Morgunblaðið - 24.12.2020, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. DESEMBER 2020
3
7 verslanir um land allt
Hafnargötu 52Vatnagörðum 12
104 Reykjavík
S. 535 9000
GLEÐILEG JÓL
OG FARSÆLT NÝTT ÁR
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Varanlegar aðgerðir til að verja
byggðina á Seyðisfirði fyrir ofanflóð-
um eru í undirbúningi. EFLA verk-
fræðistofa hefur unnið að frum-
athugun varna vegna skriðuhættu
fyrir svæðið í samvinnu við sviss-
neska sérfræðinga, samkvæmt frétt
umhverfis- og auðlindaráðuneyt-
isins. Reiknað er með því að tillögur
að aðgerðum í fyrsta áfanga ofan-
flóðavarna fyrir Botnasvæðið liggi
fyrir vorið 2021. Þær munu líklega
miða að því að beina aurflóðum og
skriðum í ákveðna farvegi og set-
þrær. Einnig á að auka rannsóknir
og vöktun á svæðinu.
„Þessi vöktun og rannsóknir eru
nauðsynlegar til að undirbúa hönnun
framkvæmda til að lækka grunn-
vatnsborð og leiða vatn út úr setlög-
um til þess að auka stöðugleika
þeirra. Markmið varnaraðgerðanna
er að tryggja öryggi íbúa á svæðinu.
Einnig er stefnt að því að hefja
framkvæmdir við snjóflóðavarnir á
Seyðisfirði á næsta ári,“ segir í frétt
ráðuneytisins.
Jarðfræðirannsóknir Veðurstof-
unnar 2003-2017 sýna að stórar, for-
sögulegar skriður féllu þar sem
suðurhluti Seyðisfjarðarkaupstaðar
stendur. Ummerkin um skriðurnar
sýndu að endurskoða þurfti ofan-
flóðahættumat frá 2002 undir Neðri-
Botnum í suðurhluta bæjarins.
Endurskoðað og útvíkkað hættumat
fyrir Seyðisfjörð var staðfest af um-
hverfis- og auðlindaráðherra í mars
2020.
Skriðuföll í Ólafsfirði
Skriðuföllin á Seyðisfirði minntu
menn á skriður sem féllu í Ólafsfirði
28. ágúst 1988. Tvö hús urðu fyrir
skriðunum og skemmdir urðu á lóð-
um tíu annarra húsa. Tveir bílar
urðu fyrir skriðu, annar mannlaus,
en engan sakaði. Sólarhringsúrkoma
í Kálfsárkoti mældist 123 mm þenn-
an dag. Óbeinar mælingar og frá-
sagnir heimamanna bentu til þess að
úrkoman hefði verið talsvert meiri í
kaupstaðnum og nágrenni, sam-
kvæmt skýrslu Veðurstofu Íslands,
Ofanflóð í Ólafsfirði (2004).
Eftir flóðin 1988 voru grafnir
skurðir í laus jarðlög í hlíðinni ofan
við byggðina til að ræsa fram grunn-
vatn og draga þannig úr hættu á
aurflóðum. Skurðirnir voru dýpkaðir
og lagaðir 2001, samkvæmt skýrsl-
unni.
Mikil úrkoma olli skriðunum
Skriðuföllin á Seyðisfirði á dög-
unum og skriðuföllin í Ólafsfirði
1988 eru að því leyti sambærileg að
þau komu úr bröttum fjallshlíðum
ofan við byggð eftir gríðarlega úr-
komu, sagði Tómas Jóhannesson,
fagstjóri hjá Veðurstofu Íslands.
„Hluti af aurflóðunum í Ólafsfirði
var grýttur en mest var það vatns-
ósa jarðvegur sem barst um bæinn
og breiddi úr sér eins og vatn. Það
var mjög ólíkt því sem gerðist á
Seyðisfirði. Stóra skriðan á Seyðis-
firði er úr grófara efni úr dýpri set-
lögum og kom inn í bæinn á meiri
hraða. Hún var ekki úr yfirborðs-
jarðvegi heldur úr jökulruðningi í
hlíðinni,“ sagði Tómas.
Hann sagði að víða um landið þar
sem byggðir standa undir bröttum
hlíðarfótum eins og á Patreksfirði,
Bíldudal, Siglufirði og Ólafsfirði,
hefðu verið grafnir skurðir neðar-
lega í hlíðunum til að greiða regn- og
leysingavatni leið til sjávar.
