Morgunblaðið - 15.08.2020, Blaðsíða 30

Morgunblaðið - 15.08.2020, Blaðsíða 30
30 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. ÁGÚST 2020 ✝ ÞorgerðurHrönn Þor- valdsdóttir fæddist í Hafnarfirði 9. maí 1968. Hún lést á líknardeild Landspítalans í Kópavogi 25. júlí 2020. Foreldrar hennar eru Guð- rún Bjarnadóttir, kennari, frá Hafn- arfirði, f. 30. jan- úar 1939, og Þorvaldur G. Jóns- son, bóndi og bókavörður, frá Innra-Hólmi, f. 30. júlí 1940, d. 12. maí 2010. Systur Þorgerðar eru: 1) Ás- gerður Unnur, f. 24. desember 1969, gift David Nicholson. Þau eiga tvö börn, Lilju Solveigu og Axel Valda. 2) Valgerður Erna, skóla og lauk stúdentsprófi við Menntaskólann á Akureyri 1988. Hún lauk BA-gráðu í sagn- fræði frá Háskóla Íslands 1995, MA-prófi í kynjafræðum og fem- ínískum kenningum frá The New School of Social Research í New York 1998 og doktorsprófi í kynjafræðum frá Háskóla Ís- lands 2012. Doktorsritgerð hennar fjallaði um útvíkkun jafnréttishugtaksins og þróun jafnréttisstarfs. Þorgerður gekk til liðs við ReykjavíkurAkademíuna árið 1999 og vann að fjölbreyttum rannsóknarverkefnum, ein og í samstarfi við aðra. Bókin Krull- að og klippt. Aldarsaga háriðna á Íslandi sem þær Bára Bald- ursdóttir skrifuðu kom út 2018. Undanfarin ár vann Þorgerður ásamt öðrum að ritun á bókinni Konur sem kjósa. Aldarsaga í tilefni af 100 ára kosningarétt- arafmæli íslenskra kvenna. Útför Þorgerðar fór fram í kyrrþey 8. ágúst 2020 frá Þing- eyrarkirkju. f. 27. október 1973, gift Marinó Melsteð. Eftirlifandi eig- inmaður Þorgerðar er Ágúst Ásgeirs- son, framhaldsskóla- kennari, f. 29. sept- ember 1964. Sonur hans er Ingimundur, f. 22. júní 1995. Vorið 1973 fluttu foreldrar Þorgerðar með dætur sínar frá Hafnarfirði að Guðrúnarstöðum í Vatnsdal. Þorgerður ólst þar upp við almenn sveitastörf, hún hafði gaman af kindum og var fjárglögg. Á seinni árum hafði hún mikinn áhuga á kart- öflurækt og ræktaði ótal af- brigði. Þorgerður gekk í Húnavalla- Á vormánuðum 1987 vitnar Þorgerður í dagbók sinni í Krist- ján Kristjánsson, heimspeking og kennara sinn í þriðja bekk í MA: „Fullkomnun felst ekki í því endilega að gera einhverja frá- bæra hluti heldur að gera hvers- dagslega hluti frábærlega vel.“ Og þá ritar Þorgerður: „Eitt af því besta sem ég gæti hugsað mér í lífinu væri ef hægt væri að segja þessi orð um líf mitt.“ Til- vitnunin var einnig á korktöflu í gamla herberginu hennar á Guð- rúnarstöðum í Vatnsdal þegar ég kom þar fyrst 2001 og þar er hún enn. Auðvitað er ekki unnt að gera hversdagslega hluti frábær- lega vel öllum stundum, en mikið ævintýri hef ég fengið að lifa þar sem Þorgerður lagði sig fram um að ná fullkomnun. Við Þorgerður áttum gott skap saman, lífsviðhorf okkar lík og við áttum gott með að gera hvers- dagslega hluti frábærlega vel saman. Okkur var lagið að leysa togstreitu og þrætur og sofa sátt undir einni sæng. Fengum að vera ólík og sinna fjölmörgum hlutverkum í lífinu á eigin for- sendum. Og þegja um hjónavígsl- una árið 2014. Engar stórar veisl- ur. Hún var hin fullkomna stjúp- mamma fyrir Ingimund son minn. Með því að kynna dýrin í sveitinni fyrir Ingimundi átti hún í honum hvert bein. Þau eru hvor- ugt fyrir knús og kossa og þykja snertingar heldur óþægilegar. Þau