Morgunblaðið - 17.10.2020, Blaðsíða 31

MINNINGAR 31
Messur á morgun
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 2020
✝ Jón Gunn-laugur Stef-
ánsson, alltaf kall-
aður Jonni í
Höfðabrekku,
fæddist á Arn-
arstöðum í Núpa-
sveit 16. maí 1925.
Hann lést á Dval-
arheimilinu
Hvammi 8. október
2020.
Foreldrar Jóns
voru Stefán Tómasson, f. 1891,
d. 1967, og Oktavía Stefanía
Ólafsdóttir, f. 1891, d. 1934. Eig-
inkona Jóns var Ingibjörg Indr-
iðadóttir frá Lindarbrekku, f.
19. apríl 1929, d. 15. maí 1998.
Systkini Jóns voru tíu og ein
hálfsystir.
Börn Jóns eru: 1) Kristín
Erla, f. 1951, maki
Garðar Tyrfings-
son, f. 1953. Þau
eiga tvo syni og
fjögur barnabörn.
2) Margrét, f. 1957,
d. 2020. Hún átti
einn son og eitt
barnabarn. 3) Ari
Þór, f. 1969, maki
Ragnheiður Helga-
dóttir, f. 1972. Þau
eiga tvö börn.
Jón Gunnlaugur starfaði með-
al annars við brúarsmíð, keyrði
fyrir KNÞ og vann við vegagerð
og landgræðslu. Lengst af var
hann bóndi í Höfðabrekku.
Útför Jóns Gunnlaugs fer
fram með nánustu aðstand-
endum frá Garðskirkju 17. októ-
ber 2020.
Elsku afi. Þú varst afi eins og
alla dreymir um; áttir heima í
sveit með traktor, hund, hesta,
kött og önnur dýr. Um svona afa
lesa flestir bara í sögubókum en
ég, önnur barnabörn og barna-
barnabörn fengum að upplifa það
flest hvernig var að eiga afa sem
átti heima í sveit. Það eru mikil
forréttindi og minningarnar sem
skapast hafa í Höfðabrekku eru
endalausar og ógleymanlegar.
Fyrir mig verður Höfðabrekka
alltaf næst því að vera mitt annað
heimili. Þar líður mér alltaf
óskaplega vel. Ófá sumur dvaldi
ég hjá ykkur ömmu í sveitinni
með Grétu frænku þar sem aldrei
var skortur á verkefnum.
Mesta fjörið var í kringum
heyskap og man ég vel þegar ég
var 10-11 ára gamall og þá á
ferðalagi með foreldrum á Vest-
fjörðum að í ljós kom að ég myndi
missa af heyskap það árið vegna
ferðalagsins og góðrar tíðar sem
fram undan var í sveitinni. Ég
grét úr mér augun að missa af
þessu því mér þótti þetta svo
gaman og fannst mér ég örugg-
lega líka vera aðeins að bregðast
þér.
Önnur verkefni voru t.d. girð-
ingarvinna, tína upp kartöflur og
annað sem kom til. Þetta var
skemmtileg vinna og flest kvöld
fórum við í útreiðartúr, þú á
Blakk eða Sörla og ég á Grána.
Eins og flestir sem þig þekkja
varstu mikill söngmaður og áttir
það til að söngla á leið okkar út í
sand. Ég reyndi að taka undir en
kunni ekki alltaf textana en
reyndi þá bara að raula laglínuna
með. Í sveitinni fékk ég iðulega
að keyra hjá þér, bæði bíl og
traktor, en við látum það ósagt
hér hvenær ég var farinn að
keyra traktorinn einn.
Í verslunina Ásbyrgi fannst
mér alltaf mjög gaman að koma
og allt sem mig langaði í mátti
setja í reikning á Jón G. Stefáns-
son enda var það oftast svo að ég
kom aðeins bústnari til baka úr
sveitinni á haustin enda sögðuð
þið amma aldrei nei við mig.