Á Seyðisfirði er hins vegar verið
að kanna möguleika á eiginlegum
vörnum sem beinast að upptaka-
svæði mögulegra skriðufalla. Þær
geta m.a. falist í því að ræsa fram
vatn til að draga úr jarðvatnsþrýst-
ingi í sjálfu upptakasvæði mögu-
legra skriðna.
Varanlegar
skriðuvarnir í
undirbúningi
 Athuganir vegna skriðuhættu á
Seyðisfirði í vinnslu  Tillögur í vor
Morgunblaðið/Eggert
Seyðisfjörður Merki eru um stórar
forsögulegar skriður í firðinum.
Oddur Þórðarson
oddurth@mbl.is
Rúmlega 100 Seyðfirðingar munu
ekki halda jól á heimilum sínum þetta
árið vegna stærstu aurskriðna sem
fallið hafa á mannabyggðir frá land-
námi. Sveitarstjóri Múlaþings segir
að alhliða hreinsunarstarf sé lang-
tímaverkefni og að fyrst á dagskrá sé
að veita íbúum Seyðisfjarðar áfalla-
hjálp. Útlit er fyrir enn meira rign-
ingaveður á morgun og næstu daga
og því treysta aðilar á vegum Múla-
þings sér ekki inn á sjálft skriðu-
svæðið og horfa frekar til þess að
hefja þar alhliða hreinsunarstarf
hinn 27. desember. „Við urðum að
hætta hreinsunarstarfi alveg þegar
önnur skriðan féll núna á föstudag,“
segir Björn Ingimarsson, sveitar-
stjóri Múlaþings, í samtali við Morg-
unblaðið. „Við höfum nýtt tímann síð-
an þá til þess að skipuleggja þetta
starf,“ bætir hann við. „Menn hófust
handa við það í dag að hreinsa til á
hafnarsvæðinu þar sem varð mikið
rask og brak fór í sjó fram. En menn
eru ekki byrjaðir að eiga við skriðuna
sjálfa, það er langtímaverkefni sem
starfsfólk sveitarfélagsins hefur ver-
ið að skipuleggja síðustu daga og mér
er sagt að sú
skipulagsvinna
gangi vel.“
Margir Seyð-
firðingar kjósa að
eyða jólunum
fjarri heimilum
sínum. Næst
verður það skoðað
hinn 27. desem-
ber hvort unnt sé
að hleypa fleiri
Seyðfirðingum til síns heima. „Ég
veit um einhver dæmi þess að íbúar
hafi þegið boð um gistingu yfir jólin
bæði hér í nágrenninu og eins á höf-
uðborgarsvæðinu. Við horfðum til
þess fyrst þegar við rýmdum að hót-
elrými hér myndi nýtast fyrir fólk til
að dvelja í yfir jólin en höfum síðan
farið að skoða hentugra húsnæði í
Múlaþingi. Annars hafa komið góð
boð hvaðanæva af landinu.
Björn segir jafnframt að enn sé
ótti meðal Seyðfirðinga um hvert
framhaldið verður. „Auðvitað er enn
ótti meðal íbúa. Raunar væri bara
skrýtið ef svo væri ekki. Það sem við
munum horfa til núna fyrst og fremst
og leggja áherslu á er að veita íbúum
áfallahjálp. Svona áföll ganga ekkert
yfir á einni nóttu,“ segir Björn.
Morgunblaðið/Eggert
Seyðisfjörður Frá aðgerðum björgunarsveitarmanna. Hreinsunarstarf fer væntanlega af stað 27. desember.
Öðruvísi jól hjá íbú-
um Seyðisfjarðar í ár
 Skoða næst 27. desember hvort hleypa megi fleirum heim
Björn
Ingimarsson
Náttúruhamfaratryggingum
Íslands hafa borist hátt í 30
tilkynningar um tjón vegna
aurskriðnanna á Seyðisfirði í
síðustu viku. Þar af eru tólf
tilkynningar um altjón á fast-
eignum.
Hulda Ragnheiður Árnadótt-
ir, framkvæmdastjóri Náttúru-
hamfaratryggingar, segir að
áætlanir geri ráð fyrir að tjón-
ið hlaupi á rúmum milljarði
króna þegar allar tilkynningar
hafa borist. Sjóðurinn stendur
vel undir áfallinu en í lok síð-
asta árs var eigið fé hans
44,1 milljarður króna sam-
kvæmt ársreikningi síðasta
árs.
Hulda Ragnheiður segir að
mikið sé um altjón eftir skrið-
urnar.
30 tilkynn-
ingar um tjón
MIKIÐ UM ALTJÓN