áttu því líka gott skap sam- an. Fólkið hennar tók okkur ein- staklega vel og við Ingimundur alltaf velkomnir í norðursveitina. Þakklátur er ég fyrir allar góðar samverustundir. Hún kynnti mig fyrir ótrúlega góðum vinahópi, einkum hópi ótrúlega sterkra kvenna, gáfaðra og skemmtilegra. Samskiptin við þær eru mér verðmæti, ég á þeim mikið að þakka að ævistundirnar undir lokin urðu innhaldsríkar og minnisstæðar. Þorgerður náði að gera lífið með krabbameini að hversdags- lífi sem hún leysti frábærlega, hún háði aldrei baráttu eða stríð við krabbamein, hún lifði hvern dag æðrulaus, kvartaði aldrei, hélt alltaf áfram. Frá 10. maí þurfti hún allmikla hjúkrun á 11E og síðar á líknardeildinni, enda ófær um að standa undir sér, eins og hún sagði. Eitthvert sinnið þurfti að sinna henni í tvígang með stuttu millibili og þá sagði Þorgerður: „Er ég ekki ómögu- legur sjúklingur?“ Og hvílíkur mannauður sem við eigum í starfsfólki Landspítalans. Allar þessar konur - því ég hitti mest- anpart konur í öllum þeirra störf- um - þær verða ekki taldar upp hér með nafni, ótrúlega stór hóp- ur af vönduðu fagfólki, sem sýnir líka nærgætni og hlýju. Mér er óskiljanlegt hvers vegna þær þurfa sífellt að standa í ósann- gjarnri baráttu fyrir kjörum sín- um, hvenær ætlar karlveldið að skilja að jafnrétt samfélag allra er betra en auðsamfélag fárra? Miðvikudagurinn 22. júlí var hennar síðasti dagur með góðri meðvitund. Þann dag sagði lækn- ir við mig: „Þú ættir að gista.“ Dagurinn leið og undir kvöld spurði ég Þorgerði hvort ég mætti gista og hún sagði: „Það væri hrein gleði.“ Miðvikudags- kvöldið leið hægt. Þá nótt og næstu tvær fangaði ég ekki fleiri orð frá Þorgerði. Hrein gleði er líka mín minning um þig. Hrein gleði er ást þín og hlýja. Ágúst Ásgeirsson. Horfin er af jarðvistar lífsins sviði Þorgerður Hrönn Þorvalds- dóttir, mín hjartkæra og mæta tengdadóttir og stjúpmóðir Ingi- mundar ömmudrengsins míns. Hennar er sárt saknað, hugur og hjarta er hjúpað mikilli eftirsjá. Ég á henni svo margt að þakka, þakkir fyrir þá gjöf sem hún hef- ur verið mér í lífinu. Þorgerður var einstaklega vönduð, hreinskiptin, úrræðagóð og hvetjandi í hverju og einu sem leiddi til ágætis. Ég dáðist að henni ferðast um fræða- og þekk- ingarsviðin gæðaríku. Hún var ákaflega fjölhæf. Hún var mikil búkona, ræktaði margar tegund- ir grænmetis, útbjó m.a. græn- metispestó og berja- og rabar- barasultur. Á þessum árstíma færði hún mér ætíð slíkar góðar vistargerðir. Á heimili minnar ástkæru Þor- gerðar tengdadóttur og Ágústar sonar míns var á hátíðarstundum og oftar ljósum prýdd stofan. Aldrei hef ég séð lifandi kertaljós höfð í eins mörgum kertaglösum og vösum og hjá þeim. Þorgerður var kona ljóssins, miðlaði birtu- gefandi lausnum með orðræðum og verkum sínum. Hún gekk í margs konar verk, jafnvel störf sem erfitt var að manna af ís- lensku fólki. Þorgerður sagði við mig, og lagði á það áherslu, að öll störf væru jafn þýðingarmikil, svo framarlega sem þau væru vel unnin. Þorgerður var skarpgreind, menntuð hugsjónamanneskja, flott fræðimanneskja, sem og heimsmanneskja. Hún bjó yfir yfirgripsmikilli þekkingu í sagn- og kynjafræðum og hún hefur unnið að margvíslegum rann- sóknarverkefnum, sem snúnast einkum um jafnrétti í víðum