Ég segi Kristófer Orra reglu-
lega sögur úr sveitinni og mun
gera það sama með Kjartan Ara
þegar hann eldist en Kristófer
fannst mjög merkilegt að eiga
langafa sem var orðinn 95 ára
gamall og hefur oft spurt mig
hvort þú hafir ekki örugglega
fæðst árið 1925. Það merkileg-
asta af öllu er þó líklega það að þú
dvaldir í Höfðabrekku fram yfir
níræðisaldurinn, það vel varstu á
þig kominn. Mikið vona ég að ég
verði jafn hress og þú varst þegar
ég kemst á efri árin.
Nú eruð þið amma og Gréta
frænka sameinuð á ný og hlýja ég
mér við þær hugsanir. Ég á eftir
að sakna þín afi og að koma í
Höfðabrekku og þú ekki á staðn-
um verður ekki eins og áður en
ég veit að þú verður ekki langt
undan því í sveitinni þinni leið þér
alltaf best.
Kær kveðja,
Grétar.
Það var vorið 1997. Við hjónin
höfðum ákveðið að skoða Lind-
arbrekku í Kelduhverfi sem var
til sölu. Jón í Höfðabrekku
geymdi lykil að íbúðarhúsinu og
því var knúið dyra í Höfða-
brekku. Jón birtist, hávaxinn,
spengilegur, skarpleitur. Hann
tók erindi okkar vel og fylgdi
okkur í Lindarbrekku, sem var
nánast í eyði og ekki beinlínis að-
laðandi. En umhverfið, þvílíkt
víðsýni! Og Kata konan mín féll
fyrir því samstundis og ég hreifst
með. Þetta var upphafið að kynn-
um okkar Jóns bónda í Höfða-
brekku sem leiddi til einlægrar
vináttu sem aldrei bar skugga á.
Jón var glæsilegur fulltrúi
kynslóðarinnar sem komst til
manns um miðja síðustu öld.
Missti móður sína þegar hann var
á níunda ári og tíu barna fjöl-
skyldan leystist upp og Jón, eins
og fleiri systkini hans, fór í fóst-
ur. En ekki bognaði hann við það,
varð snemma dugnaðarforkur og
eftirsóttur vinnukraftur. Tileink-
aði sér bjartsýnina og lífsgleðina
sem einkenndi unga fólkið á eft-
irstríðsárunum, sem hikaði
hvergi, framfarahugurinn
óstöðvandi, allt var hægt. Þannig
skellti Jón sér í verkefnin og með
ótrúlegum dugnaði og atorku
byggði hann upp nýbýlið Höfða-
brekku frá grunni, glæsilegt
íbúðarhús og ekki voru útihúsin
síðri. m.a. tók hlaðan 1000 hest-
burði af heyi. En Jón fékkst ekki
bara við búskap. Hann var fljótur
að tileinka sér vélaöldina og var
einn eftirsóttasti ýtumaðurinn í
sýslunni, bæði í vegagerð og
landvinnslu. Hann kom sér upp
góðum vélakosti á búinu og ekki
voru margir bændur sem óku um
á hvítum Range Rover eins og
Jón í Höfðabrekku. Notaði hann
m.a. til að slóðadraga! „Reinsinn“
var módel 1974 og er enn ökufær
og einnig Ferguson frá sama ári.
Veldur hver á heldur.
Jón var 72 ára þegar kynni
okkar hófust. Það eru engar ýkj-
ur að aldrei hefur fallið skuggi á
þau kynni og það var okkur mikil
gæfa að eignast Jón að nágranna
og vini. Og ekki bara Jón heldur
einnig börn hans og fjölskyldur
þeirra. Satt að segja var Jón stoð
okkar og stytta eftir að við flutt-
um í Lindarbrekku og alltaf
tilbúinn að gera okkur greiða
meðan heilsan entist. Jón var
gæfumaður í einkalífi, þótt hann
eins og margir hafi þurft að mæta
áföllum. Þannig lést Ingibjörg
kona hans á sjötugasta ári eftir
langvinn veikindi og Margrét
dóttir hans lést fyrir rúmum
mánuði aðeins 63 ára. Börn Jóns
og barnabörn hafa verið gæfa
hans og yndi í ellinni og önnuðust
hann af kostgæfni meðan hann
bjó einn í Höfðabrekku.
