-
vöru hafði gefið eftir í kjölfar
kórónuveirufaraldursins.
Á svipuðum stað og 2007
Eins og sjá má á grafinu hér fyrir
ofan eru viðskiptakjörin nú á svipuð-
um slóðum og á þriðja fjórðungi 2008
og öðrum fjórðungi 2015. Það fer ekki
fjarri því að hið sama megi segja um
raungengið.
Viðskiptakjörin náðu svo hámarki
á öðrum fjórðungi 2017 en það var
síðasta þensluárið í ferðaþjónustunni
áður en niðursveifla vegna falls
WOW air og svo veirunnar hófst.
Spáir bættum viðskiptakjörum
Fjallað er um þróun viðskiptakjara
í síðasta Fjármálastöðugleika sem
kom út í byrjun júlí.
Þar sagði að raungengi miðað við
hlutfallslegt verðlag væri um 10%
lægra í maí en í ársbyrjun sem skýrð-
ist að mestu af 9% lækkun á nafn-
gengi krónunnar.
Áhrifin gengið til baka
„Viðskiptakjör rýrnuðu á fyrsta
ársfjórðungi þessa árs en þróunin
skýrist m.a. af hækkun innflutnings-
verðs vegna gengislækkunar. Hag-
stæð þróun olíu- og sjávarafurða-
verðs hefur aftur á móti dregið úr
rýrnun viðskiptakjara,“ sagði þar
m.a. En sem áður segir hefur olíu-
verðið hækkað og viðskiptakjörin því
rýrnað. Spáði Seðlabankinn því að
veikara gengi og bætt viðskiptakjör á
árinu í heild myndu styðja við útflutn-
ingsgreinarnar. Raungengið hefur
gefið eftir, eins og sjá má á grafinu.
Útlit fyrir að viðskiptakjör
þjóðarinnar séu á niðurleið
 Olíuverðið hefur mikil áhrif á kjörin  Hefur hækkað um 50% frá byrjun maí
Yngvi
Harðarson
120
115
110
105
100
95
250
200
150
100
50
Viðskiptakjör
Álverð/olíuverð
Fiskverð/olíuverð
Raungengi m.v. verðlag
2010=100
Vísitölur viðskiptakjara og verðhlutföll álverðs, fi skverðs og olíuverðs
Frá mars 2000 til júlí 2020
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Viðskiptakjör Álverð/olíuverð, fi skverð/olíuverð og raungengi
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands og Analytica
anna. Hugsunin að baki LTX-315 er
að koma af stað drepi í æxlinu og
samtímis mynda ónæmissvar gegn
æxlinu til að koma í veg fyrir endur-
komu.
Við gerðum ráð fyrir að lyfið gæti
komið á markað fyrir 2030. Með
samstarfinu við Verrica gæti það
gerst töluvert fyrr. Þetta fyrirtæki
hefur fjárhagslega og faglega burði
til að koma lyfinu fyrr á markað en
við hefðum getað og ég hef fulla trú á
að þetta gangi eftir,“ segir Baldur.
Ef verkefnið skili árangri geti
heildargreiðslur orðið hærri.
Lytix hélt kynningu vestanhafs
fyrir bandaríska fjárfesta í fyrra-
haust sem skilaði þessum samningi.
Þá aflaði félagið sem svarar 600
milljónum króna frá hluthöfum í
Noregi í ársbyrjun, skömmu áður en
kórónuveirufaraldurinn breiddist út.
Rannsaka fleiri krabbamein
Að sögn Baldurs mun Lytix halda
áfram klínískum rannsóknum með
LTX-315 fyrir aðrar gerðir krabba-
meins, svo sem sortuæxli og brjósta-
krabbamein, og eru umfangsmiklar
tilraunir áformaðar í Bandaríkjun-
um á næsta ári. Þá muni Lytix halda
áfram þróun annarra lyfjakandídata
sem eru í pípunum. baldura@mbl.is
Norska líftæknifyrirtækið Lytix
Biopharma hefur gert leyfissamning
við bandaríska lyfjaþróunarfyrir-
tækið Verrica Pharmaceuticals um
að þróa og markaðssetja lyfjakandí-
datinn LTX-315 frá Lytix.
Baldur Sveinbjörnsson er einn
stofnenda Lytix Biopharma en hann
hefur helgað starfsferil sinn rann-
sóknum á krabbameini.