skilningi. Það var mikil ánægja að fá tækifæri til að upplifa og fagna með henni á merkum tíma- mótum þegar hún lauk doktors- prófi í kynjafræðum frá Háskóla Íslands í júnímánuði árið 2012. Þorgerður og Bára Baldurs- dóttir sagnfræðingur skrifuðu bók sem heitir „Krullað og klippt – Aldarsaga háriðna á Íslandi“. Safn til iðnsögu Íslendinga. Bók- in kom út árið 2018, var þá til- nefnd til Fjöruverðlauna –Bók- menntaverðlauna kvenna á Íslandi. Hinar kæru hjartnæmu minn- ingar eru svo miklu fleiri og eiga allar ávallt góðan stað í huga mín- um og hjarta. Blessuð sé minning elsku Þorgerðar. Öllum aðstandendum flyt ég mínar innilegustu samúðarkveðj- ur. Helga Óskarsdóttir. Þorgerður hreifst af fólki, sög- um, hugmyndafræði og hafði ástríðu fyrir ótal hlutum. Undir lokin dáðist hún að hjúkrunar- fólki og mér varð hugsað til leik- húsferða með henni þar sem hún klappaði alltaf manna lengst og naut sín best í uppklappinu. Þannig hefði hún viljað kveðja umönnunarfólk sitt, full aðdáun- ar. Hún var sterk í veikindum sín- um og þegar hún stóð frammi fyrir því að flytja á líknardeild Landspítalans gæti ég best trúað að hún hefði haft meiri áhyggjur af því hvernig farið var með flug- freyjurnar hjá Icelandair og aug- ljósu bakslagi í réttindabaráttu kvenna og samkynhneigðra. Á krabbameinsdeildinni vann hún í greinarskrifum og tók sínar frægu vinnutarnir enda vön tíma- frestum, enda þótt þeir væru af öðrum toga en þessi endanlegi og sári. Alltaf var hún að klára rit- gerð, fræðigrein eða að undirbúa fyrirlestur enda fræðimaður fram í fingurgóma. Þannig var hún, henti sér í verkin af ástríðu en vildi slaka á þess á milli. Við kynntumst þegar við vor- um 11 ára og þegar ég hugsa um það var aldrei neitt mál þótt hlut- irnir færu öðruvísi en lagt var upp með. Í Portúgal, þegar við heimsóttum Fríðu vinkonu okkar frá Sölvabakka, leigðum við hjólabát en gleymdum okkur og vorum komnar alltof langt út. Við hófum að hjóla nær ströndu en gekk illa því Þorgerður var orðin sjóveik, en hún var alla tíð afar sjó- og bílveik. Þegar við loksins náðum landi var það kolröng strönd og við steyttum næstum því á skeri. Við hrósuðum happi og snerum okkur að næsta verk- efni enda skaðbrenndar eftir of marga klukkutíma á hafi úti. Þegar við vorum samtíða í námi í Bretlandi fórum við á þorrablót Íslendingafélagsins í Hull en mundum ekki hvar blótið væri haldið. Eina leiðin var að finna símaklefa á lestarstöðinni, fletta upp öllum hótelum í borg- inni og hringja. Við komumst á blótið og skemmtum okkur hið besta og kannski var skemmti- legast að hlæja að vitleysisgang- inum í okkur. Ég heimsótti hana líka, ásamt systur minni Guð- rúnu, til New York en þar bjó hún í sex ár og naut sín vel. Þorgerður var mikil baráttu- manneskja og var vakin og sofin í því að hampa konum og rétta hlut þeirra í stjórnmálum sem og ann- ars staðar en hún hampaði þó aldrei sjálfri sér. Þegar ég var að grínast með hvort það væru margir með doktorsgráðu í slát- urhúsinu fyrir norðan eða á sam- býlinu í Grafarvogi gaf hún lítið fyrir það enda vildi hún fyrst og fremst leggja sitt af mörkum í hverju sem hún tók sér fyrir hendur. Vinna var bara vinna og til þess að geta starfað sem sjálf- stætt starfandi fræðimaður tók hún þeirri vinnu sem