Jón var einstakt snyrtimenni,
félagslyndur, söngelskur og naut
þess að gleðjast á góðri stund. En
hann var ekki skaplaus og lét
engan eiga hjá sér ef honum
fannst að sér vegið. Hreinskipt-
inn og heill maður. Jón var kom-
inn á tíræðisaldur þegar hann
flutti á Hvamm, heimili aldraðra
á Húsavík, þá þrotinn að kröft-
um. Þar átti hann gott atlæti síð-
ustu æviárin og hélt fullri and-
legri reisn til síðasta dags.
Við hjónin vottum börnum
Jóns, öllum afkomendum hans og
öðrum nákomnum okkar dýpstu
samúð. Guð blessi minningu Jóns
í Höfðabrekku.
Gísli G. Auðunsson.
Jón Gunnlaugur
Stefánsson
Í Morgun-
blaðinu laugar-
daginn 10.
október birtust
tvær greinar,
hvor eftir sinn
manninn, hvor
um sína hliðina
á Covid-ástand-
inu. Önnur var
eftir Ólaf Jó-
hann Ólafsson,
rithöfund og fyrrverandi
forstjóra, og bar yfirskrift-
ina „Frelsið og farsóttin“ en
hin eftir Arnar Þór Jónsson
héraðsdómara og bar yfir-
skriftina „Til umhugsunar“.
Grein Ólafs mætti túlka sem
upplifun hins varfærna
manns á veikindunum sem
farsóttinni fylgir og hversu
skæð og bráðdrepandi hún
getur verið, og að það sé
skylda samfélagsins að
vernda mannslíf fyrir veir-
unni, hvað sem það kostar.
Grein Arnars mætti túlka
sem viðvörun hins varfærna
manns, sem með upplýstum
hætti gerir sér grein fyrir
áhættunni sem farsóttinni
fylgir, en einnig áhrifum að-
gerða gagnvart henni, þ.e. á
menningarleg og stjórn-
málaleg réttindi einstaklinga
og fyrirtækja, og alls ekki
síst á takmörkun mannrétt-
inda.
Greinarnar báðar eru góð-
ar ábendingar til einstak-
linga um að taka upplýstar
ákvarðanir sem hafa áhrif á
líf og heilsu, sem og áminn-
ing um það hver lífæð sam-
félagsins er. Samspil ein-
staklinga og fyrirtækja er of
samtvinnað í nútímasam-
félagi til að hægt sé að
skerða réttindi annars án
þess að það hafi áhrif á líf
hins. Í grein Arnars er það
gagnrýnt að ríkisstjórnin,
sem situr í umboði lýðræð-
iskjörins þings, leggi allt sitt
traust á vísindamenn, sem
taki ákvarðanir um sótt-
varnir samfélagsins án þess
að fyrir því liggi lýðræðis-
legt umboð. Í grein Ólafs er
fólk hvatt til að fara eftir
leiðbeiningum stjórnvalda,
til að fyrirbyggja útbreiðslu
veirunnar.
Allt frá grunnhugmyndum
manna um mannréttindi
hafa þau tekið þróun og
vernd þeirra aukist. Sú
skylda er lögð á ríki að þau
tryggi einstaklingum
ákveðna vernd en um leið
frelsi. Þannig fara saman
réttindi og skyldur, rétt eins
og hönd í hönd. Segja má að
virðing stjórnvalda fyrir
mannréttindum hafi tekið
vaxtarkipp frá lokum síðari
heimsstyrjaldarinnar, og
skilað sér m.a. í auknum
réttindum til ferða og bú-
setu, fjármagnsflutninga, at-
vinnutækifæra og þjónustu.
Evrópska efnahagssvæðið
hefur haft þetta að leiðar-
ljósi allt frá stofnun, og í
næstum 70 ár hafa evrópsk-
ar þjóðir vart litið virk
landamæri augum, að
nokkrum frátöldum á tímum
kalda stríðsins. Athyglisvert
var í upphafi kórónuveiru-
faraldursins að sjá þessi
landamæri spretta upp á
nýjan leik, en enn athyglis-
verðara var að sjá fréttir af
útgöngubanni fólks, sem
fylgt var eftir með lög-
regluvaldi. Núna, í líðandi
bylgju faraldursins, er von
fyrirtækja í ferðaiðnaðinum
um líf eftir
covid orðin
næsta lítil.
