Börn og menning - 01.09.2007, Blaðsíða 26

24
Börn og menning
Ingólfur Gíslason
Og Albert fór að hugsa ...
Bækurnar um Albert eftir Lani Yamamoto
Það er mikilvægt að hætta ekki
að spyrja. Forvitni á sér sína eigin
uppsprettu. Ekki er hægt annað en að
fyllast lotningu þegar maður hugleiðir
hinstu rök tilverunnar og dulmagnaða
samsetningu raunveruleikans. Það
nægir að reyna að skilja örlítið af
þessum leyndardómi á hverjum degi.
Glutrið ekki niður heilagri forvitni.
- Albert Einstein.
Skyldi það vera tilviljun að sögupersónan
Albert sé nafni Alberts Einsteins, eins frægasta
hugsuðar liðinnar aldar? Albert litli hugsar og
spyr, eins og títt er um börn, að minnsta kosti
áður en þau hefja formlega skólagöngu. Því
miður glutra mörg okkar niður hæfileikanum
til að undrast og spyrja, enda eru það ekki
eiginleikar sem samfélagið virðir til jafns við
marga aðra.
En við erum öll heimspekingar, hvort sem
okkur líkar betur eða verr, og hvort sem
við erum meðvituð um það eða ekki. Allar
okkar gjörðir og hugsanir hvíla á einhverri
heimspeki, einhverjum forsendum, sem
hafa áunnist gegnum líf í tilteknu umhverfi.
Full ástæða er til að gaumgæfa sfnar eigin
hugmyndir um lífið og tilveruna og ekki væri
til lítils unnið í uppeldi ef börnin héldu áfram
að velta hlutunum fyrir sér eftir að tognað
hefur úr þeim.
Hugsandi strákur í óþægilegum
aðstæðum
Bækurnar þrjár eru þannig byggðar að í
upphafi hverrar þeirra er Albert í einhverjum
aðstæðum sem flestir krakkar kannast við og
eru að einhverju leyti óþægilegar. í fyrstu bók
er hann orðinn leiður á að leika sér á með
dótið sitt, finnst hann vera búinn að gera allt.
í annarri bók er það heimur hinna fullorðnu
sem togar hann og rekur: Hann var lengi í
skólanum, hann verður að drífa sig að koma
að borða, fara í bað og fara að sofa. Allt
gerist of hratt, hann ræður tíma sínum ekki
sjálfur. í þriðju bókinni er honum sagt að vera
ekki með þessi læti því það er verið að svæfa
litlu systur. Og þá fer Albert að hugsa.
Alheimur, tími, afstæði
í fyrstu bókinni um Albert fer hann, einn
rigningardag, að hugsa um sjálfan sig í
alheiminum. Hann er í sínu húsi, sem er við
götuna, sem er í borginni, sem er í landinu,
sem er á jörðinni, sem er í alheiminum. En í
hverju er alheimurinn?
í annarri bókinni um Albert fer hann, eftir
langan skóladag, að hugsa um tímann sem
líður og sinn eigin tíma. Um allt sem gerðist
áður en hann fæddist og um það hvernig