bauðst. Þorgerður var töffari, húmor- isti, mikil búkona og dýravinur. Allir sem þekktu hana vissu hve sterkar taugar hún bar til Guð- rúnarstaða og öll fylgdumst við með ástríðu hennar fyrir því að taka þátt í sauðburði á hverju vori. Þá varð allt annað að víkja. Þeir sem fóru í leikhús með Þor- gerði gleyma því aldrei og á Kæru Jelenu stóð mín kona sem snöggvast upp og ætlaði hrein- lega að koma til bjargar enda var það í eðli hennar að hlaupa undir bagga og rétta hlut þeirra sem brotið var á. Ég votta eiginmanni hennar Ágústi Ásgeirssyni, stjúpsyni Ingimundi Ágústssyni, móður Þorgerðar, mínum góða kennara Guðrúnu, og systrunum Ásgerði og Valgerði og þeirra fjölskyld- um samúð og vona að minningar um yndislegu Þorgerði ylji og næri á erfiðum tímum. Marín Guðrún Hrafnsdóttir. Ef það ætti að lýsa Þorgerði í einu orði væri það fölskvalaus. Hún var hrein og bein. Við kynnt- umst henni sem eldheitri hug- sjónamanneskju, yfirveguðu náttúrubarni og afbragðs fræði- konu. Hún var skemmtilega hreinskilin og orðhittin, oftast orðfá en stundum skemmtilega óðamála þegar henni lá eitthvað á hjarta. Þegar við kynntumst höfðum við allar þrjár tekið þá ákvörðun að leggja í langhlaup doktorsnáms. Það er afrek að ljúka doktorsprófi og það krefst stuðnings annarra. Þetta vissum við nokkrar konur sem stofnuð- um Samkynjur - Samtök doktors- nema í kynjafræði (og gripum um leið á lofti orð ónefnds fjölmiðla- manns sem talaði um „allar fimmþúsundkellingarnar í kynja- fræði“). Tilgangur Samkynjanna var að styðja hver aðra í náminu með yfirlestri texta og andlegum stuðningi og markmiðið auðvitað að ljúka námi. Við hittumst reglu- lega og vorum áður búnar að senda texta sem krafðist yfir- lestrar gagnrýninna vina. Þor- gerður var einstök í sinni gagn- rýni og báðar treystum við hennar ráðleggingum. Hrósi hennar var að sama skapi hægt að treysta og báðar eigum við ógleymanlegar minningar þar að lútandi. Eftir rýni á inngangs- kafla í doktorsritgerð Gyðu sat Þorgerður brosglottandi á fund- inum og sagði: „Þú ert að fara að útskrifast.“ Gyða fór hjá sér vit- andi að vinkonan talaði með báð- um heilahvelum og hjartanu; andvökunætur væru senn á enda. Guðný sendi tvístígandi inn- gangskafla með umfjöllun um ömmu sína í rýni hjá Samkynj- unum. Þorgerður, með tár í öðr- um augnkróknum, sagði: „Ekki láta nokkurn mann segja þér að taka þennan kafla út.“ Kaflinn fór óbreyttur í lokaútgáfu ritgerðar- innar. Við lok doktorsnámsins gáfum við hver annarri nafn- bótina Samkynja emerita. Þann hóp skipuðum við þrjár. Gyða út- skrifaðist 2009, Þorgerður 2012 og Guðný rak lestina 2016. Þríeykið átti það líka sameigin- legt að vera fæddar í maí. Gyða 3., Þorgerður 9. og Guðný þann 14. Þorgerður var því miðjan í okkar samvinnu og vináttu í fleiri en einum skilningi. Við héldum allar útskriftarveislur með pomp og prakt, í okkar fínasta pússi. Þorgerður sameinaði eiginleika sína í eigin útskrift í sínu fínasta skarti; klædd prjónakjól í sauða- litunum, með hárið fléttað og varalit á brosinu. Í útskriftar- veislunni vorum við með háleit plön um að breyta súrheys- turninum á Guðrúnarstöðum í skrifbúðir. Turninn myndum við mála femínistableikan en leyfa andrými turnsins að njóta sín að öðru leyti. Hvorug okkar heim- sótti