Verrica Pharmaceuticals er skráð
á NASDAQ. Að sögn Baldurs hyggst
Verrica þróa lyfið frekar til notkunar
gegn tveimur gerðum húðkrabba-
meins; grunnfrumukrabbameini og
flöguþekjukrabbameini.
Fær áfangagreiðslur
„Fyrir vikið fær Lytix greiðslur
við undiritun samnings, ásamt
áfangagreiðslum og öðrum þóknun-
um eftir markaðssetningu upp á
rúmlega 110 milljónir dala,“ segir
Baldur en fjárhæðin samsvarar um
15 milljörðum króna.
„Þessar gerðir húðkrabbameins
eru mjög algengar og batahorfur eru
yfirleitt góðar, þótt dæmi séu um að
þau dragi menn til dauða. Þau eru
meðhöndluð með einfaldri skurðað-
gerð sem er þó oft sársaukafull og
skilur eftir sig ör. Að auki upplifa
margir sjúklingar endurkomu æxl-
Fá 15 milljarða
fyrir lyfjaþróun
 Lytix semur um krabbameinslyf
20 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. ÁGÚST 2020
15. ágúst 2020
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 135.95
Sterlingspund 178.14
Kanadadalur 102.79
Dönsk króna 21.63
Norsk króna 15.3
Sænsk króna 15.681
Svissn. franki 149.44
Japanskt jen 1.2729
SDR 191.86
Evra 161.07
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 189.9073
Hrávöruverð
Gull 1931.0 ($/únsa)
Ál 1754.0 ($/tonn) LME
Hráolía 45.32 ($/fatið) Brent
● Hagnaður Landsnets hf. á fyrstu sex
mánuðum ársins nam 13,3 milljónum
dollara, jafnvirði ríflega 1,8 milljarða
króna og lækkaði um 6,5 milljónir
dollara frá fyrra ári og jafngildir það
tæplega 33% samdrætti milli ára.
Rektrarhagnaður fyrir fjármagnsliði
dróst saman um 7,9 milljónir dollara og
nam 22 milljónum dollara.
Guðlaug Sigurðardóttir, fram-
kvæmdastjóri fjármála hjá fyrirtækinu,
segir að krefjandi mánuðir séu að baki
þar sem óveður hafi sett svip á starf-
semina og að þá hafi kórónuveiran
bæði haft áhrif á fyrirtækið og við-
skiptavini þess. „Við höfum lagt áherslu
á að halda verkefnunum okkar gang-
andi á sama tíma og við lögðum áherslu
á að tryggja öryggi og heilsu starfs-
fólksins. Í þessum aðstæðum hefur
framkvæmdum miðað vel áfram og það
stefnir í að árið verði eitt af stærstu
framkvæmdaárum Landsnets.“
Heildareignir Landsnets námu
880,6 milljónum dollara, jafnvirði 122
milljarða króna, í lok júní og höfðu auk-
ist um tæpa 4 milljarða frá ármótum.
Eiginfjárhlutfall í lok tímabilsins var
44,8%, samanborið við 45,9% í lok árs
2019. Eigið fé nam 394,4 milljónum,
jafnvirði 54,6 milljarða og jókst um jafn-
virði ríflega 400 milljóna á mánuðunum
sex.
Hagnaður Landsnets
lækkar um þriðjung
STUTT
Þverholti 5 • Mosfellsbæ • Sími 898 1744 • myndo.is
Við búum til
minningar myndó.is
ljósmyndastofa
FERMINGAR
MYNDIR
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Bjóðum MESTA úrval
á Íslandi af smáum
og stórum vogum
● Heimavellir töpuðu 475,8 milljónum
króna á fyrri árshelmingi. Félagið hagn-
aðist um 2,8 milljónir yfir sama tímabil í
fyrra. Þetta kemur fram í uppgjöri fé-
lagsins sem enn er unnið að frágangi á.
Kannaður árshlutareikningur verður
birtur 20. ágúst næstkomandi.
Samkvæmt tilkynningu frá félaginu
voru rekstrartekjur 1.564 milljónir á
fyrstu sex mánuðum ársins, saman-
borið við 1.749 milljónir á fyrra ári.
Matsbreyting er nú neikvæð um 515
milljónir og er að mestu til komin vegna
aukinnar vannýtingar húsnæðis og
hærri ávöxtunarkröfu eigin fjár við mat
á virði eigna.
Bókfært virði fjárfestingareigna
Heimavalla var 48,2 milljarðar í lok júní.
Eiginfjárhlutfallið stóð á sama tíma í
37,5%.
Heimavellir tapa 475,8 milljónum á hálfu ári