Veitingastöðum
er lokað í stór-
um stíl og
margir sjá jóla-
ösina sem leift-
ur fortíðar, að
minnsta kosti að
svo stöddu.
Á tímum sem
þessum er vert
að hafa orð
þeirra beggja, Ólafs og Arn-
ars, til umhugsunar. Það er
hollt og rétt fyrir okkur ein-
staklingana að gera allt sem
í okkar valdi stendur til að
takmarka útbreiðslu veir-
unnar. Það er hreinlega
skylda okkar. Á sama tíma
er það skylda stjórnmála-
mannanna að skapa leiðir til
að tryggja stöðugt umhverfi
fyrir fyrirtæki sem leiðir af
sér atvinnu fyrir einstak-
linga. Það er okkar réttur.
Við núverandi ástand verður
hins vegar ekki unað lengi
án þess að uppsagnir á at-
vinnumarkaði fari að leggj-
ast á ríkisvasann af meiri
þunga. Uppsagnir þýða
færri skattgreiðendur og
minni rekstrarumsvif fyrir-
tækja, sem og fleiri bóta-
þega og fleiri gjaldþrot
fyrirtækja. Slíkt umhverfi
leiðir til stöðnunar, eins og
nú er farin að gera vart við
sig, og síðan til hnignunar.
Hættan er þá að ríkissjóður
banki á dyr einstaklinga,
með kröfur um hærri gjöld
og hærri skatta. Ekkert ríki
þolir mikinn tekjumissi í
langan tíma án þess að það
komi niður á lífsgæðum ein-
staklinga. Ekkert ríki þolir
heldur mikinn tekjumissi án
þess að það bitni á t.d. heil-
brigðiskerfinu. Það getur
leitt til enn frekari skerð-
ingar mannréttinda, en um
leið aukið við veikindi og
dauðsföll, með ófyrirsjáan-
legum afleiðingum. Alþingi
og ríkisstjórnin geta ekki
skýlt sér á bak við vísinda-
menn í þeim efnum, þótt
þeirra ráð séu ómetanleg,
þeir bera einfaldlega ekki
lýðræðislega ábyrgð. Um-
ræður og samtöl um aðgerð-
ir morgundagsins verða að
eiga sér stað í dag, og upp-
lýst umræða leiðir af sér
betri ákvarðanir viðeigandi
stjórnvalda hverju sinni.
Skylda hvers og eins í
samfélaginu er að gera kröf-
ur til stjórnvalda um að þau
taki upplýstar ákvarðanir
hverju sinni, sem byggjast á
pólitísku skynbragði og ráð-
semi, hvort sem það er til að
takmarka útbreiðslu veir-
unnar eða til að vernda at-
vinnustig. Sé hvort tveggja
gert er hægt að koma þjóð-
inni frá frekara tjóni, bæði
lýðheilsulegu og fjárhags-
legu. Hafi stjórnmálamenn
lært eitthvað af síðasta efna-
hagshruni, þá væri það
þetta. Með það að leiðarljósi
er hægt að skoða endinn áð-
ur en lagt er af stað.
Í upphafi skyldi
endinn skoða
Eftir Gísla
Kr. Björnsson
Gísli Kr. Björnsson
»Núna, í líðandi
bylgju farald-
ursins, er von
fyrirtækja í ferða-
iðnaðinum um líf
eftir covid orðin
næsta lítil.
Höfundur er lögmaður.
DÓMKIRKJA KRISTS konungs,
Landakoti | Messa á sunnud. kl. 8.30
á pólsku, kl. 10.30 á íslensku, kl. 13 á
pólsku og kl. 18 á ensku. Virka daga kl.
18, og má. mi. og fö. kl. 8. Lau. kl. 18
er vigilmessa og messa á pólsku kl.
19.
FELLA- og Hólakirkja | Vegna sam-
komutakmarkana verður ekki guðsþjón-
usta eða sunnudagaskóli í kirkjunni.
Fylgist með á feisbókarsíðu kirkjunnar
fellaogholakirkja.is
GRAFARVOGSKIRKJA | Dagur heil-
brigðisþjónustunnar. Útvarpsmessa
verður beinni útsendingu á rás 1 kl. 11.
