Gerðir kirkjuþings - 2018, Page 102

102 103
Skilgreiningar.
Einelti.
Einelti er síendurtekin hegðun sem almennt er til þess fallin að valda vanlíðan hjá þeim
sem fyrir henni verður, svo sem að gera lítið úr, móðga, særa eða ógna viðkomandi eða
að valda honum ótta. Skoðanaágreiningur eða ágreiningur vegna ólíkra hagsmuna fellur
ekki hér undir.
Almennt gildir að til að hegðun teljist einelti þarf að vera til staðar mynstur
endurtekinnar, lítillækkandi eða neikvæðrar hegðunar og þróunar samskipta sem veldur
vanlíðan hjá þeim sem hún beinist að.
Um einelti getur verið að ræða hvort sem það er ásetningur geranda eður ei. Einelti
getur falið í sér misbeitingu valds, óformlegs eða formlegs sem einstaklingur á erfitt með
að verjast. Fólk er misjafnt og þess vegna verður ekki hjá því komist að einn getur upplifað
það sem móðgun eða ótilhlýðilega háttsemi sem annar tekur ekki nærri sér. Þetta verður
að hafa í huga þegar einelti eða áreitni er til umfjöllunar.
Ótilhlýðileg háttsemi sem beinist gegn persónu starfsmanns, brýtur gegn almennri
siðferðiskennd og viðmiðum um hvernig koma skuli fram við einstakling. Slík framkoma
getur haft í för með sér neikvæð áhrif á einstaklinginn og jafnvel hóp starfsfólks.
Þegar um er að ræða einelti, ofbeldi eða áreittni, þarf að meta hvert tilfelli fyrir sig og
gæta þess að aðstæður séu kannaðar á nákvæman og hlutlausan hátt.
Hafa ber í huga að einelti felur oft í sér marga samverkandi þætti sem geta m.a. verið:
• Særandi eða móðgandi athugasemdir gagnvart einstaklingi, fjandskapur, baktal og
rógur eða útilokun frá félagslegum og faglegum samskiptum.
• Að niðurlægja einstakling eða gera hann að athlægi.
• Óþægileg eða illkvittin stríðni gagnvart einstaklingi.
• Að starf, hæfni og verk einstaklingsins eru lítilsvirt.
• Að draga úr ábyrgð og verkefnum einstaklings án málefnalegra skýringa.
• Ábyrgðarsvið eru illa skilgreind og notuð sem verkfæri til að gera lítið úr starfsmanni.
• Misnotkun valds svo sem að gera ýmist of miklar eða litlar kröfur til einstaklings eða
fela honum ítrekað verkefni sem falla ekki undir starfsviðs hans.
• Niðurlæging eða auðmýking, t.d. vegna aldurs, kynferðis, uppruna, kynhneigðar,
litarháttar, kynvitundar eða líkamlegs atgervis.
• Hunsun, útilokun vinnufélaga, t.d. með því að láta eins og einstaklingurinn sé ekki
á staðnum.
Áreitni.
Einstaklingi er sýnd óvelkomin athygli og óskað eftir samskiptum sem viðkomandi
kærir sig ekki um. Einstaklingi sýndur yfirgangur í samskiptum, vegið að honum með
skömmum, fyrirlitningu og niðurlægjandi ummælum. Eitt tilvik getur talist áreitni.
Kynbundin áreitni og kynbundið ofbeldi.
Með hugtakinu kynbundin áreitni er átt við hegðun sem tengist kyni þess sem fyrir
henni verður, er í óþökk viðkomandi og hefur þann tilgang eða þau áhrif að misbjóða