Þorgerði í sveitina en við nutum þó ávaxta ræktarsemi hennar við landið og vorum fyrir löngu búnar að átta okkur á því að ekki þýddi að blása til fundar í sauðburði, þá var Þorgerður upp- tekin við annað á öðrum stað. Nú er hún aftur horfin annað og eftir sitjum við tvær með þyngsli í hjartanu en á sama tíma óend- anlega þakklátar fyrir að hafa kynnst henni og átt vináttu henn- ar um stund. Guðný Gústafsdóttir, Gyða Margrét Pétursdóttir. Hún var skemmtileg blanda af heimskonu og sveitastelpu, fræðikonu og verkakonu hún Þorgerður Þorvaldsdóttir frá Guðrúnarstöðum í Vatnsdal. Ég kynntist henni þegar hún var ný- komin heim frá New York með meistaragráðu í kynjafræðum og settist í ritnefnd Veru í byrjun ársins 2000. Ég var þá ritstjóri blaðsins en ritnefndin vann í sjálfboðavinnu. Það munaði ald- eilis um að fá hana í hópinn og hún sat í ritnefndinni þangað til síðasta blaðið var gefið út í maí 2005. Þorgerður vann fræðistörf og tengdi okkur við fræðasamfélag- ið en hún hafði líka brennandi áhuga á störfum verkafólks enda vann hún sjálf á sambýli fyrir fatlaða og ritnefndarfundir voru ekki haldnir þegar hún var á kvöldvakt. Skrif Þorgerðar í Veru eru fjölbreytt, bæði fræðigreinar og almenn viðtöl, t.d. við erlendar baráttukonur eins og Diönu Rus- sel sem rannsakaði klámiðnaðinn og Janice Raymond sem barðist gegn vændi. Hún hafði umsjón með þætti sem hét Hvað stendur á launaseðlinum þínum? þar sem hún talaði við konur í ýmsum starfsstéttum um laun þeirra. Hún stýrði hringborðsumræðum um stefnuna í jafnréttismálum við aldamót, skrifaði um innflytj- endamál, um fegurðarímynd, kvenfrelsi og vald, um útlitsdýrk- un og holdafar og stóð fyrir því að bóndakona yrði með fastan pistil í blaðinu. Árið 2000 var tímamótaár hjá Veru því Kvennalistinn sem hafði gefið blaðið út var að hætta störf- um. Okkur fannst að femínísk umræða mætti ekki falla niður þrátt fyrir það og tókum þá áhættusömu ákvörðun að fá til liðs við okkur dugmiklar konur og stofnuðum útgáfufélagið Ver- urnar ehf. Þorgerður var sú eina sem hélt áfram í ritnefndinni eftir breytinguna og var það mér ómetanlegur styrkur. Hún lagði mikið til mála í hugmyndavinnu við hvert blað þar sem tekið var fyrir ákveðið efni sem ræða þurfti í þaula. Má þar nefna um- fjöllun um mansal á nektardans- stöðum, brjóstastækkunarað- gerðir, hormónagjöf á breytingaskeiði, vændi, kynlífs- siðferði ungs fólks og klámvæð- ingu. Hún hafði skemmtilegan húmor og oft var fjör á ritnefnd- arfundum því bestu hugmyndirn- ar koma þegar flæðið er gott og fólk leyfir sér að segja það sem það hugsar. Svo kom að því að útgáfa Veru var ekki lengur gerleg vegna ým- issa ytri aðstæðna sem ekki verða raktar hér. Það tók á að horfast í augu við þá staðreynd og á þeirri göngu skipti tryggð Þorgerðar og staðfesta mig miklu máli. Hún var eins og kletturinn, því mátti ég treysta og það vil ég fá að þakka hér og nú. Og nú hefur hún tekið pokann sinn enda ljóst að baráttan um líf- ið varð ekki unnin. Ég sé hana fyrir mér ganga inn á nýjar lend- ur og finnst eins og lítill fáni með femínistamerki gægist upp úr bakpokanum. Með sitt fallega glott er hún tilbúin að taka á móti lömbum ef þess þarf með eða að- stoða manneskjur af ýmsu þjóð- erni og gerð. Hún hlustar vel og