Sr. Guðrún Karls Helgudóttir þjónar.
Organisti er Hákon Leifsson. Kvartett
mun sjá um söng. Sunnudagaskóli
verður á Facebook-síðu kirkjunnar kl.
10.
ÍSLENSKA Kristskirkjan | Sunnudag-
inn 18. október kl. 13 verður hugvekju
streymt út á vegum Íslensku Kristskirkj-
unnar á fésbókarsíðu kirkjunnar.
KIRKJUSELIÐ í Spöng | Selmessa
18. október fellur niður vegna ástands-
ins í samfélaginu.
SELTJARNARNESKIRKJA | Streymi
helgistundar á fésbókarsíðu Seltjarnar-
neskirkju kl. 11. Sóknarprestur þjónar.
Friðrik Vignir Stefánsson er organisti.
Sigþrúður Erla Arnardóttir syngur. Þór-
leifur Jónsson og Erla Aðalgeirsdóttir
lesa ritningarlestra. Sveinn Bjarki Tóm-
asson er tæknimaður.
Orð dagsins:
Hinn týndi sauður.
(Lúk. 15)
Morgunblaðið/ÞÖK
Kirkjan á Sólheimum í Grímsnesi.
Í áranna rás hefur stórt skarð
verið höggvið í þann góða hóp
Örn Ingólfsson
✝ Örn Ingólfssonfæddist í
Reykjavík 6. sept-
ember 1936. Hann
lést 21. ágúst 2020.
Örn átti tvær
dætur, Sigrúnu, f. í
Reykjavík 13. apríl
1958, d. 21. sept-
ember 2000, og Álf-
heiði, f. 5. júní 1960
í Reykjavík.
Útförin fór fram 13. október
2020.
manna sem voru á
bifreiðastöðinni Bæj-
arleiðum við komu
okkar þangað árið
1978. Við fundum
strax velvild og að í
þann hóp værum við
velkomin. Nú kveðj-
um við enn einn góð-
an vin, Örn Ingólfs-
son, eða Össa, eins og
hann var alltaf nefnd-
ur á stöðinni. Össi var nokkuð sér-
stakur maður, sem gustaði af í allri
framkomu, hreinn og beinn, sagði
sína skoðun á mönnum og málefn-
um umbúðalaust, talaði aldrei á
bakið á neinum, heldur beint við
viðkomandi ef hann taldi ástæðu
til. Hann var tíður gestur á heimili
okkar á árum áður og þá var oftar
en ekki líf í tuskunum, stundum
mikill hávaði í samræðum.
Hin síðari ár, eftir að hann lauk
starfi, var oft erfitt að ná til hans,
ekki kveikt á símanum. „Hann er
bara í sambandi þegar ég þarf að
nota hann,“ var svarið þegar hann
var inntur eftir ástæðunni. Hann
dvaldi hjá dóttur sinni og tengda-
syni vestur á Snæfellsnesi, sagðist
vera fjósamaður hjá þeim, einmitt
þegar Hreyfill keypti Bæjarleiðir.
Með fjósverkunum hlustaði hann á
fréttirnar í útvarpinu þar sem
kaupin voru til umfjöllunar. Hann
sagði að sér hefði brugðið svo að
hefði hann ekki haft skófluna til að
styðjast við hefði hann legið flatur í
flórnum! Össi var sannur Bæjar-
leiðamaður og sveið að stöðin var
seld.
Minningarnar eru margar um
vin okkar Össa og skemmtilegan
orðaforða sem hann viðhafði við
spilaborðið. Háspilunum gaf hann
sérstök nöfn og stundum mótspil-
urum líka, ekki síst ef hann taldi
sig vera að bíða lægri hlut! Össi var
einfari í eðli sínu, vildi fara sínar
eigin leiðir, án afskipta annarra, og
þannig var hans hinsta ganga.
Ekki er það ætlunin að rekja lífs-
hlaup þessa vinar okkar, heldur
aðeins að minnast hans lítillega og
þakka margar skemmtilegar
stundir í leik og starfi. Hvíldu í
friði kæri vinur.
Guðbjörg og Hörður.
Umræðan