horfir athugul á nýja lífið sem bíður hennar fyrst komið var að skapadægrum hér á jörð. Við hefðum svo sannarlega viljað hafa hana hjá okkur miklu lengur – en þangað til næst, mín kæra. Gangi þér vel og takk fyrir allt. Elísabet Þorgeirsdóttir. Hún stendur í pontu og segist ætla að tala út frá sjálfri sér, hafi hent saman einhverjum glærum. Kroppurinn og kvennabaráttan er yfirskriftin. Glærurnar renna yfir skjáinn og hún talar um rétt kvenna til að ráða yfir líkama sín- um, fegurðarsamkeppnir, ör- þreyttar húsmæður, hvernig stjórnmálakarlar hafa kyngert konur og uppreisn kvenna gegn slíku tali. Hún nær til áhorfenda, er skemmtileg, gagnrýnin og beitt, enda byggir hún á áratuga rannsóknum á kvenímyndum og baráttunni um kvenlíkamann. Það er vinkona okkar og sam- starfskona Þorgerður H. Þor- valdsdóttir sem þarna hefur orðið á Hugvísindaþingi 2019, í mál- stofu um rannsóknarverkefnið okkar „Í kjölfar kosningaréttar“. Krabbameinið sem hún greindist með árið 2017 var farið að setja mark sitt á hana – meðferðir lýj- andi og kannski ekki hægt að leggja á sig jafn mikla vinnu og hún vildi. En það var ekki hennar stíll að barma sér, aldrei. Og hún vildi ekki láta veikindin skil- greina sig. „Ég nenni ekki að verða sjúklingur alveg strax,“ sagði hún fljótlega eftir að hún greindist. Þorgerður var á margan hátt einstök kona, réttsýn og bein- skeytt, hávaxin og svipmikil. Fræðimennska hennar var rammpólitísk, hjarta hennar sló með þeim sem minna máttu sín. Fólk hlustaði á það sem hún sagði og verk hennar höfðu áhrif. Í væntanlegri bók okkar þriggja og Kristínar Svövu Tómasdóttur, Konur sem kjósa, segir hún frá „venjulegum“ konum, fátækum konum, sem brutu þó sumar hverjar blað í sögu kvenna. Við kynntumst Þorgerði á mis- munandi tíma, Ragnheiður í BA- námi í sagnfræði en Erla Hulda nokkrum árum síðar, um það bil sem Þorgerður lauk MA-prófi í kynjafræði í New York með rit- gerð um hina „stórfenglegu“ feg- urð íslenskra kvenna og hið karl- lega gláp. Síðustu ár unnum við náið saman að bókarskrifum og rannsóknum þar sem Þorgerður naut sín vel og lagði jafnvel á sig löng ferðalög á ráðstefnur. Reyndar maldaði hún aðeins í móinn þegar stefnan var tekin á Vancouver, fannst réttilega ým- islegt bogið við að fljúga yfir hálf- an hnöttinn til að flytja átján mín- útna langt erindi. En hún kom samt og minningin um þá ferð og samstarfið allt er dýrmæt og góð. Það er sárt að þurfa að horfa á eftir Þorgerði, en það sem hún gerði og sú sem hún var lifir í huga okkar og verkum hennar. Erla Hulda Halldórsdóttir og Ragnheiður Kristjánsdóttir. Kveðja frá námsbraut í kynjafræði við Háskóla Íslands „Mig langar að bjóða ykkur með í dálítið ferðalag. Það kostar ekki mikið, enda er aðalfarkost- urinn fjörugt ímyndunarafl og svo auðvitað ritaðar heimildir sem eiga að vísa okkur leið gegn- um frumskóg fortíðarinnar.“ Þannig hefst greinin „Það mælti mín móðir: Um hetju- og hefnd- aruppeldi í Íslendingasögum“ sem Þorgerður Þorvaldsdóttir skrifaði í tímaritið Sagnir 1992, þá 24 ára gömul. Þetta var líka upphafið að fræðilegu ferðalagi hennar sjálfrar, sá tónn sleginn sem síðar varð hennar aðals- merki, fjörugt ímyndunarafl með Þorgerður Hrönn Þorvaldsdóttir

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.